Discourse Analysis of the News Regarding the Economic Measures Taken by Turkey During the COVID-19 Pandemic

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 231 - 255, 29.01.2021

Mustafa Öztunç

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.790577

Cited By: 3

Öz

The COVID-19 outbreak has been deeply affecting social life such as education, economy,
sports, and art. Due to the outbreak, governments have been developing various policies
to relieve the economic burden caused by the crisis and these policies occasionally
become the focus of political discussions. Issues, political debates, and expert opinions
regarding the COVID-19 outbreak are broadcast to the public through the media. The
distinctive ideological approaches of media outlets indicate a deviation from the principle
of impartiality. In this study, the news articles published in the Turkish newspapers Sabah
and Sözcü between 11-31 March 2020 regarding the economic policies implemented by
the government against the COVID-19 outbreak were examined. Whether each newspaper
presented the news from an ideological viewpoint was examined schematically and
thematically at the macro level using the critical discourse analysis of Teun van Dijk. As
a result, it was determined that the newspaper Sabah presented the news regarding the
economic measures with a positive emphasis on the government while Sözcü presented
the news with a positive emphasis on the opposition. It was observed that each newspaper
handled the news content from its ideological perspective.

Anahtar Kelimeler

Journalism, Critical Discourse, COVID-19, Government, Opposition

COVİD-19 Pandemi Süresince Türkiye’nin Aldığı Ekonomik Tedbirlere Yönelik Haberlerin Söylem Analizi

Öz

Küresel bir sağlık sorunu olan COVİD-19 salgını, eğitimden ekonomiye, spordan sanata
kadar birçok alanda toplumsal hayatı derinden etkilemektedir. COVİD-19 salgını
nedeniyle hükümetler tüm toplumsal kesimlerin krizden kaynaklanan ekonomik yükünü
hafifletmek amacıyla çeşitli politikalar geliştirmekte, geliştirilen politikalar çoğu zaman
siyasal tartışmaların odağına oturmaktadır. COVİD-19 ile ilgili yaşanan siyasal tartışmalar
medya araçlarıyla topluma aktarılmaktadır. Medyada verilen haberlerin güvenirliği
ve tarafsızlığı her dönemde tartışılan konular olmuştur. Medyanın kendine özgü
ideolojik yaklaşım biçimi tarafsızlık ilkesinden sapmada etkili olmakta mıdır? Toplumu
ilgilendiren önemli konularda olduğu gibi, ulusal güvenlik meselelerinde dahi tarafsızlık
ilkesi ideolojik bakış açısına kurban edilmekte midir? gibi sorular bu çalışmanın temel
problemini oluşturmaktadır. Nitel olan çalışmada Türkiye basınında 11-31 Mart 2020
tarihleri arasında COVİD-19 salgını ile mücadele konusunda hükümetin uyguladığı
ekonomik politikalarla ilgili haberler incelenmiştir. Çalışma için farklı ideolojilere sahip
Sabah ve Sözcü gazetelerindeki haberler örneklem olarak seçilmiştir. Her iki gazetenin
haberlerini okurlarına kendi ideolojik bakış açılarıyla sunup sunmadıkları Teun Van Dijk’in
eleştirel söylem analizi yöntemiyle, makro düzeydeki şematik ve tematik boyutlarıyla
incelenmiştir. İnceleme sonucunda gazetelerin ekonomik politikalarla ilgili tasarladıkları
haberleri Sabah Gazetesi hükümetin, Sözcü Gazetesi ise muhalefetin söylemlerini ön
plana çıkararak sunmaktadır. Her iki gazetenin de haber içeriklerini kendi ideolojik bakış
açılarıyla ele aldıkları ideolojik eksen üzerinden değerlendirdikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gazetecilik, Eleştirel Söylem, Covid-19, İktidar, Muhalefet, Ekonomi

Kaynakça

• Akca, B., Emel. (2009). İdeoloji-dil-söylem ve anlam ilişkisi: Medyada anlamın toplumsal İnşaası: Medyada gerçekliğin İnşası. (İ. Parlak, Ed.) Konya: Çizgi Kitabevi.
• Arklan, Ümit; Rençber, Hasan (2018). 16 Nisan 2017 Anayasa referandumu öncesi sürecin Türk yazılı basınındaki yansıması: Hürriyet, Sabah ve Sözcü gazeteleri örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 224-249.
• Atabek, N. (1998). Gündem belirleme yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 7.
• Bektaş, A. (2013). Kamuoyu, iletişim, demokrasi. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Berelson, B. (1952). Content analysis in communications research. New York: Hafner.
• Burton, G.(2008) . Görünenden Fazlası. (N. Dinç, Çev.) İstanbul: Yeni Alan Yayıncılık.
• Dağıtmaç, M. (2015). Sosyal medya bizi neden kullanır?. İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık.
• Doğan, C. (2009). Ermeni soykırım tasarısı: Yazılı basının söylemi üzerine bir deneme. Medyada Gerçekliğin İnşası. ed. (İ. Parlak, Ed.) Konya: Çizgi Kitabevi.
• Evre, Bülent. (2009) Söylem analizine yönelik farklı yaklaşımlar: Bir sınıflandırma girişimi: Medyada anlamın toplumsal İnşaası: Medyada gerçekliğin inşası. (İ. Parlak, Ed.) Konya: Çizgi Kitabevi
• Fiske, J. (2003). İletişim çalışmalarına giriş. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Girgin, A. (2003). Yazılı basında haber ve habercilik etiği. 2. bs. İstanbul: İnkılap Yayıncılık.
• Gökçe, O. (2001). İçerik çözümlemesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Yaşatma ve Geliştirme Vakfı Yayınları.
• Göker, G. ve Doğan, A. (2011). “2010 referandumunda Türk basınının siyasal gündemi: Hürriyet, Haber Türk, Zaman ve Yeni Şafak örneğiyle”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (eGİFDER),1(2), s.45-69.
• Hakan, A. (2020). Yere batsın böyle Anadolu irfanı. https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ ahmet-hakan/yerin-dibine-batsin-boyle-anadolu-irfani-41474164 (Erişim Tarihi 22.03.2020).
• İnceoğlu, M. (2011). Tutum, algı, iletişim. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• İnceoğlu, Y. (2013). Küresel habercilik ve söylem. İstanbul: Derin Yayınları.
• İşkar, E. (2014). İspanya İle ETA arasında yürütülen terör müzakerelerinin yazılı basında ele alınış biçiminin söylem analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: T.C. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı.
• Kapani, M. (2015). Politika bilimine giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Keane, J. (2010). Medya ve demokrasi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kılıç, S. (2009). Kamuoyu oluşum sürecinde sosyal hareketler ve medya. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2).
• Mutlu, E. (2012). İletişim sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
• Pandır, M., Efe, İ., Paksoy, A. (2015). Türk basınında Suriyeli sığınmacı temsili üzerine bir içerik analizi, Marmara İletişim Dergisi, 24, DOI: 10.17829/midr.20152419995.
• Oskay, Ü. (2007). İletişimin ABC’si. İstanbul: Der Yayınları.
• Özer Ö. (2011). Haber, söylem, ideoloji. Konya: Literatürk Yayınları.
• Saygılı, N. (2006). İletişim kitle iletişimi. Ankara: Girne Amerikan Üniversitesi.
• Selçuk, A, Şeker. M. (2012). Danıştay saldırısı haberlerinde söylem ve ideoloji. Ankara: Nobel Yayınları.
• Shoemarker, P, Stephen, D. R. (2014). İdeolojinin medya içeriği üzerindeki etkisi: Medya Kültür Siyaset. (S. İrvan, ed.) Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Sözen, E. (1999). Söylem. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Sözen, E. (2014). Söylem -belirsizlik, mübadele, bilgi/güç ve refleksitive. Ankara: Birleşik Yayınevi.
• TDK. (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Tutar, H., Yılmaz, K. (2005). Genel İletişim Kavramlar ve Modeller. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uzun, H. (2008). 24 Nisan 2004’te yapılan Annan Planı oylama sonuçlarının Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Rum basınına yansımaları. Türk Dünyası Araştırmaları, 177, s.195-214.
• Van Dijk, Teun A. (1997). The Study of discourse. Discourse as stucture and process. London: Sage Publications:1-34.
• Van Dijk, Teun A. (1999). Söylemin yapıları ve iktidarın Yapıları: Medya iktidar ideoloji. 2. bs. (M. Küçük. Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Yatkın, A, Yatkın, Ü, N. (2006). Halkla ilişkiler ve iletişim. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yaylagül, L. ve Çiçek, C. (2011). 12 Eylül 2010 referandum sürecinin Türkiye’deki yazılı basında sunumu. Folklor/Edebiyat. 17(68), s. 85-120.
• Yıldırım, B. (2015). İletişim araştırmalarında yöntemler: Uygulama ve örneklerle. Konya: Literatürk Academia.