Spor Kulübü Taraftarlarının Kulüp İmajı, Duygusal Bağlılık ve Sporda Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 127 - 142, 26.12.2024

Seda Taştemur , Şahan Balaban , Esra Emir , Kadir Yıldız

Öz

Bu çalışma, spor taraftarlarının kulüp imajı algılarını, spor takımına duygusal bağlılık düzeylerini ve sporda saldırganlık düzeylerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden betimsel ve ilişkisel tarama modeliyle tasarlanmıştır. Araştırma grubu, tesadüfi örnekleme yöntemiyle gönüllü olarak katılan 288 takım taraftarı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Sönmezoğlu vd., (2016) tarafından uyarlanan Kulüp İmajı Ölçeği, Erdoğan ve Şirin (2021) tarafından uyarlanan Spor Takımına Duygusal Bağlılık Ölçeği ve Güçlü vd., (2022) tarafından psikometrik değerlendirilmesi yapılan Sporda Saldırganlık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Independent T Test ve Korelasyon analizi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre cinsiyet değişkenine göre sporda saldırganlığın alt boyutları olan fiziksel saldırganlık, sözel saldırganlık ve tahrikte anlamlı farklı saptanmıştır. Bu anlamlı fark kadınlar lehine olumludur. Spor kulübü taraftarlığının deplasman maçlarına gitme değişkeni ile kulüp imajı, spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları ve sporda saldırganlık alt boyutları arasındaki anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu fark kulüp imajı, spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları için deplasman maçlarına giden taraftar lehine iken sporda saldırganlık alt boyutları için deplasman maçlarına gitmeyen taraftarlar lehinedir. Taraftar grubuna üyelik ile kulüp imajı, spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları ve sporda saldırganlık alt boyutları arasındaki anlamlı farklılık bulunmuştur. Bu fark kulüp imajı, spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları için taraftar grubuna üye taraftar lehine iken sporda saldırganlık alt boyutları için taraftar grubuna üye olmayan taraftarlar lehinedir. Spor kulübü taraftarlarının lisanslı ürün alma değişkenine göre kulüp imajı ve spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları arasında lisanslı ürün alan taraftar lehine anlamlı fark tespit edilmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre kulüp imajı, spor takımına duygusal bağlılık alt boyutları ve sporda saldırganlık alt boyutları arasında ilişki saptanmıştır. Sonuç olarak, kadın katılımcıların saldırganlık düzeylerinin erkeklere oranla daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca sonuçlar spor takımına duygusal bağlılığın kulüp imajı ile ilişkilendirildiğini göstermektedir. Bununla birlikte spor takımına duygusal bağlılığın saldırganlığı arttırdığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Saldırganlık, Şiddet, Taraftar, Spor

Kaynakça

• Aksoy, Y., & Çakıcı, H. A. (2023). The Relationship Between Emotional Attachments of Football Fans, Levels of Fanaticism and Perceptions of Club Image. International Journal of Education Technology & Scientific Researches, 8(24). http://dx.doi.org/10.35826/ijetsar.639
• Baran, A., & Taşkın, E. (2017). Spor kulübünün marka kişiliğinin takımla özdeşleşme üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (52), 52-74. https:// dergipark.org.tr/tr/download/article-file/304797
• Berendt, J., & Ulrich, S. (2018). Rivalry and fan aggression: Why acknowledging conflict reduces tension between rival fans and downplaying makes things worse. European Sport Management Quarterly, 18(4), 517–540. https://doi.org/10.1080/16184.742.2018.1424226
• Çakmak, G., Tapşın, F. O., ve Tapşın, F. O. (2021). Sakaryaspor Taraftarlarının Takımla Özdeşleşme Düzeyleri ve Takım İmajına Yönelik Algıları. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 374-390. http:// dx.doi.org/10.33468/sbsebd.241
• Çiftyıldız, S. S., ve Sütütemiz, N. (2021). Takımla özdeşim, duygusal marka bağlılığı ve müşteri tatmininin satın alma niyetine etkisi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 98-110. https://doi.org/10.26677/ tr1010.2021.643
• Demirci, F. (2017). Entropi tabanlı topsıs yöntemiyle borsa İstanbul’da işlem gören futbol kulüplerinin sportif, finansal ve finansal fair play performanslarının karşılaştırmalı analizi. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Bartın.
• Deveci-Şirin, H., & Şirin, E. F. (2023). The Effect of Fans’ Perceptions of Psychological Commitment to their Team on Respect and Hatred towards Opponents. Turkish Journal of Sport and Exercise, 25(2), 219 – https://doi.org/230. 10.15314/tsed.1291640
• Doğaner, S., Erdeveciler, Ö., Balcı, V., Uyar, Y., Bağış, T.Ö., & Ercan, M. (2021). Futbol taraftarlarının fanatiklik düzeylerinin belirlenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 257-269. https:// doi.org/10.33689/spormetre.1000343
• Dwyer, B., Greenhalgh, G.P., LeCrom, C.W. (2015). Exploring fan behavior: developing a scale to measure sport eFANgelism. Journal of Sport Management, 29, 642–656. https://doi.org/10.1123/jsm.2014-0201
• Erdoğan, A., ve Şirin, E. F. (2021). Spor Takımına Duygusal Bağlılık Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), 192-207. https://doi. org/10.33689/spormetre.946677
• Eroğlu, S. E. (2009). Saldırganlık Davranışının Boyutlarıve İlişkili Olduğu Faktörler: Lise Ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 205-221. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724276
• Güçlü, M., Polat, E., Yıldız, K. (2022). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği Psikometrik Özelliklerinin Yeniden Değerlendirilmesi ve Bir Model Testi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(4), 994-1015. https:// doi.org/10.38021asbid.1180614
• Havard, C. T., Wann, D. L., & Grieve, F. G. (2018). Rivalry versus hate: Measuring the influence of promotional titles and logos on fan rival perceptions. Journal of Applied Sport Management, 10(2), 1–13. https://doi. org/10.18666/jasm-2018-v10-i2-8535
• Jewell, R. T., Simmons, R., & Szymanski, S. (2014). Bad for business? Theeffects of hooliganism on englishprofessional football clubs. Journal of Sports Economics, 15(5), 429–450. https://doi. org/10.1177/152.700.2514535169
• Jung, C. W. (2012). The Influence of Professional Sports Team’s Corporate Social Responsibility (CSR) on Team Image, Team Identification, and Team Loyalty. St. Thomas University.
• Karademir, Y., and Kurnaz, H. K. (2020). Examination of the relationship between the identification levels and aggression levels of the fans: Example of Alanyaspor fans. Turkish Journal of Sport and Exercise, 22(2), 230-243. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1061483
• Knapton, H., Espinosa, L., Meier, H. E., Bäck, E. A., & Bäck, H. (2018). Belonging for violence: Personality, football fandom, and spectator aggression. Nordic psychology, 70(4), 278-289. https://doi.org/10.1080/1 9012.276.2018.1430611
• Kostorz, K., & Sas-Nowosielski, K. (2021). Aggression dimensions among athletes practising martial arts and combat sports. Frontiers in Psychology, 12(July), 1–10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.696943
• Kwak, D. H. ve Kang, J. H. (2009). Symbolic purchase in sport: The roles of self-image congruence and perceived quality. Management Decision, 47(1), 85-99. https://doi.org/10.1108/002.517.40910929713
• Laverie, D. A., & Arnett, D. B. (2000). Factors affecting fan attendance: The influence of identity salience and satisfaction. Journal of leisure Research, 32(2), 225-246. https://doi.org/10.1080/00222.216.2000.11949915
• Mastromartino, B., & Zhang, J. J. (2020). Affective outcomes of membership in a sport fan community. Frontiers in Psychology, 11, 881. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00881
• Mastromartino, B., Wann, D. L., & Zhang, J. J. (2019). Skating in the Sun: Examining identity formation of National Hockey League fans in sunbelt states. Journal of Emerging Sport Studies, 2. https://doi. org/10.26522/jess.v2i.3707
• Nadler, D., Hackman, J.R., & Lawler, E. E. (1979). Managing organizational behavior. Little Brow, US. Nuriddinov, A. (2023). A study of the aggressive status of football fans. American Journal of Social Sciences and Humanity Research, 3(11), 73-80. https://doi.org/10.37547/ajsshr/Volume03Issue11-10
• Özdemir, Ö., Orhan, İ., Nazlı, B. ve Özdemir, S. (2018). Spor Bilimleri ve Hukuk Fakültesi Öğrencilerinde Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Journal of International Social Research, 11(61), 1305 – 1311. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.3019
• Pelegrin, A., Serpa, S., & Rosado, A. (2013). Aggressive and unsportsmanlike behaviours in competitive sports: An analysis of related personal and environmental variables. Annals of Psychology, 29(3), 701–713. http://dx.doi.org/10.6018/analesps.29.3.175841
• Ramazanoğlu, F., Karahüseyinoğlu, M. F., Demirel, E. T., Ramazanoğlu, M. O., & Altungül, O. (2005). Sporun Toplumsal Boyutlarının Değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 3(3), 153-157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fudad/issue/47052/591668
• Raporu, E. F. P. (2021). 2022 futbol ekonomisi raporu. İstanbul: Aktif Bank. 10 Aralık.2024. https://www. aktifbank. com. tr/api/uploads/202.212.15102700210. pdf.
• Reuters. (2022). Arrests made in England and Wales in 2021-22 highest in eight seasons. Retrieved from https://www. reuters.com/lifestyle/sports/arrests-made-england-wales-2021-22-highest-eight-seasons-2022-09-22/
• Russell, G. W. (2004). Sport riots: A social–psychological review. Aggression and Violent Behavior, 9(4), 353–378. https://doi.org/10.1016/S1359-1789(03)00031-4
• Sandy, T. P. K., & Sunaryo, R. P. H. (2023).The Effect of Team Brand Image Towards Fan Loyalty: Mediated by Satisfaction and Moderated by Team Performance. International Research Journal of Economics and Management Studies IRJEMS, 2(4). https://doi.org/10.56472/25835238/IRJEMS-V2I4P176
• Şanlı, S., ve Güçlü, M. (2015). Sporda Seyirci Saldırganlığı ve Şiddet Ölçeği’nin (SESAŞÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. 4. Uluslararası Bilim, Kültür ve Spor Kongresi kongre kitabı (s.168), 22-26 Mayıs 2015 Ohrid, Makedonya.
• Sofia, R. M., & Cruz, J. (2015). Self-control as a mechanism for controlling aggression: A study in the context of sport competition. Personality and Individual Differences, 87, 302–306. https://doi.org/10.1016/j. paid.2015.08.025
• Sönmezoğlu, U., Çoknaz, D., & Polat, E. (2016). Kulüp İmajı Ölçeğinin KIMJÖ Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 270-279. https://dergipark.org.tr/tr/download/ article-file/1029527
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Pearson. https://www.scirp.org/reference/ReferencesPapers?ReferenceID=1541229
• Taqi, I., & Muhammad, G. (2020). Brand loyalty and the mediating roles of brand image and customer satisfaction. Market Forces, 15(1). https://www.researchgate.net/publication/348231103_Brand_Loyalty_and_the Mediating_Roles_of_Brand_Image_and_Customer_Satisfaction
• Transfermarkt (2024) Forma satışından en çok gelir eden 20 kulüp – UEFA, 2023’ün satış gelirlerini açıkladı. 11 Kasım.2024, https://www.transfermarkt.com.tr/forma-satisindan-en-cok-gelir-eden-20-kulup-uefa- 023un – satis-gelirlerini-acikladi/view/news/434011?utm_source
• Turegun, E., & Efek, E. (2021). Analysis of the Level of Aggression and Violence of Students and Other Professional Groups Who Are Fans of Düzce Sports Football. African Educational Research Journal, 9(3), 704-711. https://doi.org/10.30918/aerj.93.21.109
• Yıldırım, M. (2017). Futbol Seyircilerinin Saldırganlık Davranışlarına İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 1046-1057. https://doi.org/10.17719/jisr.2017.1733
• Yılmaz, K. (2021). Futbol taraftarlarının takımlarına yönelik kulüp imajı, özdeşleşme ve stadyum hizmet kalitesi algılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Yücel, A. S., Atalay, A., & Gürkan, A. (2015). Sporda şiddet ve saldırganlığı etkileyen unsurlar. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 2(2), 68-90. https://doi.org 10.17360/UHPPD.201529603
• Zani, B., & Kirchler, E. (1991). When violence overshadows the spirit of sporting competition: Italian football fans and their clubs. Journal of Community & Applied Social Psychology, 1(1), 5–21. https://doi.org 10.1002/casp.245.001.0103