THE SEARCH FOR TRANSPARENCY IN THE STRATEGIC PLANS OF METROPOLITAN MUNICIPALITIES

Yıl 2024, Sayı: 67, 167 - 176, 30.04.2024

İbrahim Ethem Taş , Sadegül Durgun , Yeter Avşar

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1424386

Cited By: 1

Öz

In this study, transparency levels of 30 metropolitan municipalities in context of their strategic plans are examined within the framework of areas in the “Strategic Planning Guide for Municipalities” ar-ranged by Presidency of Strategy and Budget in 2019. The aim of study is to reveal transparency level, which is the requirement of changing administration approach in the metropolitan municipalities, the need of the age and the demand of society, in line with strategic plans. In this direction, strategic plans of metropolitan municipalities are examined one by one with content analysis in the scope of 26 areas which are included in the guide and put forth transparency levels. The points such as “0”, “0.5” and “1” are used in investigated areas. As result of study, two important findings are achieved. First of these findings is transparency levels of strategic plans are close to maximum level. Other finding is monitor-ing and evaluation parts which are important areas of strategic plans and matter seriously in terms of transparency are missing almost in all municipalities.

Anahtar Kelimeler

Transparency, Strategic Plan, Municipalities

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN STRATEJİK PLANLARINDA ŞEFFAFLIK ARAYIŞI

Öz

Bu çalışmada otuz büyükşehir belediyesinin stratejik planları bağlamında şeffaflık düzeyleri, 2019 yılında Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı bünyesinde “Belediyeler İçin Stratejik Planlama Rehberi” nde bulunan alanlar çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, büyükşehir belediyelerinde değişen yönetim anlayışı ve çağın gereği ile toplumun talebi olan şeffaflığın düzeyini stratejik planlar doğrultusunda ortaya koymaya çalışmaktır. Bu doğrultuda büyükşehir belediyelerinin stratejik planları rehberde yer alan ve şeffaflık düzeylerini ortaya koyan 26 alan kapsamında içerik analizi yöntemi ile tek tek incelenmiştir. İncelenen alanlarda “0”, “0.5” ve “1” şeklinde puanlamaya gidilmiştir. Çalışma sonucunda iki önemli bulguya ulaşılmıştır. Bunlardan ilki incelenen stratejik planların şeffaflık düzeylerinin maksimum puana yakın olduğudur. Diğer bulgu ise, stratejik planların önemli bir alanı olan ve şeffaflık açısından ciddi önem arz eden izleme ve değerlendirme kısmının hemen hemen tüm belediyelerde eksik olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Şeffaflık, Stratejik Plan, Belediyeler

Kaynakça

• Adana Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 5 Eylül). Erişim adresi https://www.adana.bel.tr/panel/uploads/stratejikplani_v/files/2020-2024-adana-buyuksehir-belediyesi-stratejik-plani.pdf
• Akdoğan, N. ve Çetinkaya, N. (2016). Türkiye'de bulunan büyükşehir belediyeleri'nin şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından incelenmesi, World of Accounting Science, 18.
• Akpınar, M. (2011). Gün ışığında yönetim açısından Türk kamu yönetiminde açıklık ve şeffaflık sorunu, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 235-261.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Plan. (2023, 5 Eylül). Erişim adresi I https://s.ankara.bel.tr/files/2022/04/06/c2dd96f266679134a44d544972fd36dc.pdf
• Antalya Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 5 Eylül). Erişim adresi http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1916/Antalya+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024
• Atiyas, İ. ve Sayın, Ş. (2000). Devletin Mali ve Performans Saydamlığı. İzak Atiyas ve Şerif Sayın (Eds.). Devlet Reformu: Kamu Maliyesinde Saydamlık içinde (s. 27-44). İstanbul. TESEV.
• Aydın Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 5 Eylül). Erişim adresi https://aydin.bel.tr/Content/files/Stratejik%20Planlar/2020-2024_stratejik_plan.pdf
• Aydın, A. H. (2015). Türk kamu yönetimi (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www.balikesir.bel.tr/stratejik-plan-tr
• Baykan, B. G. ve Özer, Y. B. (2016). Belediyelerin stratejik planlarında çevre: İstanbul ölçeğinde bir değerlendirme, Strategic Public Management Journal (SPMJ), 4, 95-102.
• Belediyeler İçin Stratejik Planlama Rehberi/2019 (2023 9 Eylül). Erişim adresi 2nABM+Belediyeler_Icin_Stratejik_Planlama_Rehberi.pdf
• Benli, S. ve Varol, S. (2011). Mali sistemde faaliyet raporlarının önemi, Denetişim, (7), 70-77.
• Bozlağan, R. ve Haraç, S. (2016). Stratejik planlar üzerine karşılaştırmalı bir inceleme: çorlu belediyesi örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (35), 363-383.
• Boztepe, H. (2013). Halkla ilişkiler perspektifinden güven kavramı: katılımcılık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerinin kamu kurumlarına yönelik güvenin oluşmasındaki rolü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (45), 53-74.
• Bursa Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/191011104504_0.0.0.BBB-2020-2024-Stratejik-Plani.pdf
• Coşkun, B. ve Almalı, V. (2019). Belediyeler ve stratejik planlama: Van ve Muğla büyükşehir belediyelerinin 2015-2019 yılları stratejik planlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Strategic Public Management Journal, 6 (11), 15-32.
• Demirkıran, Ö., Eser, H. B. ve Keklik, B. (2011). Demokrasinin tabana yayılması, yönetimde şeffaflık ve hesap verebilirlik bağlamında bilgi edinme hakkı kanunu, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 169-192.
• Denizli Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www2.denizli.bel.tr/userfiles/file/stratejik_plan_2020-2024.pdf
• Devlet Planlama Teşkilatı (2006). Kamu idareleri için stratejik planlama kılavuzu (2. Baskı). Ankara: DPT Matbaası
• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www.diyarbakir.bel.tr/bilgi-bankasi/1/stratjik-plan
• Emini, F. T. ve Ayaz, Ç. E. (2019). Türkiye'de bilgi edinme hakkı: açıklık ve şeffaflık, Journal of Awareness, 3(5), 267-278.
• Eryiğit, B. H. (2013). Stratejik planlama, stratejik planlamaya ilişkin alternatif yaklaşımlar ve stratejik yönetim okulları, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4 (9), 152-172.
• Erzurum Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Kasım). Erişim adresi https://www.erzurum.bel.tr/IcerikDetay-stratejik_plan/15/I.html
• Eskişehir Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www.eskisehir.bel.tr/stratejik-plan
• Fox, J. (2007). The uncertain relationship between transparency and accountability, Development in Practice, 17(4-5), 663-671.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 6 Eylül). Erişim adresi https://www.gaziantep.bel.tr/uploads/2020/07/2020-2024-stratejik-plan.pdf
• Genç, F. N. (2009). Türk kamu yönetiminde stratejik planlama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23.
• Gölkeleş, T. ve Özer, M. A. (2021). Kamu kurumlarında stratejik yönetim sürecinde stratejik planların etkinliği, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi (JEBPIR) 7(2), 295-318.
• Gürer, H. (2006). Stratejik planlamanın temelleri ve Türk kamu yönetiminde uygulanmasına yönelik öneriler, Sayıştay Dergisi, 63, 91-105.
• Hâkimler ve Savcılar Kurulu. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://www.hsk.gov.tr/Eklentiler/Dosyalar/9a3bfe74-cdc4-4ae4-b876-8cb1d7eeae05.pdf
• Hatay Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://api.hatay.bel.tr/storage/gallerymedia/September2021/wVfJ8PuDP3XaraWgQGAS.pdf
• Hergüner, B. (2017). Kamu yönetiminde çağdaş yaklaşımlar. Ankara: Seçkin Yayınları
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/354
• İzmir Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://www.izmir.bel.tr/CKYuklenen/Dokumanlar_2020/Stratejik%20Plan2024.pdf
• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 16 Ekim). Erişim adresi https://kahramanmaras.bel.tr/stratejik-plan
• Kalkan, A. ve Alparslan, A. M. (2009). Şeffaflık, iletişim ve hesap verebilirliğin yerel yönetim başarılarına etkileri, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 25-40.
• Karaca, Y. ve Yıldız Özsalmanlı, A. (2022). Kamu yönetiminde açık veri yönetimi ve şeffaflık: ABD ve İngiltere uygulamaları, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 121-140.
• Karasu, M. A. (2012). Büyükşehir Belediyelerinde stratejik planlama: karşılaştırmalı bir analiz, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8 (16), 159- 180.
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 13 Ekim). Erişim adresi https://www.kayseri.bel.tr/uploads/pdf/kbb_stratejik_plan_2020_2024.pdf
• Kılıç, Ö. (2018). Stratejik planlama süreci ve Edirne belediyesi 2015-2019 stratejik planı değerlendirmesi, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 1-24.
• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 13 Ekim). Erişim adresi https://www.kocaeli.bel.tr/tr/main/pages/stratejik-planlar/28
• Koçak, A., & Arun, Ö. (2013). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28. https://doi.org/10.18094/si.51496
• Konya Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 13 Ekim). Erişim adresi http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1822/Konya+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024
• Malatya Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 15 Ekim). Erişim adresi https://ww2.malatya.bel.tr/yayin/MBB_Str_Plan_2020_2024.pdf
• Manisa Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 15 Ekim). Erişim adresi https://www.manisa.bel.tr/t35_mali-hizmetler-dairesi-baskanligi.aspx?sayfa=icerik&sid=8
• Mardin Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 17 Ekim). Erişim adresi http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1895/Mardin+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024
• Mersin Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://www.mersin.bel.tr/dokumanlar/mbb-stratejik-plan
• Muğla Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 17 Ekim). Erişim adresi https://panel.mugla.bel.tr/uploads/sayfatr/mali_hizmetler/MBB%202020-2024%20STRATEJ%C4%B0K%20PLANI-Revizyon%20websitesi%2022.06.2021.pdf
• Nalcı Arıbaş, N. (2013). Kamuda stratejik planlamanın “katılımcılık” boyutu, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4 (1), 80- 100.
• Ordu Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 18 Ekim). Erişim adresi https://www.ordu.bel.tr/uploads/137377-pyvlzxcz-6152-581-mqxfrfnu-0968.pdf
• Özbaran, M. H. (2003). Şeffaflık ve hesap verme sorumluluğu bağlamında yolsuzlukla mücadelede sayıştayların rolü, Sayıştay Dergisi, (43), 3-22.
• Özşahin Koç, F. ve Özkan, A. (2016). Şeffaflık ilkesinin gereği olarak gönüllü risk açıklama: İngiltere örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (Özel Sayı-1); 157-175.
• Sakarya Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 18 Ekim). Erişim adresi https://www.sakarya.bel.tr/uploads/stratejik/Kki37LN1A5.pdf
• Samsun Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 18 Ekim). Erişim adresi https://samsun.bel.tr/icerik/stratejik-planlar
• Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 20 Ekim). Erişim adresi https://www.sanliurfa.bel.tr/files/1/bsb_sonra/sanliurfa_buyuksehir_belediyesi_2020-2024_stratejik_plani.pdf
• Taş, İ. E. ve Durgun, S. (2022). Gelenekselden dijitale şeffaflığın dönüşümü. 21. Uluslararası Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı içinde (ss.480-504). Eskişehir.
• Taş, İ. E., Avşar, Y. ve Durgun, S. (2022). Belediyelerin değişen dünyaya uyumu: dijital şeffaflığa doğru, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1674-1688.
• Taş, İ. E., Çiçek, Y. ve Koçar, H. (2016). Büyükşehir belediyelerinde stratejik plan analizi: Kahramanmaraş büyükşehir belediyesi örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 57- 76.
• Taylan, H. H. (2011). Sosyal bilimlerde kullanılan içerik analizi ve söylem analizinin karşılaştırılması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 1(2), 63-76.
• Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 18 Ekim). Erişim adresi https://www.tekirdag.bel.tr/content/WebSource/file/statejik_plan/stratejik_plan_2020_2024.pdf
• Tortop N., İspir E. G., Aykaç B., Yayman H. ve Özer M. A. (2017). Yönetim bilimi (11. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları
• Trabzon Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 18 Ekim). Erişim adresi https://webdata.trabzon.bel.tr/BaglantiFotolar/303edfef-b888-4018-a5d9-34751483301b/20220822034918IHSLP.pdf
• Van Büyükşehir Belediyesi 2020- 2024 Stratejik Planı. (2023, 20 Ekim). Erişim adresi https://van.bel.tr/Strateji.html
• Yıldırım H. ve Tahtalıoğlu H. (2016). Türk kamu yönetimi stratejik plan uygulamasında sahiplenme ve katılım sorunları, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 (2), 181-196.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5216&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu. (2023, 7 Eylül). Erişim adresi https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf