TÜRKİYE’DE ULUSLARARASI GÖÇLERİN İDARİ YAPIYA ETKİLERİ VE BAKANLIKLARIN GÖÇ YÖNETİM SÜREÇLERİNDEKİ ROLLERİ

Yıl 2023, Sayı: 65, 7 - 14, 31.08.2023

Erkan Arslan , Sevdenur Öztürk , Şeyda Yağlı

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1253523

Öz

Türkiye’nin göç yönetimi konusunda bakanlık düzeyinde; ülkeye yasa dışı giriş yapan yabancıların engellenmesi, giriş yapan yabancıların planlanması, kontrolü, öncelikli ihtiyaçlarının karşılanması, insani yaşam sürmeleri için birtakım önlemlerin alınması, ev sahibi topluma entegrasyonu ve yine ev sahibi ülkenin kültürü, ekonomisi, çalışma hayatı, güvenlik, eğitim ve sağlık alanlarında neden olduğu etkilerin yönetilmesi için alınan kararlar ve bakanlık teşkilatlarında başkanlık/müdürlük/birimler oluşturulmuştur.
Türkiye’de göç yönetimi alanında en kapsamlı görev, yetki ve faaliyetleriyle İçişleri Bakanlığı öne çıkmaktadır. İçişleri Bakanlığı teşkilatı içerisinde Göç İdaresi Başkanlığı adıyla merkez, taşra ve yurt dışında hizmet birimleri bulunan bir idari birim bulunmaktadır. Türkiye’nin düzensiz ve kitlesel göçlere yoğun olarak maruz kaldığı dönem sonrası 2013’te kurulan Göç İdari Başkanlığı yanında yabancıların eğitimine ilişkin konularda Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde “Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Daire Başkanlığı” sağlık boyutuyla Sağlık Bakanlığı bünyesinde “Göç Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı”, çalışma hayatıyla ilgili alanda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının “Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü”, Dışişleri Bakanlığı bünyesinde “Göç İltica ve Vize Genel Müdürlüğü” birimleri bulunmaktadır. Bakanlık nezdinde oluşturulan herhangi bir idari birimi bulunmayan ancak Türkiye’deki başta Suriyeliler olmak üzere diğer geçici koruma altındakiler ve yabancılar için çeşitli politikalar geliştiren, faaliyetler organize eden Aile Ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da aktif olarak göç yönetimi alanında görev alan bir bakanlık olarak görülebilir. Diğer taraftan göçün önemli ve belki de yıkıcı etkilerinin görülebileceği bir diğer boyut kültür alanıdır. Bu alana ilişkin olarak Turizm ve Kültür Bakanlığı da göç yönetim sürecinin bir aktörü olarak görülmelidir. Bunun yanında Spor Ve Gençlik Bakanlığı ile Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı gibi bakanlıkların göç alanına ilişkin konularda proje ve faaliyetlerinde ciddi bir eksikliğin bulunduğu da göze çarpmaktadır. Çalışmada bakanlıkların göç yönetim sürecindeki rolleri ve idari yapıda göç yönetimini konu alan birimler etraflıca değerlendirilmekte, öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göç Yönetimi, Göç Teşkilatlanması, Türkiye’deki Suriyeliler, Bakanlıklar, Türkiye

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

MIGRATION MANAGEMENT AND THE IMPACTS OF INTERNATIONAL MIGRATIONS ON ADMINISTRATIVE STRUCTURE IN TÜRKİYE: A SURVEY ON MINISTRY ORGANIZATIONS

Öz

Some arrangements have been made at the level of ministries on Türkiye's migration management. Some of these regulations, preventing foreigners entering Türkiye illegally; planning and control of foreigners entering the country, meeting their priority needs; taking some measures for immigrants to lead a humane life; make some adjustments to integrate immigrants into the host society and to manage the effects they cause on the culture, economy, working life, security, education policies and health areas of this country; and finally, the creation of presidency/directorship/units in the ministries.
The Ministry of Interior is the first institution that comes to mind with the most comprehensive mandate, authority and activities in migration management in Türkiye. The Directorate of Migration Management, which is within the organization of the Ministry of Interior, has service units in the center, the provinces and abroad. In addition to the Directorate of Migration Management, which was established in 2013 after Türkiye was exposed to mass migration, other ministries and institutions also draw attention in Türkiye's migration management. The "Department of Education in Migration and Emergency Situations" was established under the Ministry of National Education on issues related to the education policies of immigrant children. There is a "Department of Migration Health Services" under the Ministry of Health regarding the health of immigrants, the "General Directorate of International Labor Force" of the Ministry of Labor and Social Security in the field of immigrants' working life, and the "General Directorate of Migration, Asylum and Visa" under the Ministry of Foreign Affairs. The Ministry of Family and Social Security, which does not have any administrative unit established within the structure of the Ministry, but develops various policies and organizes activities for Syrians in particular, other people under temporary protection and foreigners, is also one of the active ministries in migration management. In the field of culture, which aims to transform the potentially devastating effects of migration into an atmosphere of reconciliation, the Ministry of Tourism and Culture is among the institutions that can be considered in the field of migration management. In addition to these, various policies and projects of the Ministry of Sports and Youth and the Ministry of Environment and Urbanization directly or indirectly cover migration management issues. Each of these mentioned institutions makes significant contributions to Türkiye's migration management.

Anahtar Kelimeler

Göç Yönetimi, Göç Teşkilatlanması, Türkiye’deki Suriyeliler, Bakanlıklar, Türkiye

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2022). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Altay - Kaya, D. (2021). Zorunlu göç ve dayanıklılık planlaması: Türkiye’nin Suriye zorunlu göçü deneyimi. METU Journal of the Faculty of Architecture, 38(2), 115-144.
• Arslan, E. (2021b). Uluslararası göçe teorik bakış ve 21. yüzyıl göçleri: Göç karşıtlığının yükselişi ve zorunlu göçlerin artması üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Göç Üzerine Akademik Çalışmalar, (Ed. Erkan Arslan), (pp.1-33), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Arslan, E., (2021a). Türkiye’de göç yönetimi: Süreçler aktörler ve politikalar. Bölgesel Gelişmeler Işığında Uluslararası Göç ve Türkiye, (Ed. Erkan Arslan), (pp.1-30), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Arslan, E., (2021c). Göçü harekete geçiren bir dinamik olarak güvenlik: Suriye'nin devlet kapasitesi ve kırılgan devlet niteliği üzerine bir değerlendirme. Yerel ve Bölgesel Eksende Uluslararası Göç Üzerine İncelemeler, (Ed. Erkan Arslan), (pp.1-24), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Arslan, E., Çiçek, A. ve Baykal, Ö. N., (2021). Türkiye’deki siyasal partilerin geçici koruma altındaki Suriyeliler sorununa bakışı üzerine bir inceleme. İktisadi ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar (Ed. Erkan Arslan ve Filiz Tufan Emini), (pp.93-123), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Black, R., Adger W. N., Arnell, N. W., Dercon, S., Geddes A. ve Thomas, D. (2011). The Effect of environmental change on human migration. Global Environmental Change, (Ed. Richard Black, Nigel Arnell, Stefan Dercon), 21(1), 3-11.
• Çiçek, A., (2022). Suriyelilerin Sosyal ve Siyasal Entegrasyonu: Adana İli İncelemesi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çiçek, A., ve Taylan, Ö., (2021). Türkiye'nin stratejik göç yönetimi hamlesi: 2018-2023 Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı’nın Analizi. Yerel ve Küresel Eksende Uluslararası Göç Üzerine İncelemeler, (Ed. Erkan Arslan), (pp.225-246), Ankara: Nobel Yayınları. Daşlı, Y. ve Altay, A., (2021). Göç ve sağlık. Bölgesel Gelişmeler Işığında Uluslararası Göç ve Türkiye, (Ed. Erkan Arslan), (pp.107-126), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Erdoğan, M. M. (2017). “Kopuş”tan “Uyum”a Kent Mültecileri: Suriyeli Mülteciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi, İstanbul Örneği, İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği.
• Erkan vd., (2017). 2017’de eğitim ve sosyal politikalar. 2017’de Türkiye, (Eds. Nebi Miş vd.), (pp 298- 318), Ankara: SETA.
• Ertan, K. A., ve Ertan, B. (2017). Türkiye’nin göç politikası. Contemporary Research in Economics and Social Sciences, 1(2), 7-39.
• Geiger, M., Pécoud, A. (2010). The Politics of international migration management. In: Geiger, M., Pécoud, A. (eds) The Politics of International Migration Management. Migration, Minorities and Citizenship. London: Palgrave Macmillan.
• Işıkçı, Y. (2017). Türkiye’de kamu politikası olarak 2000 yılı sonrası uluslararası göç yönetiminin analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 25-47.
• İçduygu, A. ve Şimşek, D. (2016). Syrian refugees in Turkey: Towards integration policies. Turkish Policy Quarterly 15(3) 59-69.
• Kan, K., ve Kanmaz, M. (2022). Küreselleşmenin kültürel boyutu ve göçün etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 59–73.
• Karaoğlu, S. ve Özbay, İ. (2022). Zorunlu göç ve Türkiye’de mülteci çocukların eğitimi, Uluslararası Göç ve Mültecilik, (Ed. Başkan, B. ve Kula, M.E.), (pp. 243-256). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kocabaş, C. ve Alpaydın, Y. (2021). Göç olgusu ve Türk eğitim paradigması. Göç Araştırmaları Vakfı Çalışma Raporu. Lüleci-Sula, Ç. (2022). Türkiye'nin sınır ve göç yönetimi: Dinamik ve ilişkisel bir alanın tarihsel dönüşümü, Alternatif Politika. (Vol. 14). (pp. 32-65). 53.
• Öçürmez, S. ve İçduygu, A.(2020). Zorunlu Göç Deneyimi ve Toplumsal Bütünleşme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Önder, N. (2019). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilere yönelik sağlık politikalarının analizi, Göç Araştırmaları Dergisi, 5(1), 110-165.
• Öner, .N. (2022). Bir sağlık yönetimi meselesi olarak zorunlu göç ve mültecilik, Uluslararası Göç ve Mültecilik, (Ed. Başkan, B. ve Kula, M.E.), (pp.243-256). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sağı, M. ve Aşkın, D. (2021). Türkiye’nin geçici koruma kapsamındaki Suriyelilere sunduğu sosyal hizmetlerin kategorik çözümlenmesi, (Ed. Erkan Arslan), Uluslararası Göç Üzerine Akademik Çalışmalar, (pp.114-140). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Schapiro, K. A. (2009). Migration and educational outcomes of children. Human Development Research Paper 57, United Nations Development Programme, Human Development Report Office, New York.
• Sert, D. (2013). Turkey’s integrated border management strategy, Turkish Policy Quarterly, 12 (1): 173-180. Şahin, C. (2001). Yurt dışı göçün bireyin psikolojik sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kuramsal bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 21(2), 29-63.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yaprak, A. (2021). Göç ve Entegrasyon. Konya: Palet Yayınları.
• Yılmaz V. ve Telsaç C. (2021). Göç olgusu ve Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin kentlerdeki sayısal durumu, (Ed. Erkan Arslan), Bölgesel Gelişmeler Işığında Uluslararası Göç ve Türkiye, (pp.31-55). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Diğer Kaynakları 6458 sayılı Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu, T.C. Resmi Gazete Tarihi 11/4/2013. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı-AFAD, (08.01.2023). www.afad.gov.tr
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (10.10.2022). https://www.aile.gov.tr/athgm/kurumsal/daire-baskanliklari/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/
• Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum Ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi – Sayısı: 15/7/2018 - 30479
• Cenevre Sözleşmesi (1951). T. C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi Sayı: 71-1448/1444.
• Dışişleri Bakanlığı, (17.01.2023). https://www.mfa.gov.tr/data/merkez-teskilat.pdf
• Dışişleri Bakanlığı, (25.12.2022). https://www.mfa.gov.tr/data/merkez-teskilat.pdf
• Geçici Koruma Yönetmeliği, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 22.10.2014
• Gençlik Spor Vakfı, (05.01.2023). http://www.gsv.gov.tr/haber/sosyal-uyum-ve-genclik-katilimi-projesi Gençlik ve Spor Bakanlığı, https://gsb.gov.tr/anasayfa.html
• Göç İdaresi Başkanlığı, 2016 Türkiye Göç Raporu.
• Göç idaresi Başkanlığı, 2021 Yılı Faaliyet Raporu.
• Göç Terimleri Sözlüğü, (2009). Uluslararası Göç Örgütü.
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Hizmet Birimleri Ve Görevleri Hakkında Yönerge, (05.01.2023). https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/mevzuat/yonergeler/HSGM_Hizmet_Birimleri_ile_Gorevleri_Hakkinda_Yonerge.pdf
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü –HSGM (05.01.2023). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/gocsagligi-baskanligimiz/g%C3%B6rev-tan%C4%B1m%C4%B1.html
• Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü-HSGM, (05.01.2023). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/g%C3%B6%C3%A7men-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4 %9F%C4%B1-merkezleri.html
• Kara Sınırlarının Korunması ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik, T.C. Resmi Gazete, 3497, 21.03.199.
• Milli Eğitim Bakanlığı (15.12.2022). http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_11/05171729_ekim3.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Göç ve Acil Durumlarda Daire Başkanlığı, (2021). http://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_11/05171729_ekim3.pdf (15.12.2022).
• Türk Eğitim Sisteminde Çocuklar İçin Kapsayıcı Eğitimin Desteklenmesi Projesi –PIKTES, (12.10.2022). https://piktes.gov.tr/cms/Home/Hakkimizda
• The International Organization for Migration- IOM. (01.12.2022). https://www.iom.int/iom-history
• The Office of the United Nations High Commissioner for Reugees- UNHCR. (15.11.2022). https://www.unhcr.org Uluslararası İşgücü Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 6735, 13.8.2016
• Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü, (10.10.2022a). https://www.csgb.gov.tr/uigm/genel-mudurluk/hakkimizda
• Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü, (10.10.2022b). https://www.csgb.gov.tr/uigm/yabancilar/turkuaz-kart-sahipleri/