Zeki Demirkubuz Filmlerindeki Kadın Temsillerinin Feminist Film Eleştirisi Çerçevesinde İncelenmesi: C Blok, Masumiyet, Üçüncü Sayfa

Yıl 2019, , 1427 - 1444, 22.07.2019

Müge Karabağ

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.538328

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada 90’lı yıllarda ana karakterin kadın üzerine yoğunlaştığı ZekiDemirkubuz’un
üç filmini feminist film teorisi üzerinden incelemek ve bu anlamda literatüre katkı
sağlamak amaçlanmıştır. İncelenen filmler C Blok, Masumiyet ve Üçüncü Sayfa filmleridir.
Bu filmlerin feminist film teorisi bağlamında analiz edilmesinin sebebi, bu teorinin
toplumun kodladığı ataerkil kalıpların sinemaya uyarlanış biçimlerini ve filmlerde
sergilenen toplumsal cinsiyet algılarının tasvirlerini tartışmasıdır. Makalede söz konusu
filmlerdeki ana ve yan kadın karakterlerin var olma mücadelelerinin, amaçlarının
ve kendilerini ifade etme biçimlerinin temelde aynı doğrultuda olup olmadığı gibi
değişkenler tartışılmıştır. Her üç filmdeki kadın karakterlerin, toplumda hangi statüyle
yer aldıkları, sosyo-kültürel konumları, erkeklerle olan ilişkileri değerlendirilerek söz
konusu filmlerde cinsiyetçi yaklaşımların ve kadın rollerinin nasıl betimlendiği metin
analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada söz konusu filmler analiz edilmeden önce
feminist film teorisi kuramsal açıdan değerlendirilmiştir. Daha sonra söz konusu
filmlerin çekildiği 1990’lı yıllardaki Türk filmlerinde kadın temsilinin değişimi ve bu
değişimin kökleri irdelenmiştir. Ardından Zeki Demirkubuz sinemasındaki kadın ve
erkek temsillerinin farklılıklarına ve yönetmenin diğer filmlerindeki kadın karakterlere
kısa bir şekilde değinilmiştir. Akabinde makalede kullanılacak yöntem olan metin analizi
modeli açıklanarak, üç film de bu yönteme göre çözümlenmeye çalışılmıştır. Buna
göre belirlenen üç filmde kadınların, feminist film teorisyenlerinin karşı çıktığı kadın
temsillerine uyduğu ve bu filmlerdeki kadınların sadece cinsel bir nesne konumunda
tasvir edildiği görülmüştür. Yapılan analizlere göre üç filmdeki kadın karakterlerin
cinsellik ve ihanet noktasında birleştiği ve bu karakterlerin erkek bakışının bir uzantısı
olarak eril nazar etkisinde temsil edildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Feminist Sinema, Zeki Demirkubuz, Türk Sineması, Kadın, Metin Analizi

Analysis of Female Representations in Zeki Demirkubuz Films by Feminist Film Criticism: C Block, Innocence, Third Page

Öz

With this study, it was aimed to examine three films of Zeki Demirkubuz through the
feminist theory of film in which the main character had become women in the 90’s and
in this sense to contribute to the literature in general. The films are analysed C Block,
Innocence and Third Page respectively. The reason why these films are analysed in
the context of feminist film theory is that this theory discusses how the patriarchal
patterns which are encoded by the society are adapted to the movies and the analysis
of the description of the perception of the gender roles in society. In the article it is
discussed whether the variables such as the main and subordinate women characters
styles of expressing themselves, their aims, their fights of survival are basically in
line with each other or not. In the article the role of female characters, whatever
status they have in the society, their social-cultural positions, their relationships
with men evaluated bearing in mind the gender approaches and the descriptions
of female roles in the relevant movies, through using the method of text analysis. In
this study feminist film theory evaluated in terms of theoretical view point before
the analysis of the above-mentioned films. In accordance with the above intentions,
the text analysis model which have been used in the article explained in order to
analyse the three films in question. In conclusion it would be seen that the women
identified in these 3 movies fit in the stereotypical representations of women which
the film theoreticians are against, unfortunately they are only portrayed as sexual
objects. According to the analysis, it was determined that the female characters in
the three films converged at the point of sexuality and betrayal, and these characters
were represented under the masculine perspective as an extension of the male gaze.

Anahtar Kelimeler

Feminist Cinema, Zeki Demirkubuz, Turkish Cinema, Woman, Text Analysis

Kaynakça

• Butler, A. (2011). Film Çalışmaları. (A. Toprak, Çev.), İstanbul: Kalkedon.
• Butler, J. (2008). Cinsiyet Belası, Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. (B. Ertür, Çev.), İstanbul: Metis.
• De Beauvoir, S. (1993). Kadın “İkinci Cins”: Genç Kızlık Çağı.(B.Onaran, Çev.), İstanbul: Payel.
• Donovan, J. (1997). Feminist Teori. (A. Bora, M. A. Gevrek, F. Sayılan, Çev.), İstanbul: İletişim.
• Dorsay, A. (2000). Sinema ve Kadın. İstanbul: Remzi.
• Dorsay, A. (2004). Sinemamızda Çöküs ve Rönesans Yılları. İstanbul: Remzi.
• Durakbaşa, A. (2002). Halide Edip Türk Modernleşmesi ve Feminizm. İstanbul: İletişim.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Esen, Ş. (1996). 80’ler Türkiye’sinde Sinema. Eskişehir: Etam.
• Felsefe Logos Dergi, (2001). Feminist Felsefe. (15), İstanbul: Bulut.
• İnceoğlu, Y. Çomak, N. (2009). Metin Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı.
• Kaplan, N.F. (2003). Toplumsal Konumu ve Bu Konumunun Değişimiyle Türk Sinemasında Kadın. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2 (4), 149-173).
• Künüçen, H. (2001). Türk Sinemasında Kadının Sunumu Üzerine. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi İletişim Dergisi, (18), (s.51-64).
• McKee, A. (2003). Textual Analysis: A Beginner’s Guide. London: Sage.
• Oktan, A. (2009). Türk Sinemasında Hegemonik Erkeklikten Erkeklik Krizine: YazıTura ve Erkeklik Bunalımı Sınırları. Erkek Kimliğinin Değişe(meye)n Halleri. (H. Kuruoğlu, Der.), İstanbul: Beta.
• Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi: Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Filmi Eleştirisi. Ankara: İmge.
• Öztürk, S. R. (2000). Sinemada Kadın Olmak: Sanat Filmlerinde Kadın İmgeleri. İstanbul: Alan.
• Öztürk, S. R. (2006). Zeki Demirkubuz Sinemasi, Biyografya 6, (s.75-100), İstanbul: Bağlam.
• Öztürk, S. R. (2009). Sinemanın Dişil Yüzü: Türkiye’de Kadın Yönetmenler. İstanbul: Om.
• Ryan, M. & Kelner, D. (2010). Politik Kamera. (E. Özsayar, Çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Smelik, A.(2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi. (D. Koç, Çev.), İstanbul: Agora.
• Yücel Ş. (2011). 80’lerden Günümüze Sinemada Kadın Temsilleri, Sinemada Kadın. (M. Taşkaya, E. U. İlbuğa, Haz.), (42-68), Antalya: 48. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali Yayını.
• Arslantepe, M. (2010). Sinemada Feminist Teori. http://akademikpersonel.kocaeli. edu.tr/marslantepe/bildiri/marslantepe18.10.2010_20.37.45bildiri.pdf. (Erişim Tarihi: 10.01.2019).
• Güler, N. (2008). Zeki Demirkubuz Sinemasında Kadın Temsilleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• İnceoğlu İ. (2015), Beyaz Perdede Kadın Anlatısı: Mavi Dalga Filminin Feminist İncelemesi. http://cins.ankara.edu.tr/14_7.pdf (Erişim Tarihi: 05.01.2019).
• Kellner, D. (2014). Cultural Studies, Multiculturalism, and Media Culture. https://pages. gseis.ucla.edu/faculty/kellner/essays/culturalstudiesmulticulturalism.pdf (Erişim Tarihi: 19.04.2019).
• Uluç, G. Soydan, M. ve Ankaralıgil, N. (2006). Medyada Kadının Temsiline İlişkin Feminist Bir Okuma Çalışması: TEMPO Dergisi, II. Uluslararası Kadın Araştırmaları Konferansı, Doğu Akdeniz Üniversitesi Kadın Araştırmaları ve Eğitim Merkezi, Gazi Mağusa – KKTC, 26-28.04.2006.
• Zeki Demirkubuz Söyleşisi, Kocaeli Üniversitesi. http://www.hurriyet.com.tr/zekidemirkubuz-aldatmayan-kadindan-hikaye-olmuyor-40064230 (Erişim Tarihi: 05.01.2019).