Gender and the Media: Critical Discourse Analysis of the News on The Suspect Death of Şule Çet

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 189 - 216, 24.01.2020

Zeynep Burcu Şahin , Yıldız Derya Birincioğlu

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.597502

Cited By: 7

Öz

Gender can be called as stereotypes, judgments and prejudices acquired by the individual
in the process of socialization. Gender is a socio-cultural phenomenon that occurs with
the individual’s socialization process. Media, which plays a major role in strengthening
and sustaining the gender order established against secondary groups in traditional
societies, legitimizes and promotes gender-based violence with the power of discourse.
In this context, the study includes the analysis of the news on the suspicious death of Şule
Çet, who was put on the agenda of the new media and then settled on the mainstream
media agenda, in the digital version of Sabah newspaper between the dates 01.06.2018-
18.06.2019. The aim of this study is to identify the sexist rhetoric used in the news of
violence and rape against women in the Sabah newspaper and to present suggestions for
gender-oriented journalism. The study is based on Van Dijk’s method of critical discourse
analysis. Critical discourse analysis, which is used to uncover data on gender-oriented
journalism, implicitly finds meaning and ideologies in language forms and creates space
to examine the relationship between power, discourse and ideology through media
contents. When it comes to news of violence against women, the title, news photo, word
selection, sentence structure and so on. How micro and macro structures are constructed
is of utmost importance. In this direction, the media should put the gender-oriented news
approach in front of rating / circulation / click concerns and take the necessary steps to
implement a publication policy that supports gender equality within the framework of
social responsibility.

Anahtar Kelimeler

Media, Violence against Women, Critacal Discourse Analysis, Gender

Toplumsal Cinsiyet ve Medya: Şule Çet’in Şüpheli Ölümü Üzerine Haberlerin Eleştirel Söylem Analizi

Öz

Toplumsal cinsiyet kavramı, kişinin biyolojik cinsiyetinden farklı olarak bireyin
toplumsallaşma süreci içerisinde cinsiyete ilişkin edindiği kalıplar, yargılar ve önyargılar
olarak adlandırılabilir. Toplumsal cinsiyet, bireyin sosyalleşme süreci ile birlikte ortaya
çıkan sosyo-kültürel bir olgudur. Geleneksel toplumlarda ikincil gruplar aleyhine kurulan
toplumsal cinsiyet düzeninin pekiştirilmesinde ve sürdürülmesinde başat rol oynayan
medya, söylemin gücüyle toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti meşru
kılmakta ve yaygınlaştırmaktadır. Çalışma, bu bağlamda yeni medya üzerinden gündem
oluşturulan ve daha sonra ana akım medya gündemine de yerleşen Şule Çet’in şüpheli
ölümü üzerine Sabah gazetesinin dijital versiyonunda 01.06.2018-18.06.2019 tarihleri
arasında yer alan haberlerin incelenmesini içermektedir. Çalışmanın amacı, Sabah
gazetesi örneğinde kadına yönelik şiddet ve tecavüz haberlerinde kullanılan cinsiyetçi
söylemlerin tespit edilerek toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe ilişkin önerilerin
sunulmasıdır. Çalışmada Van Dijk’in eleştirel söylem analizi yöntemi esas alınmaktadır.
Toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe ilişkin verilerin ortaya çıkarılmasında kullanılan
eleştirel söylem analizi dil formları içerisinde örtük bir biçimde yer alan anlam ve
ideolojilerin bulunmasını sağlar ve iktidar, söylem ve ideoloji arasındaki ilişkiyi medya
içerikleri aracılığıyla incelemek için alan yaratır. Kadına şiddeti içeren haberler söz
konusu olduğunda başlık, haber fotoğrafı, kelime seçimi, cümle yapısı vb. mikro ve makro
yapıların nasıl kurgulandığı azami önem taşımaktadır. Bu doğrultuda medyanın toplumsal
cinsiyet odaklı haber anlayışını reyting/tiraj/tıklanma kaygısının önüne koyması ve
toplumsal sorumluluk anlayışı çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyici bir
yayın politikası uygulama hususunda gerekli adımları atması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Medya, Kadına Şiddet, Eleştirel Söylem Analizi, Toplumsal Cinsiyet

Kaynakça

• Baştürk Akça, E. ve Ergül, S. (2016). Kitle İletişim Çalışmaları Alanında Toplumsal Cinsiyet Çalışmalarının Gelişimi; Temel Yaklaşımlar ve Çalışmalar Üzerinden Bir Çerçeve Çizme Çabası. Toplumsal Cinsiyet & Medya Temsilleri içinde (ss. 17-40) İstanbul: Heyamola.
• Baştürk Akça, E. & Tönel, E. (2011). Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe, Ed. İlker Erdoğan, Medyada Hegemonik Erkeklik ve Temsil içinde (ss.11-39) İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Bianet (2018). http://www.haberdetoplumsalcinsiyet.org/haber-ve-soylesiler/haberler/ erkek-siddeti-mayis-2018/ (Erişim Tarihi 10.06.19).
• Bouerdieu, P. (2015). Eril Tahakküm. İstanbul: Bağlam.
• Budak, H. Küçükşen K. (2018). Türkiye’nin Sosyal Transformasyon Sürecinde Y Kuşağının ‘Toplumsal Cinsiyet Rolü’ Tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar, 17 (66), 561-576.
• Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası. İstanbul: Metis.
• Carter, C. (1998). When the Extraordinary Becomes Ordinary: Everyday News of Sexual Violence in Carter, C., G. Branston and S. Allan (eds) News, Gender and Power. London: Routledge.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Connell, R. W. (2017). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Deniz, İ., Ersöz, A. G., İldeş, N. ve Türkaslan, N. (2000). “1995 - 2000 Yılları Resmi Kayıtlarından Batman’da Gerçekleşen İntihar ve İntihar Girişimleri Üzerine Bir İnceleme”. Aile ve Toplum Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1, 27-48.
• Deniz Ş. & Korap Özel E. (2015). Tecavüzün Haberleştirilmesinde Etik Sorunlar: “5N 1 K Yetmez, Bir de Vicdan Gerek”. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 14 (4), 721-75.
• Doruk, Ö (2013). Disiplin Toplumu ve Haber Söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce Yapılması Planlanan Yürüyüşün Engellemesine İlişkin Haberlerin Çözümlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 106- 132.
• Dursun, Ç. (2008). Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet ve Haber Medyası: Alternatif Bir Habercilik. Ankara: Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Eker T. & Erdener E. (2011). Tecavüze İlişkin Kültürel Mitler ve Mitlerin Kabul Edilmesine Etki Eden Faktörler. Türk Psikoloji Yazıları, Aralık.14 (28), ss. 60-72
• Erol, D. D. (2014). Toplumsal Cinsiyet Açısından Türkiye Yazılı Basınında Şiddet Haberleri ve Haber Fotoğrafları. H. Kuruoğlu ve B. Aydın (Ed.), Toplumsal Cinsiyet ve Medya içinde, (ss. 31-67) Ankara: Detay.
• Güneş, A. (2018). Yazılı Basında Haber Söylemi: 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Seçim Haberlerinin Çözümlenmesi, İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi,6 (12), 1–42.
• Lipman-Blumen, J. (1976). Toward a Homosocial Theory of Sex Roles: An Explanation of the Sex Segregation of Social Institution Sings 1(3), 15-31.
• Kandiyoti, D. (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, İstanbul: Metis.
• Mathieu, N. C. (2009). Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet, H. Hırata vd. (Der.) Eleştirel Feminizm Sözlüğü. İstanbul: Dipnot.
• Meuser, M. (2004). “Homosociality”. Men and Masculinities: A Social, Cultural and Historical Encyclopedia Volume I: A-J (Der.) Michale Kimmel ve Amy Aronson. Santa Barbara, Dever ve Oxford:ABC-Clio. 396-397.
• Oakley, A. (2016). Sex, Gender and Society, Routledge, London and Newyork.
• Okray, Z. (2018). Türk Basınında Kadına Yönelik Tecavüz Haberlerinin Eleştirel Söylem Çözümlemesi Modeliyle İncelenmesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt 21 (1), 190–238.
• Özbay, C. (2013). Türkiye’de Hegemonik Erkekliği Aramak. Doğu-Batı Düşünce Dergisi:Toplumsal Cinsiyet 63 (1), 185-204.
• Özer, Ö. (2008). İdeolojik Atmosferin Kapsama Alanı: Bozüyük Olaylarının Ortadoğu ve Ülkede Özgür Gündem Gazetelerinde Sunumu Örneğinde Haber Söyleminde Yapılan İdeolojik Üretime İlişkin Yeni Bir Çözümleme, E. Dağtaş (Der.), Türkiye’de Sivil İtaatsizlik Toplumsal Hareketler ve Basın içinde (ss. 377–432). Ankara: Ütopya.
• Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. C. 22 (1), 15-34.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız İktidar ‘Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler’. İstanbul: Metis.
• Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Ankara: Dipnot.
• Scully, D. (2014). Cinsel Şiddeti Anlamak: Tutuklu Tecavüzcü Erkekler Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Metis.
• Stack, S. (2002). Media Coverage as a Risk Factor in Suicide. Injury Prevention 8 (Suppl IV):iv30–iv32.
• Sudak H. S. And Sudak D. M (2005). The Media and Suicide. Academic Psychiatry, 29:5, November-December. http://ap.psychiatryonline.org, 19.11.2019.
• Surette R. and Gardiner-Bess R. (2014). Media, Entertainment and Crime Prospects and Concerns. The Routledge Handbook of International Crime and Justice Studies. Edited by Bruce A. Arrigo and Heather Y. Bersot. New York: Routledge. pp.373-396
• Wood, J. T. (2004). Gendered Media: The Influence of Media on Views of Gender. Julie T. Wood (Ed.), Gendered Lives: Communication, Gender, and Culture içinde (ss. 231- 244.). Chapter 9.
• www.who.int https://www.who.int/violenceprevention/approach/definition/en/ Çevrimiçi 19.11.2019.
• Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji Çokalanlı Bir Yaklaşım. B. Çoban & Z. Özarslan (Der.), Söylem ve İdeoloji mitoloji, din, ideoloji içinde (ss. 13-113) İstanbul: Su.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları. 1 (35), 29-56.
• Yardım, G. Doğruel, H. (2019). Eleştirel Söylem Çözümlemesi Bağlamında Haber Metinlerinin İncelenmesi: Pippa Bacca Cinayeti Örneği*, Erciyes İletişim Dergisi Ocak/January, 6 (1), 137-148.
• Yeşil, F. Yıldırım, A. (2018). Toplumsal Cinsiyet ve Medyadaki Söylemi: Evlilik Programları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 12 (1), 232– 254.