İkinci Karabağ Savaşı’ndaki Türkiye-Azerbaycan İttifakının Rol Teorisi Çerçevesinde Analizi

Yıl 2022, Sayı: 72, 47 - 68, 30.11.2022

Oğuzhan Yanarışık

Öz

Ermenistan ve Azerbaycan arasında gerçekleşen İkinci Karabağ Savaşı esnasında Ankara ve Bakü yönetimleri arasında benzerine az rastlanır yakın bir iş birliği tesis edilmiştir. İki bağımsız ülke diplomatik, siyasi ve askeri dayanışma sergilemiş; Türkiye’nin Azerbaycan’a sağladığı ekipman ve teçhizat desteği savaşın sonucunda belirleyici rol oynamıştır. Azerbaycan’ın savaş sonrasında düzenlediği geçit töreni, iki ülkenin ortak zaferinin ilanı niteliğinde olmuştur. Bu çalışmada, böylesine yakın iş birliğini mümkün kılan faktörlerden olan kişisel ve ulusal rol tasavvurları, iki ülkenin devlet başkanlarının İkinci Karabağ Savaşı sırasında yapmış oldukları açıklamaların nitel içerik analizine tabi tutulmasıyla incelenmektedir. Rol teorisinden istifade ederek gerçekleştirilen bu çalışma, iki liderin açıklamalarında ortaya koydukları kişisel ve ulusal rol tasavvurlarının ve Ermenistan hakkındaki söylemlerinin iki ülkenin savaş sırasında izledikleri iş birliği politikasında belirleyici etkiye sahip olduğunu öne sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

İkinci Karabağ Savaşı, Ermenistan, Azerbaycan, Türkiye, Rol Teorisi

Analysis of Turkey-Azerbaijan Alliance In The Second Karabakh War Within The Framework of Role Theory

Öz

During the Second Karabakh War between Armenia and Azerbaijan, a close cooperation was established between the Ankara and Baku administrations. The two independent countries showed diplomatic, political and military solidarity; and the equipment support provided by Turkey to Azerbaijan played a decisive role in the outcome of the war. The parade organized by Azerbaijan after the war was a declaration of the joint victory of the two countries. In this study, personal and national role conceptions, which are the factors that enable such close cooperation, are examined through qualitative content analysis of the statements made by the heads of state of the two countries during the Second Karabakh War. This study, which is carried out by making use of the role theory, argues that the personal and national role conceptions of the two leaders in their statements and their discourses about Armenia had a decisive influence on the cooperation policy followed by the two countries during the war.

Anahtar Kelimeler

Nagorno-Karabakh War, Armenia, Azerbaijan, Turke, y Role Theory

Kaynakça

• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev 1 saylı Kliniki Tibbi Mərkəzdə müalicə olunan hərbçilərlə görüşüb”, 11 Kasım 2020, https://president.az/az/articles/view/46142 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev “Əl-Ərəbiyə” televiziya kanalına müsahibə verib”, 4 Ekim 2020, https://president.az/az/articles/view/41712 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev Müdafiə Nazirliyinin Mərkəzi Hərbi Klinik Hospitalında müalicə olunan yaralı hərbçilərlə görüşüb”, 30 Eylül 2020, https://president.az/az/articles/view/41228 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Sədrinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib”, 19 Ekim 2020, https://president.az/az/articles/view/43555 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev Türkiyənin “TRT Haber” televiziya kanalına müsahibə verib”, 5 Ekim 2020, https://president.az/az/articles/view/41763 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İlham Əliyev Türkiyənin xarici işlər, milli müdafiə nazirlərini və Milli Kəşfiyyat İdarəsinin rəisini qəbul edib”, 10 Kasım 2020, https://president.az/az/articles/view/46077 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ALİYEV, İlham, “İstanbulda Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının VIII Zirvə Görüşü keçirilib.” 12 Kasım 2021, https://president.az/articles/54183 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ASLANLI, Araz, “10. yılında Azerbaycan-Türkiye Stratejik Ortaklık Anlaşması ve ortak askeri tatbikatlar.” Anadolu Ajansı, 10 Ağustos 2020, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/10-yilinda-azerbaycan-turkiye-stratejik-ortaklik-anlasmasi-ve-ortak-askeri-tatbikatlar/1937068 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• BREUNING, Marijke, “Role theory research in international relations: State of the art and blind spots”, Harnisch et al., (ed.), Role Theory in International Relations: Approaches and Analyses, Routledge, 2011, 16-35, p. 16.
• BREUNING, Marijke, “Words and Deeds: Foreign Assistance Rhetoric and Policy Behavior in the Netherlands, Belgium, and the United Kingdom”, International Studies Quarterly, June 1995, vol. 39, no. 2, 235-254, p. 236
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “Tarih, Siyaset ve Ülkelerarası İlişkiler Bakımından Uluslararası Deniz Hukuku ve Doğu Akdeniz Sempozyumu’nda Yaptıkları Konuşma”, 28 Eylül 2020, https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/122198/tarih-siyaset-ve-ulkelerarasi-iliskiler-bakimindan-uluslararasi-deniz-hukuku-ve-dogu-akdeniz-sempozyumu-nda-yaptiklari-konusma (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “TBMM 27. Dönem 4. Yasama Yılı Açılış Konuşmaları,” 1 Ekim 2020, https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/122222/tbmm-27-donem-4-yasama-yili-acilis-konusmalari (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “Artık hem sahada hem de masada asli yeri olan bir ülke durumundayız”, 2 Ekim 2020, https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/122235/-artik-hem-sahada-hem-de-masada-asli-yeri-olan-bir-ulke-durumundayiz- (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “12. Büyükelçiler Konferansı’nda Yaptıkları Konuşma,” 9 Kasım 2020, https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/122735/12-buyukelciler-konferansi-nda-yaptiklari-konusma (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “Sarıkamış-Karakurt-Horasan Yolu Açılış Töreni’nde Yaptıkları Konuşma,” 5 Aralık 2020, https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/123055/sarikamis-karakurt-horasan-yolu-acilis-toreni-nde-yaptiklari-konusma (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• ERDOĞAN, Recep Tayyip, “Türkiye ve Azerbaycan sırt sırta verdiği sürece zorlukları aşmaya, başarıdan başarıya koşmaya devam edecektir”, 10 Aralık 2020, https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/123134/-turkiye-ve-azerbaycan-sirt-sirta-verdigi-surece-zorluklari-asmaya-basaridan-basariya-kosmaya-devam-edecektir- (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• HARNISCH, Sebastian et al., “Introduction”, Harnisch et al., (ed.), Role Theory in International Relations: Approaches and Analyses, Routledge, 2011, 1-4, p. 2.
• HASANOĞLU, Murteza vd., “İkinci Karabağ Savaşı Sonrası Azerbaycan-Türkiye İlişkileri”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, cilt 3, no. 3, 2020, 522-529, s. 522.
• HOLSTI, Kalevi J., “National Role Conceptions in the Study of Foreign Policy”, International Studies Quarterly, vol. 14, no. 3, 1970, 233–309, p. 243.
• ÖZDAMAR, Özgür vd., “From Good Neighbor to Model: Turkey’s Changing Roles in the Middle East in the Aftermath of the Arab Spring”, Uluslararası İlişkiler, vol. 11, no. 42, 2014, 93-113, p. 98.
• ÖZER, Sarp. “Bakan Akar: Azerbaycan Karabağ’ı işgalden yerli ve milli silah sistemlerimizin de katkısıyla kurtardı”, Anadolu Ajansı, 5 Aralık 2020, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/bakan-akar-azerbaycan-karabagi-isgalden-yerli-ve-milli-silah-sistemlerimizin-de-katkisiyla-44-gunde-kurtardi/2066618 (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• SIMONYAN, Alen, “What Speaker of the Parliament of Armenia really said in response to Russian journalist’s question”, 24 Kasım 2021, https://news.am/eng/news/674057.html (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• SULA, İsmail Erkam, “An Eclectic Methodological Approach in Analyzing Foreign Policy: Turkey’s Foreign Policy Roles and Events Dataset (TFPRED)”, All Azimuth, vol. 8, no. 2, 2019, 255-283, p. 255.
• ŞEFİYEV, Ferid ve HÜSEYNOV, Vasıf, “İkinci Karabağ Savaşı’na Giden Yol.” Muhittin Ataman ve Ferhat Pirinççi, (ed.), Çıkmazdan Çözüme Karabağ Sorunu, SETA Yayınları, 2021, 169-181, s. 181.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı, “Azerbaycan’a Yönelik Ermeni Saldırısı Hk.” No: 149, 12 Temmuz 2020, https://www.mfa.gov.tr/no_-149_-azerbaycan-a-yonelik-ermeni-saldirisi-hk.tr.mfa (Erişim Tarihi: 30.05.2022)
• THIES, Cameron. “Role Theory and Foreign Policy.” International Studies Association Compendium Project, Foreign Policy Analysis Section, Mayıs 2009, http://myweb.uiowa.edu/bhlai/workshop/role.pdf (Erişim Tarihi: 30.05.2022), p. 9.
• WALKER, Stephen G., Role Theory and Foreign Policy Analysis. Duke University Press, 1987, p. 2.