Gazetecilik Eğitiminde Dijital Eğilimler: Türkiye’de Gazetecilik Lisans Eğitiminin Üniversiteler Arası Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 887 - 910, 22.07.2022

Emine Arduç Kara

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1080612

Öz

Bilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmeler birçok meslek grubunda ve akademik alanda yapısal ve içerik boyutlu dönüşümlerin yaşanmasına neden oldu. Teknolojik çıktıları aktif olarak kullanan meslek grubunu oluşturması bakımından, gelişen teknolojiler, gazetecilik eğitiminde bir zamanlar kabul edilen akademik eğitim pratiklerinin ve teorilerinin yenilenmesini gerekli kılmaktadır. Özellikle de Web 2.0 teknolojisinin gelişmesi kamuoyunun içeriğe erişme pratiklerini değiştirmiş, gazeteciliğin de dönüşümünü gündeme getirmiştir. Bu nedenle 21. yüzyılda gazeteciliğin, tek başına sosyolojik düşünme gücüne, meslek etiğine, güçlü bir kuramsal temele sahip kişilerden ziyade tüm bu niteliklere ek olarak çağın dilini anlayabilecek, ihtiyaçlarını karşılayabilecek, teknik bilgi ve program bilen dijital okur yazar kişilere ihtiyacı bulunmaktadır. Bu yalnızca eğitim alan bireye yüklenen bir işlev değildir. Ders müfredatlarının geleceğin gazetecilerini dijital çağın taleplerini karşılayabilecek niteliğe eriştirecek düzeyde donatılması da gerekmektedir. Bu sorunsal çerçevesinde çalışmada Türkiye’deki üniversitelerin gazetecilik lisans müfredatlarının dijitalleşmeye adapte olup olmadıklarını belirlemek amaçlanmıştır. YÖK Atlas üzerinden ‘gazetecilik’ ve ‘basın ve yayın’ isimli lisans programları olan 33’ü devlet, 6’sı vakıf olmak üzere 39 üniversite araştırmaya dâhil edilmiştir. Üniversitelerin Ders Bilgi Paketleri üzerinden dersler doküman incelemesi ile taranmıştır. Sonuçta ise gazetecilik lisans müfredatlarının grafik/tasarım ve yeni medya konularında yoğunlaştığı görülmüştür. Veri gazeteciliğinin müfredatlarda yaygın olarak yer almasına karşın yapay zekâ/robot gazeteciliğine yönelik derslerin tek bir üniversitede olduğu izlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gazetecilik, Gazetecilik Eğitimi, Gazetecilik Ders Müfredatı, Gazeteciliğin Geleceği, Dijitalleşme

Digital Tendencies in Journalism Education: Comparison of Undergraduate Journalism Education in Turkey Between Universities

Öz

Developments in information and communication technologies necessitate the renewal of academic education practices and theories in journalism education. For this reason, it is not enough for journalism in the 21st century to consist of people with sociological thinking power, professional ethics and a strong theoretical background. In addition to all these qualities, journalism needs digital literate people who can understand the language of the age, meet their needs, and know technical knowledge and programs. In this study, it is aimed to determine whether journalism undergraduate curricula in Turkey are adapted to digitalization. A total of 39 universities, 33 of which are state and 6 of which are foundations, with undergraduate programs named ‘journalism’ and ‘press and broadcasting’ in Turkey through Yök Atlas were included in the research. Courses were scanned by document analysis on the Course Information Packages of the universities. It has been concluded that the curricula of universities have adapted to digitalization, especially in the field of new media, but that adequate digitalization has not been achieved in data journalism, artificial intelligence/robot journalism.

Anahtar Kelimeler

Journalism, Journalism Education, Journalism Curriculum, Future of Journalism, Digitalization

Kaynakça

• Accrediting Council on Education in Journalism and Mass Communications. (t.y.). Principles of Accreditation. Accrediting Council on Education in Journalism and Mass Communications 8ACEJMC). https://www.acejmc.org/policies-process/principles/
• Akgül, H., Akgül, B., & Ayer, Z. (2018). Sanayi 4.0 Sürecinde Gazetecilik Bölümü Eğitim Programı Oluşturmada Yeni Yaklaşımlar. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(8), 190-197.
• Anderson, C. W. (2014). The Sociology of the Professions and the Problem of Journalism Education. Radical Teacher, 99, 62-68. https://doi.org/DOI:10.5195/rt.2014.108
• Arar, Y. B. (2019). Gazetecilik Eğitimi Sonrası Mesleki Yönelim: 2010-2017 Ege Üniversitesi Gazetecilik Bölümü Mezunları Üzerine Bir Araştırma. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 32, 734-768.
• Cochrane, T., Sissons, H., & Mulrennan, D. (2012). Journalism 2.0: Exploring The Impact of Mobile and Social Media on Journalism Education. IADIS International Conference Mobile Learning, 165-172.
• Çelik, T. (2020). İletişim Fakültelerindeki Yeni Medya ve Gazetecilik Pratiklerine Yönelik Derslerin İncelenmesi. Turkish Studies Social Sciences, 15(4), 1823-1836. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.43333
• Dağtaş, E. (2003). Gazetecilik Eğitiminde Kuram ve Uygulama İkilemi: Türkiye’deki İletişim Fakülteleri Üzerine Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 17, 143-200.
• Doherty, S. (2012). Will the Geeks Inherit the Newsroom?: Reflections on Why Journalists Should Learn Computer Science. The International Journal of Technology, Knowledge, and Society, 2(8), 111-121.
• Ercan, E. E. (2017). The Present and Future of Journalism Education. Quality & Quantity, 52(2), 1-6. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0616-2
• Finberg, H. (2014). New Newsroom Training Report Shows Gaps, Some Progress. https://www.poynter.org/reporting-editing/2014/newsroom-training-report-shows-gaps/
• Heravi, B. R. (2018). 3Ws of Data Journalism Education –What, Where and Who?-. Journalism Practice. 3(13), 349-366. https://doi.org/DOI:10.1080/17512786.2018.1463167
• Jiang, S., & Rafeeq, A. (2019). Connecting the Classroom with the Newsroom in the Digital Age: An Investigation of Journalism Education in the UAE, UK and USA. Asia Pacific Media Educator, 1(29), 3-22. https://doi.org/10.1177/1326365X19837769
• Jung, J., Song, H., Kim, Y., Im, H., & Oh, S. (2017). Intrusion of Software Robots Into Journalism: The Public’s and Journalists’ Perceptions of News Written by Algorithms and Human Journalists. Computers in Human Behavior, 71, 291-298. http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2017.02.022
• Karaaslan, İ. A. (2019). Gazetecilik Eğitiminin Dijitalleşmesi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerinde Yapılan Karşılaştırmalı Analiz. Erciyes İletişim Dergisi, 1, 105-124.
• Karaduman, M., & Akbulutgiller, B. (2017). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Lisans Müfredat Programları Karşılaştırması. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 1161-1181.
• Kaul, V. (2013). Journalism in the Age of Digital Technology. Online Journal of Communication and Media Technologies, 1(3), 125-143.
• Kirchhoff, S. (2022). Journalism Education’s Response to the Challenges of Digital Transformation: A Dispositive Analysis of Journalism Training and Education Programs. Journalism Studies, 1(23), 108-130. https://doi.org/DOI: 10.1080/1461670X.2021.2004555
• Lewis, S. C., Guzman, A. L., & Schmidt, T. R. (2019). Automation, Journalism, and Human–Machine Communication: Rethinking Roles and Relationships of Humans and Machines in News. Digital Journalism, 4(7), 409-427. https://doi.org/DOI:10.1080/21670811.2019.1577147
• Lewis, S. C., & Westlund, O. (2016). Mapping the Human-Machine Divide in Journalism. T. Witschge, C. W. Anderson, D. Domingo, A. Hermida, (Ed.) The Sage Handbook of Digital Journalism içinde (341-353). Sage.
• López-García, X., Rodríguez-Vázquez, A. I., & Pereira-Fariña, X. (2017). Technological Skills and New Professional Profiles: Present Challenges for Journalism. Comunicar. Media Education Research Journal, 53, 81-90. https://doi.org/10.3916/C53-2017-08
• Mutlu, E. (2005). Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Narin, B. (2018). Dünyada Akademik Sıralaması Yüksek Gazetecilik Lisans Bölümlerinin Ders Programlarının Analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 47, 87-110.
• Newman, N. (2021). Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2021. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2021-01/Newman_Predictions_2021_FINAL.pdf
• Newman, N. (2022). Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2022. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2022-01/Newman%20-%20Trends%20and%20Predictions%202022%20FINAL.pdf
• Newman, N., Fletcher, R., Schulz, A., Andı, S., Robertson, C. T., & Nielsen, R. K. (2021). Digital News Report 2021. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2021-01/Newman_Predictions_2021_FINAL.pdf
• Newton, E. (2014). Searchlights and Sunglasses -Field Notes From the Digital Age of Journalism. Association for Education in Journalism and Mass Communication. https://aejmc.us/spig/2014/book-review-searchlights-and-sunglasses-field-notes-from-the-digital-age-of-journalism/
• Özarslan, Z. (2019). Türkiye’de Lisans Düzeyindeki Yeni Medya Eğitimi ve Sektör Beklentileri Üzerine Bir Değerlendirme. Moment Dergi, 6(1), 150-175.
• Pavlik, J. (2020). The Impact of Technology on Journalism. Journalism Studies, 1(2), 229-237. https://doi.org/10.1080/14616700050028226
• Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants Part 1. On the Horizon, 9(5), 1-6. https://doi.org/10.1108/10748120110424816
• Quinn, S. (2010). Opportunities For Journalism Education in an Online Entepreneurial World. Asia Pacific Media Educator, 20, 69-80.
• Song, Y., & Ling, A. (2012). A Genre-Aware Approach to Online Journalism Education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 400-404.
• St Clair, J. (2015). Doing it for Real: Designing Experiential Journalism Curricula that Pepare Students for the New and Uncertain World of Journalism Work. Coolabah, 1(16), 122-142.
• State of Journalism Education: 2013. (2013). Poynter Institute. http://www.newsu.org/coursefiles/StateOfJournalismEducation2013.pdf
• The 2019 State of Technology in Global Newsrooms. (2019). International Center for Journalists (ICFJ). https://www.icfj.org/sites/default/files/2019-10/2019%20Final%20Report.pdf
• Tokgöz, O. (2003). Türkiye’de İletişim Eğitimi: Elli Yıllık Bir Geçmişin Değerlendirilmesi. Kültür ve İletişim, 6(1), 9-32.
• Uçak, G. (2020). Drone Gazeteciliğinin Türk Eğitim Sistemindeki Yeri. Yeni Medya, 2020(8), 66-76.
• Uzun, R. (2011). Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Değişimler ve Eğilimler. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 119-132.
• Vinogradova, S., Melnik, G., & Pantserev, K. (2018). Transformation of Media Education in the Digital Age: To the Issue of Training Specialists in the Field of Communications. Медиаобразование, 1.
• Wall, M. (2015). Change the Space, Change the Practice Re-İmagining Journalism Education With the Pop-Up Newsroom. Journalism Practice, 2(9), 123-137. https://doi.org/10.1080/17512786.2014.916482
• Yanatma, S. (2018). Digital News Report 2018 Turkey Supplementary Report. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2018-11/Digital%20News%20Report%20-%20Turkey%20Supplement%202018%20FINAL.pdf
• Yaşın, C. (2015). Türkiye’de Gazetecilik Eğitiminin Bilginin Gelişimi Temelinde Çözümlenmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41, 39-63.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, B. (2010). Gazeteciliğin Dönüşümü: Yöndeşen Ortam ve Yöndeşen Gazetecilik. Selçuk İletişim, 6(2), 230-253.
• Yıldırım, B. (2012). Dünyada ve Türkiye’de Gazetecilik Eğitimi: Kısa Bir Kurumsallaşma Tarihi. Ö. Özer, (Ed.). Haberin Doğası Gazetecilikte İdealler ve Sorunlar içinde (413- 464). Konya: Literatürk.