Çocuklara Yönelik Televizyon Reklamcılığında Ebeveyn Algılarının Tutum ve Arabuluculukları Üzerine Etkisi: Kocaeli (Gölcük)’de Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 599 - 620, 30.07.2021

Duygu Talih Akkaya , Şeniz Özhan

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.890969

Öz

Özellikle tüketim toplumlarında kilit bir role sahip olan çocuklar için televizyon, hızla gelişen iletişim teknolojilerine rağmen vazgeçilmez bir kitle iletişim aracı olmaya devam etmektedir. Çocuklar televizyon içeriklerinin önemli bir kısmını oluşturan reklamlara çok fazla maruz kalmakta ve özellikle kendilerine yönelik reklamlardan etkilenmektedirler. Ebeveynlerin bu etkilere ilişkin algıları ise, çocuklara yönelik televizyon reklamları ile ilgili tutum ve davranışları üzerinde belirleyici olmaktadır. Bu araştırmanın amacı, ebeveynlerin çocuklara yönelik televizyon reklamlarına ilişkin algılarının tutumları ve arabuluculukları üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle çocuklara yönelik televizyon reklamlarının onlar üzerindeki etkileri, ebeveynlerin söz konusu reklamlara yönelik algıları, tutumları ve ebeveyn arabuluculuğu ile ilgili literatür taraması yapılmıştır. Uygulama bölümünde ise ebeveynlerin çocuklara yönelik televizyon reklamlarına ilişkin algılarının tutumları ve arabuluculuklarına etkisinin incelenmesi amacıyla hazırlanan anket ebeveynler tarafından cevaplandırılmış, 247 ebeveynin cevapları sonucunda elde edilen veriler yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çocuklara yönelik televizyon reklamlarının etkilerine yönelik olumsuz algıya sahip olan ebeveynlerin söz konusu reklamlara ilişkin olumsuz tutumları olduğu ve çocuklarının televizyon izleme içeriği ve süresi üzerinde kontrol uyguladığı, reklamların bilgi verici olduğuna dair algıların ise ebeveynlerin çocuklarıyla reklam içeriği hakkında konuşmaları üzerinde olumlu yönde etkisi olduğu bulunmuştur. Ayrıca ebeveynlerin çocuklara yönelik televizyon reklamlarına ilişkin tutumlarının çocuklarıyla reklam içeriği hakkında konuşmaları üzerinde olumsuz yönde etkisi olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Reklamcılık, Çocuklara Yönelik Televizyon Reklamları, Ebeveyn Algıları, Ebeveyn Tutumu, Ebeveyn Arabuluculuğu

The Effect of Parents' Perceptions on Their Attitude and Mediation in Television Advertising Toward Children: A Research in Kocaeli (Golcuk)

Öz

Television continues to be an indispensable mass communication tool for children, who have a key role in consumer societies, despite rapidly developing communication technologies. Children are exposed to advertisements, which constitute a significant part of television content, and are particularly affected by advertisements directed to them. Parents' perceptions of these effects are determinative on their attitudes and behaviors about television commercials for children. The aim of this study is to examine the effects of parents' perceptions of television commercials towards children on their attitudes and mediation. For this purpose, a literature review was conducted on the effects of television advertisements for children, parents' perceptions and attitudes towards these advertisements and parental mediation. In the application part, the questionnaire prepared to examine the effect of parents' perceptions of television advertisements towards children on their attitudes and mediation was answered by the parents, and the data obtained as a result of the answers of 247 parents were analyzed with the structural equation model and interpreted. According to the results, parents who have a negative perception of the effects of television advertisements for children have negative attitudes towards these advertisements and exercise control over the content and duration of their children watching television, and perceptions that the advertisements are informative have a positive effect on parents' conversations with their children about the ad content. was found to be. In addition, it was concluded that the attitudes of the parents towards television commercials towards children had a negative effect on their conversations with their children about the advertisement content.

Anahtar Kelimeler

Advertising, Television Advertising Toward Children, Parental Perceptions, Parental Attitude, Parental Mediation

Kaynakça

• Asena, M. B. (2009). GIDA REKLAMLARININ OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ANNELER TARAFINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bal, D., & Onay, A. (2020, Haziran). Televizyon Reklamları, Çocuk ve Tüketim: Tarz mısın, Değil misin? Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi(32), 198-219.
• Büyükbaykal, G. (2007). TELEVİZYONUN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 28, 31-44.
• Chan, K., & McNeal, J. U. (2002). Parental Concern About Television Viewing And Children's Advertising In China. International Journal for Public Opininon Research, 15(2), 151-166.
• Çakır, H. (2019). Çocuğun Tüketim Davranışları Üzerindeki Reklam Etkisinin Ebeveyn Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi(2), 82-99.
• Dağlı, Ö., & Hacıbektaşoğlu, E. (2015). Televizyon Reklamlarının Çocuk-Aile İlişkisi ve Boş Zaman Kavramı Ekseninde Değerlendirilmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 183-212.
• Dal, N. E., & Dal, V. (2015). Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşme Sürecinde TV Reklamlarının ve Ailenin Rolü Hakkında Teorik Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 371-388.
• Deloitte. (2019). Deloitte. Aralık 29, 2020 tarihinde Deloitte Web sitesi: https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/technology-media-and-telecommunications/articles/turkiyede-tahmini-medya-ve-reklam-yatirimlari-2019-ilk-6-ay-raporu.html adresinden alındı
• Dens, N., Pelsmacker, P. D., & Eagle, L. (2007). Parental attitudes towards advertising to children and restrictive mediation of children’s television viewing in Belgium. Young Consumers, 8(1), 7-18.
• Doğan, M. (2003). Televizyon Reklamlarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilişmler Enstitüsü.
• Elden, M., & Ulukök, Ö. (2006, Güz). Çocuklara Yönelik Reklamlarda Denetim ve Etik. Küresel İletişim Dergisi, 2, 1-22.
• Engin, H. B. (2013). ÇOCUK VE REKLAM: ÇOCUKLAR OLMASI GEREKENDEN ERKEN BÜYÜYOR. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Bildiriler Kitabı (Cilt 1, s. 217-234). içinde İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Ersoy, S., & Özbaş, S. (2020). Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda, 18(2), 172-179.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Gümüş, S. (2013). Ebeveynlerin ve Çocukların Televizyon Reklam İçeriklerine İlişkin Tutumlarının Organik ve Teknolojik Ürünlere Yönelik Karşılaştırmalı Analizi. Akademik Bakış Dergisi(37), 1-19.
• Hair, J., Anderson, R. E., Babin, B. J., & Black, B. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective. Upper Saddle River: NJ: Pearson.
• Hair, J., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis. Essex: Pearson Education Limited.
• Hair, J., Wolfinbarger, M., Bush, R., & Ortinau, D. (2009). Essentials of Marketing Research. New York: McGraw Hill.
• İkinci, Ö. (2011). Reklamların Büyüyen Pazarı Çocuk Tüketiciler. TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 522, 66-69.
• Karaboğa, T. (2020). TELEVİZYON REKLAMLARI VE ÇOCUK. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(101), 244-258.
• Karaca, Y., Pekyaman, A., & Güney, H. (2007). EBEVEYNLERİN TELEVİZYON REKLAM İÇERİKLERİNİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ ETİK AÇIDAN ALGILAMALARINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 233-249.
• Kline, R. B. (2016). Principles and Practice of Stuctural Equation Modeling (Fourth Edition b.). New York: The Guilford Press.
• Loehlin, J. (2004). Latent Variable Models: An Introduction to Factor, Path, and Structural Equation Analysis (Fourth Edition b.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Morley, B., Chapman, K., Mehta, K., King, L., Swinburn, B., & Wakefield, M. (2008). Parental awareness and attitudes about food advertising to children on Australian television. AUSTRALIAN AND NEW ZEALAND JOURNAL OF PUBLIC HEALTH, 32(4), 341-347.
• Mukherji, J. (2005). Maternal Communication Patterns, Advertising Attitudes and Mediation Behaviours in Urban India. Journal of Marketing Communications, 11(4), 247-262. doi:10.1080/13527260500167223
• Nefat, A., & Dujmović, M. (2012). Children’S Advertising on Television and their Consumer Socialisation: Parents’ Attitudes. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 25(1), 145-156. doi:10.1080/1331677X.2012.11517501
• Pelenk, A. (2003). Televizyon Reklamlarının Çocuklar Üzerindeki Etkileri : Tüketicilerin Tutumlarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Quadır, S. E., & Akaroğlu, G. (2009). TELEVİZYON REKLÂMLARININ ÇOCUK TÜKETİCİLER ÜZERİNE GÖRSEL ETKİLERİNİN BİR İNCELEMESİ. Selçuk İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), 78-98.
• Rose, G. M., Bush, V. D., & Kahle, L. (1998). The Influence of Family Communication Patterns on Parental Reactions toward Advertising: A Cross-National Examination. Journal of Advertising, 27(4), 71-85.
• RTÜK. (2018). RTÜK. Ocak 5, 2021 tarihinde RTÜK Web sitesi: https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/%C3%A7ocuklar%C4%B1n%20yeni%20medya%20al%C4%B1%C5%9Fkanl%C4%B1klar%C4%B1%20ve%20siber%20zorbal%C4%B1k%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1/cocuklarin-yeni-medya-kullanimlari-ve-siber-zorbalik.pdf adresinden alındı
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• TÜİK. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. Ocak 2, 2021 tarihinde Türkiye İstatistik Kurumu Web sitesi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2019-33733 adresinden alındı
• Vodinalı, S. (2016). Tüketim kültürü bağlamında reklam ve çocuklar üzerindeki etkileri: “Maret yoook mu? Reklamı üzerine bir çözümleme”. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(1), 162-182.
• Wolin, L. D., Korgaonkar, P., & Lund, D. (2002). Beliefs, attitudes and behaviour towards Web Advertising. International Journal of Advertising, 21(1), 87-113.
• Young, B. M., Bruin, A. d., & Eagle, L. (2003). Attitudes of Parents Toward Advertising to Children in the UK, Sweden and New Zealand. Journal of Marketing Management, 19(3-4), 475-490.