GSM Operatörü Markalarının Sosyal Sorumluluk Çalışmaları: Kurumsal Web Sayfaları Üzerine Bir Analiz

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 871 - 890, 30.07.2021

Özer Silsüpür

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.892812

Öz

Markalar sosyal sorumluluk çalışmalarıyla toplumsal sorunlara dikkat çekmek, bu sorunlara çözümler üretmek, insanların hayatlarına dokunmak ve böylece toplumla yakınlaşmaktadırlar. Markalar, gönüllülük esasıyla gerçekleştirdikleri sosyal sorumluluk çalışmalarını, önemli bir iletişim aracı olan kurumsal web sitelerinde paylaşmakta ve hedef kitleleri bilgilendirmektedirler. Markalar web sayfaları sayesinde, hedef kitlelerle hem hızlı hem de aracısız ve doğrudan iletişim kurabilmekte, bunun sonucunda oluşacak güvenle de marka imajlarına olumlu katkı sağlamaktadırlar. Bu bağlamda çalışmada, Türkiye’de ürün ve/veya hizmetleriyle faaliyet gösteren Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom GSM operatörü markalarının sosyal sorumluluk mesajlarını kurumsal web sayfaları üzerinden değerlendirmek amaçlanmış ve bu doğrultuda markaların kurumsal web sayfaları içerik analizi yöntemiyle 19.02.2021-05.03.2021 tarihleri arasında incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda, üç markanın da web sayfalarında sosyal sorumluluk mesajlarına yer verdiği görülmüştür. Turkcell sosyal sorumluluk mesajlarını “sponsorluk” linki içinde paylaşırken, Vodafone ve Türk Telekom’un sosyal sorumluluk linkleri olduğu tespit edilmiştir. Markaların en çok çevre, eğitim ve toplum alanlarında sosyal sorumluluk mesajı paylaştığı; turizm, kültür-sanat, spor alanlarında ise hiçbir sosyal sorumluluk faaliyetlerinde bulunmadıkları saptanmıştır. GSM operatörleri mesajlarını en çok metin aracılığıyla, daha sonra görsel ve yazılı materyal ve görsel ve işitsel materyal kullanarak paylaştıkları belirlenmiştir. GSM operatörleri içinde marka değeri açısından ikinci olan Turkcell’in en fazla sosyal sorumluluk çalışması gerçekleştirdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sorumluluk, Kurumsal Web Sayfaları, GSM Operatörü Markaları, İçerik Analizi

Social Responsibility Activities of GSM Operator Brands: An Analysis on Corporate Web Pages

Öz

Brands’ social responsibility activities draw attention to social problems, create solutions to problems, touches the lives of people and get closer to society. Brands, share their voluntary basis social responsibility activities on corporate web pages to inform target audience. Brands can communicate with their target audiences quickly and without intermediary through their web pages, creating a reliance and contribute positively to their brand image. In this research, brands operating a product and/or a service, Turkcell, Vodafone and Turk Telekom GSM operator brands’ social responsibility messages assessed through corporate web pages. In this respect, corporate web pages were examined with content analysis method between 19.02.2021-05.03.2021. As a result, it was seen that three brands include social responsibility messsages on their web pages. While Turkcell shares responsibility messages within a “sponsorship” link, Vodafone and Turk Telekom have social responsibility links. Brands mostly share social responbility messages about environment, education and society, meanwhile share nothing about tourism, culture-arts and sports. GSM operators shared their messages mostly through text, then with visual and written materials and visual audio materials. Turkcell, which is the second among GSM operators in terms of brand value, has carried out the most social responsibility activities.

Anahtar Kelimeler

Social Responsibility, Corporate Web Pages, GSM Operator Brands, Content Analysis

Kaynakça

• Abdul Hamid, F. Z., Salleh, S. M., & Yusof, M. A. (2002). Investor Relations in Developing Countries: A Disclosure Strategy. Şubat 24, 2021 tarihinde https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=383040 adresinden alındı
• Aksoy, N. (2006). Yerel yönetimlerde halkla ilişkiler ve teknoloji kullanımı. Türk İdare Dergisi (452), 53-62.
• Aktan, C. C., & Börü, D. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk. Kurumsal sosyal sorumluluk: işletmeler ve sosyal sorumluluk (s. 11-36). içinde İstanbul : İgiad Yayınları.
• Aktan, C. C., & Vural, İ. Y. (2007). Çokuluslu şirketler ve kurumsal sosyal sorumluluk. Kurumsal sosyal sorumluluk: işletmeler ve sosyal sorumluluk (s. 139-145). içinde İstanbul: İgiad Yayınları.
• Alnıaçık, Ü., Develi, E. İ., Giray, C., & Alnıaçık, E. (2011). Küresel firmaların yerel sosyal sorumluluk faaliyetleri marka değeri ve marka tercihini nasıl etkilemektedir? Öneri Dergisi , 9 (35), 83-91.
• Anderson, R. H. (1982). Sosyal sorumluluk muhasebesi: ne, nasıl ölçülmeli? (H. Ergin, Dü.) Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi , 18 (2), 111-123.
• Aydınalp, G. I. (2013). Halkla ilişkiler ekseninde kurumsal sosyal sorumluluk. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bensghir, T. K. (2000). Halkla ilişkilerde etkileşimli iletişim: web (www). Amme İdare Dergisi , 33 (1), 111-131.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu [BTK]. (2021, Şubat 27). Şubat 27, 2021 tarihinde https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/pazar-verileri/uc-aylik-pazar-verileri-2020-3-kurumdisi.pdf adresinden alındı
• Birden, B. (2016). Çevre etiğinde bireyin ahlaki sorumluluğuna kısa bir bakış. Türkiye Biyoetik Dergisi , 3 (1), 4-14.
• Bobbitt, R. (1995). An internet primer for public relations. Public Relations Quarterly , 40 (3), 27-32.
• Bowen, H. R. (1953). Social Responsibilities of Businessman. Lowa City: University of Lowa Press.
• Brand Finance. (2021, Mart 1). Mart 1, 2021 tarihinde https://brandfinance.com/wpcontent/uploads/1/brand_finance_global_500_2020_preview.pdf adresinden alındı
• Brand Finance. (2021, Mart 1). Mart 1, 2021 tarihinde https://brandirectory.com/download-report/brand-finance-turkey-100-2020-full-report.pdf adresinden alındı
• Carroll, A. B. (2016). Carroll’s pyramid of CSR: taking another look. International Journal of Corporate Social Responsibility , 1 (3), 1-8.
• Carroll, A. B. (1999). Corporate social responsibility: evolution of a definitional construct. Business and Society , 38 (3).
• Carroll, A. B. (1991). The pyramid of corporate social responsibility: toward the moral management of organizational stakeholders. Business Horizons , 34 (4), 39-48.
• Ceritoğlu, A. B. (2011). Kurumsal sosyal sorumluluk ve işletmelerin çevre bilinci eksenindeki uygulamalarının tüketici satın alma davranışı ve kurum imajı algısına etkisi. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Certo, S. C. (1997). Modern management . New Jersey: Prentice-Hall International, Inc.
• Çakır, S. Y. (2011). Web siteleri ve ikna: teknolojinin ikna gücü. Konya: Tablet Kitabevi.
• Çelik, A. (2007). Şirketlerin sosyal sorumlulukları. C. C. Aktan (Dü.) içinde, Kurumsal sosyal sorumluluk: işletmeler ve sosyal sorumluluk (s. 61-84). İstanbul: İgiad Yayınları.
• Çöklü, Y. E. (2004). Halkla ilişkilerde medya yönetimi: yeni iletişim teknolojileriyle. İstanbul: Set Systems.
• Davis, K. (1960). Can business afford to ignore social responsibilities? . California Management Review , 2 (3), 70-76.
• Demirtaş, M. (2015). Türkiye’de yapılan kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin uluslararası girişimler bağlamında değerlendirilmesi. M. Demirtaş (Dü.) içinde, Kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal itibar (s. 1-54). İstanbul: Derin Yayınları.
• Diken, A., & Çelebi, M. E. (2015). İşletmelerde iş ahlakı ve sosyal sorumluluk ilişkisi. Değerler bilançosu: felsefe, sosyoloji, kamu, eğitim (s. 213-247). içinde Konya: Çizgi Kitabevi.
• Duke, S. (2002). Wired Sciences: use of world wide web and e-mail in science public relations. Public Relations Review , 28 (3), 311-324.
• Esrock, S. L., & Leichty, G. B. (1998). Social responsibility and corporate web pages: self-presentation or agenda-setting? Public Relations Review , 24 (3), 305-319.
• European Commission. (2021, Şubat 20). Şubat 20, 2021 tarihinde Corporate social responsibility & Responsible business conduct: https://ec.europa.eu/growth/industry/sustainability/corporate-social-responsibility_en adresinden alındı
• Güllülü, U., Ünal, S., Gödekmerdan, L., & Deniz, A. (2010). Bir kurumsal sosyal sorumluluk projesine karşı tüketici tutumları üzerine araştırma: Turkcell Erzurum çağrı merkezi projesi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırma Dergisi , 3 (5), 45-70.
• Gürel, T. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk projelerinin iletişimine yönelik profesyonellerin görüşleri ve ödül programlarının kurumsal iletişim sürecinde kullanılması için bir öneri: Türkiye halkla ilişkiler derneği (Tühid) altın pusula halkla ilişkiler ödülleri . İletişim Çalışmaları Dergisi (6), 24-43.
• Hatherly, D., Mitchell, R. K., Mitchell, J. R., & Lee, J. H. (2017). Reimagining profits and stakeholder capital to address tensions among stakeholders. Business & Society , 00 (0), 1-29.
• Hay, R. D., & Gray, E. R. (1981). Business & Society: Cases and Text. Ohio: South-Western Publishing Co.
• Heal, G. (2005). Corporate social responsibility: an economic and financial framework. The Geneva Papers on Risk and Insurance-Issues and Practice , 30 (3), 387-409.
• Higgins, C., Stubbs, W., & Milne, M. (2018). Is sustainability reporting becoming ınstitutionalised? The role of an issues-based field. Journal of Business Ethics , 147 (2), 309-326.
• Hodgetts, R. M., & Kuratko, D. F. (1991). Management. USA: HBJ, Inc.
• Hsieh, H.-F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research , 15 (9), 1277-1288.
• İlic, D. K. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme yönetimi. K. Ören, B. Eser, & E. Akman içinde, Farklı bakış açılarıyla sosyal sorumluluk (s. 59-96). Ankara: Pelikan Yayıncılık.
• Isiri, S. S., & Crowther, D. (2015). İnsan hakları bağlamında sosyal sorumluluk: ihmal edilen bir prensip. K. Ören, B. Eser, & E. Akman (Dü) içinde, Farklı bakış açılarıyla sosyal sorumluluk (H. Nalbant, & M. Kozan, Çev., s. 1-16). Ankara: Pelikan Yayıncılık.
• Keith, D. (1973). The case for and against business assumption of social responsibilities. The Academy of Management Journal , 16 (2), 312-322.
• Keleş, R., & Hamamcı, C. (2002). Çevrebilim. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kent, M. L., & Taylor, M. (1998). Building dialogic relationships through the world wide web. Public Relations Review , 24 (3), 321-334.
• Kim, I., & Kuljis, J. (2010). Applying content analysis to web-based content. Journal of Computing and Information Technology , 18 (4), 369-375.
• McWilliams, A., & Siegel, D. (2000). Corporate social responsibility and financial performance: correlation or misspecification? Stratejic Management Journal , 21 (5), 603-609.
• Metin, H. (2006). Doktora tezi. Çevre etiğinde bireyin ahlaki sorumluluğuna kısa bir bakış . Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nalbant, Z. E. (2005). İşletmelerde sosyal sorumluluk ve iş ahlakı. Yönetim ve Ekonomi Dergisi , 12 (1), 193-201.
• Neuman, W. L. (2014). Social research methods: qualitative and quantitative approaches. USA: Pearson.
• Ölçer, N. (2015). Kurumsal itibar aracı olarak kurumsal sosyal sorumluluk ve bankalar: Garanti Bankası, Akbank ve İş Bankası eğitim projeleri. S. Koçer (Dü.) içinde, Halkla ilişkiler'de uzmanlaşma (s. 25-50). İstanbul: Derin Yayınları.
• Peattie, K. (1999). Trappings versus substance in the greening of marketing planning. Journal of Strategic Marketing (7), 131-148.
• Peltekoğlu, F. B. (2004). Halkla ilişkiler nedir. İstanbul: Beta Yayınları.
• Rasoulzadeh, H., Hosseinipour, S. J., Yusof, N. A., Soltani, M., & Hashemi, S. (2013). Effect of dimensions of corporate social responsibility on organizationperformance. International Jounal of Innovative Ideas , 13 (2), 37-47.
• Seitel, F. P. (2016). Halkla ilişkiler uygulaması. (S. Ç. Mengü, Dü.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Silsüpür, Ö. (2020). Kurumsal sosyal sorumluluk ve marka imajı. Konya: Palet Yayınları.
• Steiner, G. A. (1979). Sosyal denetim raporları. (B. Oba, Dü.) Yönetim Dergisi (11), 37-41.
• Timisi, N. (2003). Yeni iletişim teknolojileri ve demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Toker, H., & Tat, M. (2013). Sosyal sorumluluk: kamu ve vakıf üniversiteleri öğrencilerinin sosyal sorumluluğa ilişkin bilgi düzeyleri ve algılarının ölçülmesi. Selçuk İletişim , 8 (1), 34-56.
• Top, S. (2015). İşletmelerde yönetim mekanizması anlayışı bağlamında kurumsal sosyal sorumluluğun yeri. K. Ören, B. Eser, & E. Akman (Dü) içinde, Farklı bakış açılarıyla sosyal sorumluluk (s. 97-130). Ankara: Pelikan Yayıncılık.
• Torlak, Ö. (2013). Kurumsal sosyal sorumluluk alanları. M. C. Öztürk (Dü.) içinde, Kurumsal sosyal sorumluluk (s. 33-48). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Tosun, K. (1979). İş hayatının sosyal sorumlulukları. Yönetim Dergisi , 3 (11), 4-11.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2021, Şubat 18). Şubat 18, 2021 tarihinde Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Türkiye Halkla İlişkiler Derneği [TÜHİD]. (2021). Mart 1, 2021 tarihinde http://www.altinpusula.org/19-altin-pusula-yonetmelik.html adresinden alındı
• Warhurst, A., & Mitchell, P. (2000). Corporate social responsibility and the case of Summitville mine. Resources Policy , 91-102.
• Yalın, B. E., & Silsüpür, Ö. (2017). Kent tanıtımında etkili bir araç olarak web sayfaları: Dokap bölgesi illeri kapsamında bir araştırma. Dokap bölgesi uluslararası turizm sempozyumu bildiriler kitabı (s. 446-452). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası.