The Sociology of Masks: From Face-to-Face to Mask-to-Mask Communication

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 563 - 586, 22.07.2022

Mahmut Erdil

https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.1102619

Öz

In addition to their function as a health measure, masks have become a sign and symbol during the Covid 19 pandemic. The aim of this study is to reveal the transformation of masks into sociological symbols in fields such as social category, identity, rites of passage, and aesthetics within the framework of the virus-induced social change in addition to its role as a health measure. Different from other body-protecting gears in daily life, masks cover the face. The face is the primary area of communication for humans. Interactions in society inevitably take on different forms for us to express ourselves. Covering the human face, masks have become reflections of people’s true desires, thus turning into boards of disclosure. White masks are now replaced by colorful masks flaunting a variety of symbols from cartoon characters for children to symbols of political goals of certain political actors, the expression of identity, aesthetic satisfaction, and names of celebrities; in short, they have transformed into social symbols. The examples given in this research provide evidence for the transformation of masks into a “disclosure board” by turning into tools of social interaction in addition to their role as a health measure.

Anahtar Kelimeler

mask, indicator, Covid 19 pandemic.

Maskenin Sosyolojisi: Yüz Yüze İletişimden Maskeli İletişime

Öz

Pandemi döneminde hastalığın bulaş riskine karşı insanların taktıkları maskenin sağlığı koruma işlevinin yanında toplumsal simge ve sembollere dönüştüğünü gözlemliyoruz. Bu makaledeki amaç, maskenin sadece sağlığı koruma nesnesi olarak değil aynı zamanda virüsün etkisiyle oluşan yeni toplumsal değişim içinde toplumsal kategori, kimlik, geçiş törenleri ve estetik gibi alanlarda maskenin sosyolojik simgelere dönüştüğünü ortaya koymaktır. Maskenin, gündelik hayat içerisinde bedeni koruyan diğer ihtiyaç ürünlerinden farkı; yüzü kaplamasıdır. İnsanlar için yüz, birincil iletişim alanıdır. Toplumda etkileşimin olması kaçınılmaz olarak farklı formlara bürünerek kendimizi ifade etmemizi sağlar. Maske insan yüzünü kapattığı için, kişinin asıl istediği şeyi yansıtır hale gelmiştir bu da maskeyi ifşa panosuna dönüştürmüştür. Beyaz maske yerini birçok renkte; çocuklar için çizgi film kahramanlarına, siyasal aktörlerin politik amaçlarına, kimliğin dışa vurumu, estetik duygu tatmini ve bazı kesim için ünlülerin isimlerinin yazılmasına, kısacası toplumsal simgelere bırakmıştır. Araştırmadaki verdiğimiz örnekler, maskenin sağlık problemini önleyici işlevinin yanında yüzün kapanan kısmında toplumsal etkileşim aracına dönüşüp gösterge olurken “ifşa panosu” olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

maske, gösterge, Covid 19 pandemi.

Kaynakça

• Agamben, Giorgio. 2020. “‘Covid-19 Tartışmasına Dair Yazılar’”, Çivisi Çıkan Dünya. editör Erkan Ünal. İstanbul: Runik Kitap.
• Anonim. t.y. “TDK” .
• Anonim. n. d. “URL-1”. Geliş tarihi (-https://indianexpress.com/article/coronavirus/us-cdc-acknowledges-covid-19-virus-is-airborne-7307315.).
• Anonim. t. y. “URL-3”. Geliş tarihi (-https://www.atlasdergisi.com/gundem/her-cagda-maske.html).
• Anonim. n. d. “URL-4”. Geliş tarihi (-ww.thelancet.com/respiratory Vol 9 April 2021. Face masks: all for one and one for all).
• Anonim. n. d. “URL-5”. Geliş tarihi (-www.thelancet.com/respiratory Vol 9 April 2021).
• Baudrillard, Jean. 2004. Tüketim Toplumu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean. 2005. Baştan Çıkarma Üzerine. 2. bs. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. 2005. Bireyselleşmiş Toplum. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. 2016. Cemaatler. İstanbul: Say Yayınları.
• Bauman, Zygmunt. 2017. Kimlik. Heretik Yayıncılık.
• Berger, John. 1990. Görme Biçimleri. 4. bs. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çelik, İsmail. 1974. Nazar, Nazarlık ve İlgili Büyüsel İşlemler. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Halkbilimi Yıllığı.
• Çil, Hüseyin. 2021. Krizin Vücut Bulmuş Hali: Homo Economicus’un Bedensel Bir Varlık Olarak Portresi, Rutin ve Hayret. editör F. Karaarslan ve S. Doğan. İstanbul: DBY Yayınları.
• Demircioğlu, Zeynep. 2015. “İletişim Sürecinde Amaç Ve Niyeti Farklılaştıran Egemen Bir Öge Olarak Maske”. Atatürk İletişim Dergisi (8).
• Durkheim, Emile. 2011. Dini Hayatın İlkel Biçimleri. Ankara: Kalkan Matbaacılık.
• Elias, Canetti. 2010. Kitle ve İktidar. 4. bs. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goffman, Erving. 2012. Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gökyay, Orhan Şaik. 2000. Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: M. E. B. Yayınları.
• Gönen, Sinan. 2005. “Efsanelerle Kara Rengin Görünümü”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi.
• Güner, Yıldız. 2006. “Maskede İfade: Dünya Maske Geleneklerine İfadeye Katkıları Açısından Bir Bakış”. İstanbul.
• Günerigök, Mustafa. 2018. Risk Toplumu. Ankara: Maarif Mektepleri Yayınevi.
• Hobbes, Thomas. 2007. Leviathan. 6. bs. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kavut, Sevgi. 2020. “ ’ Jung’un Arketip Kavramı Doğrultusunda Apple Ve Samsung Reklamlarının Analizi”’ Sosyal Bilimler Alanında Akademik Çalışmalar 3. editör H. Babacan. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Kocabay, Hasibe Kalkan. 2014. “Toplumsal Baskı ve Kimlik Maskeleri”. Maske Kitabı, editör K. Karaboğa ve O. Arıcı. İstanbul: Habitus Yayınları.
• Mazhar, Aykut. 2000. Güzellik Üzerine. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Nunley, John W., ve Mccarty Cara. 1999. MASKS Faces of Culture. New York: The Saint Louis Art Museum.
• Özkarslı, Şirin Yılmaz. 2000. “Türk Kültüründe Tılsımlı Objeler”. Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Rojek, Chris. 2003. Şöhret. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Samuel, A. Reed. 2021. “Visual Arts in Society: We Wear the Mask”. www.tip.sas.upenn.edu.
• Santayana, George. 1922. Soliloquies in England and Later Soliloquies. New York: Scribner’s.
• Simmel, Georg. 2015. Bireysellik ve Kültür. İstanbul: Metis Yayınları.
• Useev. 2018. “Nurdin&Kanmııldıg-Hovu (E 62) Yazıtı ve Eski Türklerde Maske Kültürü”. 7(2).
• Uygun, Azize. 2012. “Yazılı Büyü Olarak Muska: Kenzü’l-Havas Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (29).
• WHO. t. y. “URL-2”. Geliş tarihi (-https://www.haberturk.com/avrupa-ulkelerinde-maske-yasagi-ve-cezalari-2990842).
• Yağbasan, Mustafa, ve Nisa Aşkın. 2006. “Renklerle İletişim ve Ulusal TV Logolarının Göstergebilimsel (Dilbilimsel, Grafiksel, Renksel) Analizi”. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi 4(2).
• Yasan, Metin. 2011. “Maske, Maskede İfade ve Sinemada Maske Kullanımı”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zizek, Slavoj. 2021. “COVID’den sonra normale dönüş olmayacak. İnsanlık Sonrası bir döneme giriyoruz ve yeni yaşam tarzı icat etmemiz gerekecek”. Covid-19’dan Sonraki İlk Yıl. Ankara: Nika Yayınevi.