IS THE FAMILY TOILET A NECESSITY? AN EVALUATION IN TERMS OF USAGE

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 26 - 35, 15.04.2025

Sariye Selhan Yalçın Usal , Ayşe Nilay Evcil

https://doi.org/10.33439/ergonomi.1565433

Öz

Meeting the basic needs of humans is a priority issue in space design. However, how to meet the need for toilets, in different human situations is not considered significantly today. The aging of the population in Turkiye, the decrease in birth rates, and the increase in single-parent families; bring on the issue of elderly, disabled, infant, and childcare support as well. This question can also create the coexistence of different generations in families in terms of cooperation. In Turkiye, family toilets were developed as an inclusive solution in the Accessibility Guide (AG) of the Ministry of Family and Social Services in 2020. The restrooms are equipped with a toilet and a wash basin for preschool children, a urinal, an adult changing unit, a toilet, and a wash basin for persons with disabilities. The study aims to evaluate how the toilet needs of the public, should be met primarily within the framework of hygiene, privacy and security, and the necessity of such a spatial separation in the context of daily life practices. The study collected data in family toilets by observing 5 out of 27 shopping malls in Istanbul each had 100 or more brands. A qualitative analysis was conducted based on these observations. The results showed that the facilities did not fully adhere to the environment and space requirements outlined in the AG. Additionally, the study found that adult diaper-changing facilities were not provided, and the family toilet spaces did not fully meet the privacy and security standards.

Anahtar Kelimeler

Family toilet, Accessibility, Ergonomics, Children, Older people

AİLE TUVALETİ İHTİYAÇ MIDIR? KULLANIM AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Öz

İnsanın temel gereksinimlerinin karşılanması mekân tasarımında öncelikli bir konudur. Buna karşılık, kamusal alanlarda temel gereksinim olan tuvalet ihtiyacının farklı insanlık durumlarında nasıl karşılanacağı günümüzde çok da önemli addedilmemiştir. Ülkemizde ve dünyada nüfusun yaşlanması, doğum oranlarının azalması ve tek ebeveynli ailelerin artması; yaşlı, engelli, bebek ve çocuk bakımı desteği konusunu da gündeme getirmektedir. Bu durum aileler içerisinde farklı jenerasyonların yardımlaşma açısından bir aradalığını da oluşturabilmektedir. Ülkemizde 2020’de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ait Erişilebilirlik Kılavuzunda (EK) kapsayıcı bir çözüm olarak aile tuvaletleri geliştirilmiştir. Bu tuvaletlerin kapsamı, engelliler için de kullanılabilir klozet ve lavabo ile birlikte okul öncesi çocuklar için klozet ve lavabo, yetişkin erkek için pisuar ve engelli yetişkin için erişkin alt değiştirme ünitesidir. Çalışmanın amacı, kamunun kullandığı özellikle bebek, çocuk, ebeveyn ve yaş alan bireylerin tuvalet gereksiniminin öncelikli olarak hijyen, mahremiyet ve güvenlik çerçevesinde nasıl karşılanması gerektiği ve böyle bir mekânsal ayrımın gerekliliğinin gündelik yaşam pratikleri bağlamında değerlendirilmesidir. Çalışmada aile tuvaletlerine ait mekânsal donanımlara ilişkin veriler, İstanbul’da bulunan, içinde 100 ve üzeri marka barındıran toplam 27 AVM’den 5 tanesinin seçilerek gözleme dayalı nitel analiz yapılmasıyla elde edilmiştir. İnceleme sonucunda yapılan uygulamaların EK’daki ortam ve ölçülerle tam olarak uyuşmadığı, yetişkin alt değiştirme konusunun göz ardı edildiği, aile tuvaleti mekânının mahremiyet ve güvenlik koşullarını tam olarak sağlayamadığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile tuvaleti, Erişilebilirlik, Ergonomi, Çocuk, Yaş alan birey

Kaynakça

• Access Design Guide SPD. (2010). The Royal Borough of Kensington and Chelsea. Erişim adresi: https://www.rbkc.gov.uk/wamdocs/Access%20Desing%20Guide%20SPD%20-%20%20December%202010.pdf
• ADA Standards for Accessible Design Pocket Guide. (2010). Erişim adresi: https://www.corada.com/documents/2010ADAStandards/213-2-1
• Akın, S. (2015). Yaşlılarda Üriner İnkontinans. Kontinans ve Nöroüroloji Bülteni, 2, 49-54. Alışveriş merkezleri hakkında yönetmelik. (2016, 26 Şubat)/- Resmi Gazete (sayı: 29636). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/12/20161230-9.htm
• Ayhan Selçuk, İ., ve Szeri, R. (2019). Eşitlik, Erişilebilirlik ve Toplu Taşıma. İDEALKENT, 10(28), 1207-1229. doi: https://doi.org/10.31198/idealkent.519139
• Barcan, R. (2005). Dirty spaces: Communication and Contamination in Men’s Public Toilets. Journal of International Women's Studies, 6(2), 7-23. Erişim adresi: https://vc.bridgew.edu/jiws/vol6/iss2/2
• Çakır Kardeş, V. (2020). Pandemi Süreci ve Sonrası Ruhsal Ve Davranışsal Değerlendirme. Türkiye Diyabet ve Obezite Dergisi/Turkish Journal of Diabetes and Obesity 2: 160-169. doi: 10.25048/tudod.754693
• Cheng S., Li Z., Uddin S.M.N., Mang H.P., Zhou X., Zhang J., Zheng L. ve Zhang L. (2018). Toilet Revolution in China. Journal of Environmental Management, 216, 347-356.
• DSÖ, 2022. COVID-19 Pandemic Triggers 25% İncrease in Prevalence of Anxiety and Depression Worldwide. Erişim adresi: https://www.who.int/news/item/02-03-2022-covid-19-pandemic-triggers-25-increase-in-prevalence-of-anxiety-and-depression-worldwide
• Elderly population. (t.y.). OECD, indicator. Erişim adresi: https://www.oecd.org/en/data/indicators/elderly-population.html?oecdcontrol-f75fe24c3f-var3=1970&oecdcontrol-f75fe24c3f-var4=2023 adresinden 31/05/2024 tarihinde alınmıştır.
• Erişilebilirlik Kılavuzu. (2020). Editör: D. Çağlayan Gümüş. Ankara: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Greed, C. (2011). Planning for Sustainable Urban Areas Or Everyday Life And Inclusion. Urban Design and Planning, 164, Issue DP2, 107-119.
• Hong Kong Toilet Association. (2021). Guidelines for Design and Management of Public Toilets in Hong Kong. Erişim adresi: https://www.hktoilet.com/_files/ugd/4f20f6_7f83cf228eda4eae81b6a24f057080f5.pdf
• Hanson, J., Bichard, J.-A. ve Greed, C, (2020). The Accessible Toilet Resource (Practice on the Design of Away From Home Toilets. VivaCity 2020 EPSRC Research Report. London, UCL). Erişim adresi: https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/4847/1/4847.pdf
• Karakeçi, A. (2017). Detrüsör Yetersiz Aktivitesi (underactive bladder). Kontinans ve Nöroüroloji Bülteni, 4: 45-50.
• Kirch, J., Marquardt, G. ve Bueter, K. (2018). Breaking Down Barriers: Promoting A New Look At Dementia-Friendly Design. P. Langdon, J. Lazar, A. Heylighen, H. Dong, H. (Ed.), Breaking Down Barriers içinde (s.125-133). Springer International Publishing AG, part of Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-319-75028-6_11
• Koca, A. ve Tutal, O. (2021). Covid 19 Salgını Sürecinde Değişen Dinamikler Üzerinden Yeni Kamusal Alan Olasılıkları. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11 (2), 360-377.
• Lowe, L. (2019, 14 Kasım). The Queue For Women's Toilets is A Feminist Issue. The Guardian. Erişim adresi: https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/nov/14/queue-ladies-loo-feminist-issue-public-toilets
• Young population. (t.y.). OECD, indicator. Erişim adresi: https://www.oecd.org/en/data/indicators/young-population.html?oecdcontrol-d7f68dbeee-var3=2022 adresinden 31/05/2024 tarihinde alınmıştır.
• Overall, C. (2007). Public Toilets Sex Segregation Revisited. Ethics and the Environment, 12(2), 71-91.
• Renner, J. (2004). Facilities for Families: Family Restrooms Make Facilities More Accessible. Buildings, January. Erişim adresi: https://www.buildings.com/smart-buildings/article/10194760/facilities-for-families
• Siniecki, A. ve Evcil, A. N. (2020). Architecture’s Role in New Tourism Trends: Cases From Poland and Turkey. İ. Coşkun, A. Lew, N. Othman, G. Yüksek ve S. Aktaş (Ed.) Heritage Tourism Beyond Borders and Civilizations içinde (s.163-183). Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-15-5370-7_13
• Siu, K. W. M. (2011). Designing Public Toilets To Enhance The Well-Being of The Visually İmpaired. The International Journal of Health (1)3, 137-145.
• Sungur, M. ve Aydın, D. (2020). Mekânsal Mahremiyetin Kamusal Yapılarda İncelenmesi: Sağlık ve ofis yapıları. IDA: International Design and Art Journal, 2(2), 297-314.
• Susilo, Y. O., Liu, C. ve Börjesson, M. (2019). The Changes of Activity-Travel Participation Across Gender, life-cycle, and generations in Sweden over 30 years. Transportation 46, 793–818.
• The Tokyo Toilet. (t.y.). Erişim adresi: https://tokyotoilet.jp/en
• Türkiye İstatistik Kurumu (2024a). İstatistiklerle yaşlılar, 2023. (Yayın no. 53710) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710
• Türkiye İstatistik Kurumu (2024b). İstatistiklerle çocuk, 2023. Erişim adresi: https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istatistiklerle_cocuk_2023.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (2024c). İstatistiklerle aile, 2023. (Yayın no. 53784) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784
• Vale, D. S., Saraiva, M. and Pereira, M. (2016). Active Accessibility: A Review of Operational Measures of Walking and Cycling Accessibility. Journal of Transport and Land Use, 9(1), 209–235. Erişim adresi: http://jtlu.org
• What is paruresis? (t.y.) Erişim adresi:https://www.ukpt.org.uk/what-is-paruresis/what-is-paruresis-shy-bladder adresinden 31/05/2024 tarihinde alınmıştır.
• Yalcin Usal, S. S. ve Evcil, A. N. (2022). Design Failure in Indoor Shopping Structures: Unconscious Ageism and Inclusive interior Design in Istanbul. ACE: Architecture, City and Environment, 17(49), 9974. doi: http://dx.doi.org/10.5821/ace.17.49.9974