İŞLETMELERDE YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARININ MUHASEBE SÜRECINE VE SÜRDÜRÜLEBILIRLIK AMAÇLARINA KATKILARININ İNCELENMESI: SÜRDÜRÜLEBILIRLIK ENDEKSINDEKI İŞLETMELERDE BIR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Sayı: 68, 107 - 116, 31.08.2024

Aynur Akpınar , Tuba Derya Baskan

https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.1487898

Öz

Öz
Günümüzde yapay zekâ (artificial intelligence-AI) uygulamalarının kullanımı giderek yaygınlaşmakta ve gündelik hayatta gerçekleşen pek çok süreçte önemli rol almakta oldukları görülmektedir. Devlet yönetiminde, işletmelerde gerçekleştirilen faaliyetlerde, eğitimde, sağlıkta ve bunlar gibi pek çok alanda yararlanılan yapay zekâ uygulamaları, karar verme ve politika geliştirme süreçlerini önemli ölçüde desteklemektedirler. Bu kapsamda yapay zekâ uygulamalarından sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin gerçekleştirilmesinde de faydalanılmakta olduğu görülmektedir. Yapay zekânın muhasebe işlemlerinde kullanılmasının yaygınlaşmasıyla birlikte muhasebe meslek mensuplarının da daha analitik düşünebilen ve yorumlayıcı niteliklere sahip olan ve yapay zekâ teknolojisine sahip işlemleri kolaylıkla gerçekleştirebilen yeteneklerinin olmasının beklendiği görülmektedir. Çalışmada, Türkiye’de yayınlanmakta olan 78 adet sürdürülebilirlik raporundaki sürdürülebilir kalkınma amaçlarının gerçekleştirilmesinde yapay zekâ kullanımları araştırılmıştır. Ayrıca bu raporlar sektör bazında gruplandırılarak bu kapsamda analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Yapay Zekâ, Sürdürülebilirlik Raporları

Examining the Benefits of Artificial Intelligence Applications in Businesses to the Accounting Process and Their Contributions to the Sustainability Goals of Businesses in a Theoretical Framework: A Research on Businesses in the Sustainability Index

Öz

The application area of artificial intelligence (AI) has nowadays been broadening and playing an important role in the processes that take place in daily life. The AI applications – utilized, for instance, in government, business operations, education, healthcare and many other fields – significantly support decision-making and policy-development processes. In this context, it has been shown that AI applications have been used in the fulfillment of the Sustainable Development Goals. With the widespread introduction of AI applications into accounting processes, accounting professionals are expected to have more analytical thinking and interpretation skills and to be able to perform operations that involve AI technology easily. This study investigates the application of AI in the fulfillment of the Sustainable Development Goals published in 78 sustainability reports in Turkey. Furthermore, these reports have been both categorized according to sectors and analyzed.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development Goals, Artificial Inteligence, Sustainability Reports

Kaynakça

• Alfares, S. ve Şavlı, T. (2023). Effects of Using Artificial Intelligence on the Accounting Profession: Evidence from Istanbul Certified Public Accountants. Muhasebe ve Finansman Dergisi. (100), 173-191.
• Akdoğan, N. & Akdoğan, M.U. (2018). Büyük Veri-Bilişim Teknolojisindeki Gelişmelerin Muhasebe Uygulamalarına ve Muhasebe Mesleğine Etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış, (55), 1-14.
• Aslan, Ü. & Özerhan, Y. (2017). Big Data, Muhasebe ve Muhasebe Mesleği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19 (4), 862-883.
• Crookes, L.; Conway, E. (2018).Technology Challenges in Accounting and Finance. In Contemporary Issues in Accounting; Springer International Publishing: Cham, Switzerland, 61–83.
• Daştan, Ş. ve Göl, M. (2022). “İşletmelerin Muhasebe Süreçlerinde Yapay Zekâ Uygulamaları”, Muhasebe ve Finans Alanında Güncel Konular, Gazi Kitabevi, Editörler: Evci, S. ve Kefe, İ. 109-128.
• Gacar, A. (2019). Yapay Zekâ ve Yapay Zekânın Muhasebe Mesleğine Olan Etkileri: Türkiye’ye Yönelik Fırsat ve Tehditler, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(19), 389-394.
• Gezici, H. S. (Ekim 2022). Yapay Zekâ ve Vergi Yönetimi: Finlandiya Örneği, Vergi Raporu Dergisi, 277, (46-66).
• Goralski, M. ve Tan, T. K. (2020). Artificial İntelligence and Sustainable Development. The International Journal of Management Education, 18(1), 1-9.
• Hasan, R. A. (2022). Artificial Intelligence (AI) in Accounting & Auditing: A literature Review. Journal of Research in Business, and Management. 10(1), 440-465. DOI: 10.4236/ojbm.2022.101026
• Kokina, J., & Davenport, T. H. (2017). The emergence of artificial intelligence: How automation is changing auditing. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 14(1), 115-122.
• Kuglitsch, M. M., Pelivan, I., Ceola, S., Menon, M. ve Xoplaki, E. (2022). Facilitating Adoption of AI in Natural Disaster Management Through Collaboration. Nature Communications, 13(1579).
• Kwarbaı, J.D. and Omojoye, E.O. (2021). Artıfıcıal Intellıgence And Accountıng Professıon. Babcock Journal of Accountıng And Fınance 1, (1). 1-26.
• Küçüker, M. (2023). Muhasebede Yapay Zekâ Uygulamaları: ChatGPT’nin Muhasebe Sınavı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 2, 875-888.
• Lehner, O.M.; Ittonen, K.; Silvola, H.; Ström, E.; Wührleitner, A. (2022). Artificial intelligence based decision-making in accounting and auditing: Ethical challenges and normative thinking. Account. Audit. Account. J. 35, 109–135.
• Li, Z.ve Zheng, L. (2018). The Impact of Artificial Intelligence on Accounting. Advances in Social Science, Education and Humanities Research (ASSEHR), volume 181, 813-816.
• Özçelik, M., Dikmen, B. B., Erduru, İ. ve Deran, A., (2022). Yapay Zekâ Kullanımının Muhasebe ve Denetim Süreci Üzerine Muhtemel Etkileri, Gazi Kitabevi, Akdoğan, N., Doğan, D., U., ve Alp, S., 287-308.
• Özçetin, N. (2022). Muhasebe Denetiminde Yapay Zekâ, Uşak Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 29-4.
• Özevin, O. (2023). Muhasebede Yapay Zeka Kullanımının Meslek Etiğine Etkileri: ChatGPT Uygulaması, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 535-549.
• Özkaya, L., Özkaya, L. (Mayıs 2019). Yapay Zekânın Muhasebe ve Vergi Denetimi Mesleğine Sunacağı Katkılar, Vergi Raporu Dergisi, 236, (314-323).
• Öztürk, S. ve Akarsu O. N. (2022). Yapay Zekânın Muhasebe Alanına Etkileri. İktisadi ve İdari Bilimler: Araştırma, Metodoloji ve Değerlendirme, Livre de Lyon, Unvan, Y.A., 263-285.
• Palomares, I., Martinez-Camara, E., Montes, R., Garcia-Moral, P., Chiachio, M., Chiachio, J…Herrera, F. (2021). A Panoramic View and Swot Analysis of Artificial Intelligence for Achieving The Sustainable Development Goals by 2030: Progress and prospects. Applied Intelligence, Springer Science+Business Media, LLC, part of Springer Natur. Applied Intelligence 51, 6497–6527 https://doi.org/10.1007/s10489-021-02264.
• Peng, Y., Ahmad, S.F., Ahmad A. Y. A. B.,, Shaikh, M.S.A., Daoud, M.K., Alhamdi, F.M.H., (2023). Riding the Waves of Artificial Intelligence in Advancing Accounting and Its Implications for Sustainable Development Goals, Sustainability 2023 15, 14165, 2-12. https://doi.org/10.3390/su151914165 https://www.mdpi.com/journal/sustainability
• Salcı, İ. (2021). Dijital Dönüşüm (E-Uygulamalar) ve Muhasebe Mesleğine Getirdiği Yenilikler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Işık Üniversitesi. İstanbul, Türkiye.
• Sarıçiçek, R. (2019) Muhasebe Alanındaki Dönüşüm ve Yapay Zekâ, II Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Kongresi, 1092-1099.
• Serçemeli, M. (2018). Muhasebe ve Denetim Mesleklerinin Dijital Dönüşümünde Yapay Zekâ. Turkish Studies Dergisi, 13(30), 369-386.
• Sosyal fayda Zirvesi, (2016) İstanbul; “Sürdürülebilir Kalkınma İçin Küresel Hedefler” http://www.sgsistanbul.org/surdurulebilir-kalkinma-hedefleri.
• Sünbül, Y. (2020). INTOSAI Geliştirme Girişimi Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Denetim Modeli (ISAM). Sayıştay Dergisi, 31(116), 143-146.
• Tarakçıoğlu, Altınay, A. (2016). Entegre Raporlama ve Sürdürülebilirlik Muhasebesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.3(25), 47-64.
• Tuğaç, Ç. (2023). Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Gerçekleştirilmesinde Yapay Zekâ Uygulamalarının Rolü, Sayıştay Dergisi, 34(128), 73-99. https://doi.org/10.52836/sayistay.1245051
• United Nations THE 17 GOALS. Available online: https://sdgs.un.org/goals (accessed on 23 July 2023).
• Ürediler, T. (2019). Yapay Zekâ Gelişmelerinin Vergi Denetimine Etkileri, E-Makale, 236, Özel Sayı (www.vergiraporu.com.tr).
• Vinuesa, R., Azizpour, H., Leite, I., Balaam, M., Dignum, V., Domisch, S., Felländer, A., Langhans, S., Langhans, D., Tegmark, M.,& Nerini, F.F. (2020). The role of artificial intelligence in achieving the Sustainable Development Goals, Nature Communications, 11(1), 1-10.
• Yereli, A.B.ve Ünal, B. (2022). Stratejik Yönetim Süreçlerinde Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları: Bakanlıklar ve Büyükşehir Belediyeleri Üzerinden Türkiye İçin Bir Değerlendirme, Ombudsman Akademik, 8 (1) 13-37.
• Yücel, G., Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme - Yapay Zekâ ve Muhasebe Beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 47-60. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/muftad/issue/46942/589319.