Lutfî Muhammed Efendi'nin "Hilye-i Hazret-i Mevlana’’sı

Yıl 2008, Sayı: 50, 111 - 128, 01.04.2008

Zehra Göre

Öz

Hilye, Hz. Peygamberin vasıflarını ihtiva eden eser ya da levhaları ifade etmek için kullanılan bir ıstılahtır. Başta Tirmizî’nin Şemâil’i
olmak üzere diğer bazı şemâiller, hilyenin Türk edebiyatında da dinî nitelikli bir tür olarak doğmasına kaynaklık etmiştir. Hz.
Peygamberin vasfında olan bu eserler zamanla diğer peygamberler, dört halife, din ve tarikat büyükleri için de yazılmıştır. Adına
hilye yazılan şahsiyetlerden biri de Hz. Mevlânâ’dır. Mevlevi şâirler tarafından kaleme alınan bu eserler, genel olarak Hilye-i Mevlânâ
adı altında gösterilmektedir. Manisa Mevlevihanesi şeyhlerinden Lutfî Muhammed Efendi, Mevlânâ’nın hilyesini yazan şâirlerdendir.
Hilye-i Hazret-i Mevlânâ adlı mesnevisinde şâir, Mevlânâ’nın fizikî ve ahlakî vasıflarını anlatır, ona övgülerde bulunur.
Bu çalışmada, hilyenin özelliklerine kısaca değinilecek, Lutfî Muhammed Efendi ve onun eseri Hilye-i Hazret-i Mevlânâ söz konusu
edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dinî edebiyat, tasavvuf, mevlevilik, hilye, Mevlânâ, Lutfî Muhammed Efendi, Hilye-i Mevlânâ

Lutfi Muhammed Efendi’s “Hilye-i Hazret-i Mevlana"

Öz

Kaynakça

• Âbidin Paşa (1324), Tercüm e ve Şerh-i M esnevi-i Ş erif (E ski Yazı), C. I, İstan bu l: M ahm ud B ey M atb aası, K ütüphane-i İrfan.
• Ahmed Eflâkî (2001), Ariflerin M enkıbeleri I, (Çev. Tahsin Yazıcı), İstanbu l: M EB Yayınları.
• Ayan, Hüseyin (1981), Cevrî, H ayatı, E d e b î Kişiliği, Eserleri ve D ivanının Tenkidli M etni, Erzurum: A tatürk Ü niversitesi Yayınları.
• Bayraktar, İbrahim (1990), Hz. P eygam berin Şem âili, İstan bu l: S e h a Yayınları.
• Erke, Ülkü, "H erkes Kendi M ev lan a'sını Çiziyor", w w w .aksiy on .com .tr/d etay .p h p % d = 2 3 0 3 L
• Füruzanfer, Bediüzzam an (1963), M evlâna C elâleddin (Çev. F. Nafiz Uzluk), Şark İslâm K lasikleri İçin Yardım cı E serler: 2, İstan bu l: M illi Eğitim B asım evi.
• G enç, İlhan (2000), E srar Dede, Tezkire-i Ş u arâ-y ı M evleviyye, Ankara: AKM Yayınları.
• H orata, O sm an (1998), E srar Dede, H ayatı-E serleri, Ş iir D ünyası ve Divanı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Karahan, A bdülkadir (1967), "Eski E debayatım ızda M evlânâ Sevgisi", Çağrı, C. 12, K onya, s.5-7.
• K ur'ân-ı Kerîm ve A çıklam alı Meâli (1993), (hzl. Hayrettin Karaman vd.), Ankara: TDV Y ayınları.
• Lutfî Muhammed Efendi, H ilye-i H azret-i M evlânâ, Atıf Efendi Yazm a E ser K ütüphanesi, Nu: 2256.
• Muallim Naci (1995), L u g at-i N aci, İstan bu l: Çağrı Yayınları.
• Pakalın, Mehmet Zeki (1971), "Hilye", Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: M EB Yayınları, s. 842.
• Sipehsalar Feridun b. Ahmed (1331), R isale-i S ipehsalar ve M en âkıb-ı H azret-i H ü daven diga r (M.Bahârî Tercümesi), Der-saadet.
• Şemseddin Sâmi (1317), K âm û s-ı Türkî, D er-saadet: Çağrı Yayınları.
• Uzluk, Şehabettin (Tarihsiz), Mevlânâ'nın Ressamları, Konya: Konya Halkevi Güzel Sanatlar K om itesi Yayınları.
• Uzun, Mustafa (1998), "Hilye", TDVİA, C. 18, İstanbul: TDV Yayınları, s.44-47.
• Ünver, İsmail (1986), Neşâtî, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Yılmaz, Kâşif (2001), Güftîve Teşrifatü'ş-Şuarâsı, Ankara: AKM Yayınları.
• Ziya, Şakir (1943), Hazret-i Mevlânâ, İstanbul: Ahmet Sait Matbaası.