Bu incelemede Haziran-Kasım 2023 tarihleri döneminde Ermenistan’daki iç gelişmeler, dış dinamikler, Azerbaycan’ın Karabağ üzerindeki egemenliğini sağlaması sonrası barış anlaşması sürecindeki gelişmeler ile Türkiye-Ermenistan arasındaki ilişkiler ve normalleşme sürecinin seyri ele alınmaktadır.
Dönem içinde Ermenistan’ın başlıca uğraşı ve kaygısı 44 günlük savaşı
sona erdiren 9 Kasım 2020 ateşkes anlaşmasını olabildiğince lehine çevirebilecek bir barış anlaşması arayışı içinde geçmiştir. Ateşkes anlaşmasının üçüncü tarafı ve uygulanmasının gözetimini üstlenen Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle bölgeye ilgisinin ve etkisinin zayıflaması, Batının ise Rusya’ya ikinci bir cephe açmak, Rusya’nın güney Kafkaslardaki nüfuzunu azaltmak üzere Ermenistan’ı yanına çekme girişimleri Ermenistan’da olumlu karşılık bulmuştur.
Esasen Batı yanlısı bir platformla yönetime gelen Başbakan Paşinyan Batının bu yaklaşımına, Rusya’yı karşısına almak pahasına, yeşil ışık yakmış, Azerbaycan ile barış anlaşması görüşmeleri, Moskova’nın ikinci plana düştüğü, Brüksel ve Vaşington odaklı yürütülmeye başlanmıştır. Batının başta dengeli olarak başlattığı bu süreç, doğası icabı ve muhtemelen Ermenistan’a bulunulan vaatlerden dolayı, Ermeni yanlısı bir çizgiye girince, Azerbaycan Batının girişimlerine tavır koymaya ve davetlerine katılmamaya başlamıştır.
Azerbaycan’ın 19 Eylül’de 24 saatlik bir askeri harekât ile Karabağ’daki ayrılıkçı yönetime son vermesi ve Karabağ’ın bütünü üzerinde egemenliğini tesis etmesi, Barış Anlaşması önündeki en büyük engeli ortadan kaldırmış ancak üç sorunlu konu, sınırların tespiti ve bunun bir alt başlığı olarak Ermenistan içindeki anklavlar, göç eden nüfusun karşılıklı olarak geri dönmeleri ve Zangezur ulaşım koridoru konusu gündemdeki yerini korumaya devam etmiştir. Ermenistan’ın Kasım ayında geliştirdiği “Barış Kavşakları” projesi ulaşım sorununun da çözülebileceği iyimserliği uyandırmıştır.
Türkiye ile ilişkiler barış anlaşması sürecindeki gelişmeye bağlı ve paralel olarak olumlu beklenti anlayışını sürdürmüştür.
Paşinyan Mirzoyan Grigoryan Asriyan Putin Erdoğan Lavrov Fidan Blinken Michel Karabağ Zangezur koridoru Barış kavşakları UAD CSTO.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Uluslararası Siyaset |
Bölüm | Editoryal |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Kasım 2023 |
Gönderilme Tarihi | 20 Kasım 2023 |
Kabul Tarihi | 22 Kasım 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 74 |