Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Kilit-Anahtar-Kapı Romanlarında Yüce Birey Arketipi Olarak Küpeli Hafız ve Sarı Hoca

Yıl 2007, Cilt: 17 Sayı: 49, 107 - 114, 02.12.2007

Ahmet Faruk Güler

Öz

Tarihi romanlarda yazar, milletin içerisine düştüğü zor ve bir o kadar da
kötü durumdan çıkış sürecini, kahramanın dünyasından okuyucularına
aktarmaktadır. Kahramanın roman dünyasına girişiyle birlikte mensubu bulunduğu milletin bütün öz değerlerini benliğinde topladığını
görürüz. Yazar, milletin içerisinde bulunduğu zorlukları kahramanın
dünyasında, gerek sembolik gerekse gerçekleri yeniden kurgulayarak
ortaya koyar. Böylece kahraman kendi çilesini değil kendi benliğinde
mensubu bulunduğu milletin çilesini de çekecek ve kurtuluş için çaba
gösterecektir. İşte bu noktada kahramana yol gösterici olarak, bütün
bir milletin değerleriyle donanmış ‘Yüce Birey’ eserin dünyasında bilge
bir kişilik olarak ortaya çıkacak ve kahramanın gelişim ve değişim sürecine doğrudan etki edecektir.

Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun Kilit-Anahtar-Kapı üçlemesinde Küpeli Hafız ve Sarı Hocanın şahsında milletin geçmişinden getirdiği
değerleri görünür kıldığını görmekteyiz. Milletin bilinçaltında yatan
gerçeklerinin Jung’un Arketipsel Sembolizmin bir unsuru olan ‘Yüce
Birey Arketipi’nden hareketle eserin dünyasında çözümlendiği takdirde
taşıdığı değerler ve kahramanın gelişim sürecine olan etkileri bu çalışmada açık bir şekilde gözler önüne serilecektir.

 

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, Arketip, Yüce Birey, kolektif bilinçdışı, Sarı Hoca, Küpeli Hafız

Küpeli Hafız and Sarı Hoca as the Archetypes of Greatness in Mustafa Necati Sepetçioğlu’s Novels, Kilit-Anahtar-Kapı

Öz

In historical novels, the author tells the recovery of the nation from a
very hard and bad situation using the hero as a symbol of nation. We
can see that as soon as the hero starts his life in the novel, he collects and combines all the values of his nation and the author points out
the hard times of the nation in the world of the hero both in a symbolic
way and in a realistic way reconstructing the current facts and by this
way hero not only cares about his own suffering but also shares his
nation’s suffering and struggles for salvation. At this point as guide for
hero great individuals provided with all of a nation’s values appears in
the novel and affects the development and changes in hero’ s character directly.

 In Mustafa Necati sepetçioğlu’s Kilit, Anahtar, Kapı triplet, with the
presence of the characters Küpeli Hafız and Sarı Hoca, the values of
the nation which dates back to past times appears. If the facts in the
subconsciousness of the nation are analyzed using the great individual
archetype which is one the component of Jung’s Archetypical Symbolism, its values and the effects to the hero’s development period can
be seen easily.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Necati Sepetçioğlu, archetype, great individual, collective unconscious, Sarı Hoca, Küpeli Hafız

Kaynakça

• Campbell, Joseph (2000), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (çev. Sabri Gürses), İstanbul, Kabalcı Yay.
• Fordham, Frieda (2001), Jung Psikolojisinin Ana Hatları, (çev. Aslan Yalçıner), İstanbul, Say Yay.
• Gökeri, A.İ. (1979), Arketiplere Dayanan Yeni Bir İnceleme Yönteminin Tanıtılarak Bazı Romans ve Epik Niteliğinde Yapıtlara Uygulanması, Ankara Üniversitesi DTCF, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Jung, Carl Gustav (2001), İnsan Ruhuna Yöneliş, (çev. Engin Büyükinal), İstanbul, Say Yay.
• Jung, Carl Gustav (2003), Dört Arketip, (çev. M. Bilgin Saydam), İstanbul, Metis Yay.
• Moran, Berna (1988), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul, Cem Yay.
• Özcan Tarık (2003), “Osmancık Romanının Arketipsel Sembolizm Bakımından Çözümlenmesi”, Bilig, S.26, s.103-115.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (1988), Kilit, İstanbul, İrfan Yay.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (1999), Anahtar, İstanbul, İrfan Yay.
• Sepetçioğlu, Mustafa Necati (1989), Kapı, İstanbul, İrfan Yay.
• Stevens, Anthony (1999), Jung, (çev. Ayda Çayır), İstanbul, Kaknüs Yay