FİZİKSEL ENGELLİ KULLANICILARIN OFİS İÇ MEKÂN DONATI ELEMANLARINA YÖNELİK ERGONOMİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 54 - 62, 15.04.2023

Kemal Yıldırım , Menşure Kübra Müezzinoğlu , Kübra Gün

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1154773

Öz

Bu çalışmada; tekerlekli sandalye kullanan fiziksel engelli bireylerin ofis mekânları ve donatı elemanlarıyla ilgili yaşadığı sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, tekerlekli sandalye kullanan bireylerin ofis mekânlarında yaşadıkları sorunlar ile istek ve gereksinimlerini belirlemek için tesadüfi olarak seçilen 40 katılımcıya araştırma anketi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, tekerlekli sandalye kullanan bireylerin önemli bir bölümünün ofislerinde bulunan çalışma, yönetici ve toplantı masalarına, kitaplıklara, dosya dolaplarına, askılıklara, mutfak ve banyo dolaplarına, orta masası/sehpalara, soğutucuya, fırına, bulaşık makinesine, kapının koluna, priz ve elektrik anahtarına erişemedikleri, yine engelli bireylerin klozete, lavaboya ve oturma mobilyasına rahat geçiş sağlayamadığı, bazı odalar arasındaki kot ve kapı eşiği yüksekliği nedeniyle geçiş sorunları yaşadığı, ayrıca döşeme yüzeyinin özelliklerinden kaynaklı olarak rahat ve kolay hareket edemedikleri belirlenmiştir. Sonuçta, elde edilen bu sonuçlara göre, mevcut kanun ve standartlar da dikkate alınarak öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel engelli, Tekerlekli sandalye, Ofis mekânı, Ergonomi, Erişilebilirlik

OFFICE INTERIOR EQUIPMENT FOR PHYSICALLY DISABLED USERS AN ERGONOMIC RESEARCH ON ELEMENTS

Öz

This study aims to define the issues encountered by physically disabled individuals using wheelchairs regarding office spaces and equipment. For this purpose, a research questionnaire was applied to 40 randomly selected participants to specify the problems, wishes and needs of wheelchair users in their office spaces. As a result of the study, it has been resolved that a significant part of wheelchair users do not have access to work, executive and meeting tables, bookcases, file cabinets, hangers, kitchen and bathroom cabinets, centre table/coffee tables, cooler, oven, dishwasher, door handle, socket and electrical switch, as well as not being able to reach the toilet, washbasin and sitting furniture easily, experience transition problems due to the height of the level and door sill between some rooms, and they could not move comfortably and effortlessly due to the characteristics of the floor surface. As a result, according to these results, recommendations were suggested by taking into account the existing laws and standards.

Anahtar Kelimeler

Physical disability, Wheelchair, Office space, Ergonomics, Accessibility

Kaynakça

• Aktel, M. ve Erten, Ş. (2017). Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin Engellilik Alanına Yaklaşımı: Hükümet programları üzerinden bir değerlendirme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 165-177.
• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal Model Çerçevesinde Engelliliğe Yaklaşım, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 2 (1), 12-21.
• Aykara, A. ve Çelik, G. (2012). Fiziksel Engelli Birey Olmak: Varoluşçu Bir Bakış, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, (1), 5-18.
• Burholt, V., Windle, G., Morgan, D. J. (2017). A Social Model of Loneliness: The Roles of Disability, Social Resources, and Cognitive Impairment, The Gerontologist, 57(6),1020-1030.
• Demirkan, H. (2015). Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, TMMOB Mimarlar Odası Yayını, Dosya Dergisi, 3(1), 1-4.
• Durmaz, Ş. (2017). Engellilik ve İşgücü Piyasası İlişkisi, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15), 249–277.
• Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. (2022). Erişim adresi:https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/53018/istatistik-bulteni-haziran.pdf Erişim tarihi: 12.07.2022.
• Erkan, G. (2004). Özürlülüğe İlişkin Modeller ve Sosyal Hizmet Uygulamaları, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 15(2).
• Ertuğrul, İ. ve Budak, İ. (2019). Türkiye’de Engelli İstihdamının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Değerlendirilmesi, Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 64–84.
• Gönen, E. (1990). Mutfak Çalışma Merkezlerinde Optimum İş Yüksekliği ve Antropometrik Ölçüm İlişkisi Üzerine Ergonomik Bir Araştırma, MPM. Yayınları Yayın No:408, Ankara.
• Grandjean, E. (1969). Fitting the Task to Man: An Ergonomic Approach, Francis and Taylor, London.
• Hidayetoglu, M. L. & Muezzinoglu, K. M. (2018). User-Involved Universal Design Experience in the Space, Product and Service Development Process. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 6, 41–62.
• Kaymaz, K. (2015). Eğitim Yapılarında Bedensel Engellilere Yönelik “Engelsiz Tasarım”. Selçuk Teknik Online Dergisi, Özel Sayı 1, 238-250.
• Maslow, A. (2016). İnsan Olmanın Psikolojisi (O. Gündüz, Çev.). Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul.
• McCormick, E. J. (1976). Human Factors in Engineering and Design, McGraw-Hill, Inc., USA.
• Mockeviciene, D., Savenkovienė, A. (2012). Aspects of Life Quality of Persons with Physical Disabilities, Social Welfare: Interdisciplinary Approach, 2(2), 84-93.
• Nevala-Puranen, N., Seuri, M., Simola, A., Elo, J. (1999). Physically Disable at Work: Need for Ergonomic Interventions, Journal of Occupational Rehabilitation, 9(4), 215-225.
• Orhan, S. (2015). Türkiye’de Engellilerin Bilinç Düzeyi: Engellilere Sunulan İstihdam Hakları Üzerinden Bir Araştırma, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 73- 98.
• Parlak Biçer, Z. Ö., Yıldırım, E., Işık, G., Kuşkaya, İ. & İşbilir, Ç. (2018). Engellilere Yönelik Yapılan Düzenlemelerin Kamu Kurumlarına Maliyeti İçin Örnek İnceleme Alanı; Erciyes Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 34 (1), 56-77.
• Pigini, L., Andrich, G., Liverani, G., Bucciarelli, P., Occhipinti, E., (2010). Designinh Reasonable Accomodation of the Workplace: a New Metodology Based on Risk Assessment, Disability and Rehabilitation Aaaiaative Technology, 5(3), 184-198.
• Polat, E. K. (2020). Engelli Bireylerin Çalışma Yaşamında Karşılaştıkları Sorunlara Yönelik Nitel Bir Araştırma: Çanakkale Örneği, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 869-897.
• Psarra, E. ve Kleftaras, G. (2013). Adaptation to Physical Disabilities: The Role of Meaning in Life and Depression, The European Journal of Counselling Psychology, 2(1), 79-99.
• Sakallı, E. (1997). Büro Yapılarında İç Mekân Organizasyonu Faktörleri. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Steidl, R. E. and Bratton, E. C. (1962). Working in the Home, Wiley, London.
• Tı̇yek, R., Eryı̇ğı̇t, B. ve Baş, E. (2016). Engellilerin Erişilebilirlik Sorunu ve TSE Standartları Çerçevesinde Bir Araştırma, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (2), 225-261.
• Treloar, L. L. (2002). Disability, Spiritual Beliefs and The Church: The Experiences of Adults with Disabilities and Family Members, Journal of Advanced Nursing, 40(5), 594-603.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2010). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınevi, Ankara.
• Ünügür, S. M. (1973). Kültür Farklılıklarının Mutfaklarda Mekân Gereksinimlerine Etkilerinin Saptanmasında Kullanılabilecek Ergonomik Bir Metot. Doktora Tezi, İTÜ Fen Bil. Ens., İstanbul.
• WHO. (2011). World Report on Disability, WHO Publications, Geneva.
• Yıldırım, K. ve Hacıbaloğlu, M. (2000). Konut Mutfakları ile İlgili Ergonomik Bir Araştırma, G.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 13(3).
• Yıldırım, K., Müezzinoğlu, M. K, Türkdal, S. (2021). Fiziksel Engelli Kullanıcılarının İç Mekân Donatı Elemanlarına Yönelik Tercihlerinin Belirlenmesi, Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 6, 193-213.