ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN KIRIM SORUNU: KOSOVA'NIN RÖVANŞI MI?

Yıl 2015, Cilt: 10 Sayı: 1, 43 - 61, 30.06.2015

Fatma Taşdemir , Adem Özer

Öz

Ukrayna devlet başkanı Victor Yanukoviç'in AB ile 2010 yılında paraf edilen "Derinleştirilmiş Doğu Ortaklığı Projesi" görüşmelerine katılmayacağını bildirmesi üzerine Kasım 2013'te Kiev'de Bağımsızlık Meydanı'nda başlayan eylemler Ukrayna'da bir iç krize neden olmuştur. Ukrayna'daki bölünmüş toplumsal ve siyasal yapı sonucu kriz kısa bir süre içinde Kırım'a yayılmış ve ayrılıkçı eğilimler alevlenmiştir. Akabinde Rusya'nın BM Şartı madde 2/4'teki kuvvet kullanma yasağını ve self determinasyon hakkını ihlal etmesiyle, Kırım, Ukrayna'dan ayrılarak Rusya'ya bağlanmıştır. Uluslararası ilişkilerin gündemine oturan bütün bu gelişmeler, uluslararası toplum tarafından Kırım'ın Ukrayna'nın rızası olmadan tek yanlı bir şekilde ayrılarak Rusya'ya bağlanmasının hukuki meşruiyetinin sorgulanmasına neden olmuştur. Kırım'ın ayrılması Kosova'nın bir rövanşı olup olmadığının sorgulanmasına yol açmıştır.

Anahtar Kelimeler

Self-Determinasyon, Ayrılma, Toprak Bütünlüğü, Kuvvet Kullanma Yasağı, Kırım

Kaynakça

• ACER, Yücel, Kırım'ın İlhakı ve Uluslararası Hukuk, http://www.ankarastrateji.org/ yazar/prof-dr-yucel-acer/kirim-in-ilhaki-veuluslararasi-hukuk/, Erişim Tarihi: 03.12.2014.
• ALİZADE, Ferid, Uluslararası Hukuk ve Kırım Krizi, https://www.academia.edu/ 9070408/Uluslararas%C4%B1_Hukuk_ve_K%C4%B1r%C4%B1m_Krizi Erişim Tarihi: 01.12.2014.
• Backing Ukraine's Territorial Integrity, UN Assembly Declares Crimea Referendum Invalid, http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=47443#.VODzN_msW9E Erişim Tarihi: 02. 10. 2015.
• BİNGÖL, Oktay, Ukrayna Krizinin Ulusal, Bölgesel-Küresel Bağlamı ve Gelecek Öngörüleri, Karadeniz Araştırmaları, Bahar 2014, Sayı 41, s.15-38.
• ABDÜLKERİMOV, Bahtiyar, BM'nin Ukrayna İnsan Hakları Raporu, http://www.aa.com.tr/tr/rss/329495--bmnin-ukrayna-insan-haklari-raporu Erişim Tarihi: 30.11.2014.
• Budapest Memorandums on Security Assurances, 1994, http://www.cfr.org/ nonproliferation-arms-control-and-disarmament/budapest-memorandums-securityassurances- 1994/p32484 Erişim Tarihi: 04.02.2015.
• BRZEZİNSKİ, Zbigniew, Büyük Satranç Tahtası, Amerika'nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri, Çev. Yelda Türedi, İnkılap Kitapevi, İstanbul, 2005.
• CHRISTAKIS, Theodore, Self-Determinasyon, Territorial Integrity and Fait Accompli In The Case of Crimea, ZaöRV/Heidelberg JIL Vol. 75 (1), 2015.
• Constitutional Court of Ukraine, http://www.ccu.gov.ua/en/doccatalog/list?currDir= 12083 Erişim Tarihi: 07.02.2015.
• ÇEÇEN, Anıl, Yeniden Kırım Sorunu, http://www.2023.gen.tr/nisan2014/8.htm Erişim Tarihi: 30.11.2014.
• EROL, Mehmet Seyfettin, "Ukrayna-Kırım Krizi" ya da "İkinci Yalta Süreci", Karadeniz Araştırmaları, Bahar 2014, Sayı 41, ss.1-14.
• FABRY, Mikulas, The Contemporary Practice of State Recognition: Kosovo, South Ossetia, Abkhazia, and Their Aftermath, Nationalities Papers: The Journal of Nationalism and Ethnicity, Volume 40, Issue 5, 2012, pp. 661-676.
• GÜRSELER, Ceren, Kırım'ın "Self-Determinasyonu" Nasıl Yorumlanabilir?, Karadeniz Araştırmaları, Güz 2014, Sayı 43, s s.87-115.
• International Law and Legality of Secession in Crimea, http://cjicl.org.uk/2014/04/20/ international-law-legality-secession-crimea/ Erişim Tarihi: 27.11.2014.
• İMANBEYLİ, Vügar, Ülke-İçi Krizinden Uluslararası Soruna Ukrayna-Kırım Meselesi, SETA PERSPEKTİF, Sayı: 36, 2014, ss.1-8.
• KARADELİ, Cem, Ortaçağ'dan Günümüze Ukrayna'nın Kısa Tarihi, Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, Ed. Hasret Çomak ve Diğerleri, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• KELKİTLİ, Fatma Aslı, Kırım: Rusya İçin Vazgeçilmez Yarımada, Ed. Hasret Çomak ve Diğerleri, Uluslararası Politikada Ukrayna Krizi, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• KIRIMLI, Hakan, İslam Ansiklopedisi, "Kırım" maddesi, Rus idaresi Dönemi, Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) Yayınları, Cilt: 25, Ankara, 2002.
• Kronoloji: Kırım Gerginliği, http://www.aljazeera.com.tr/kronoloji/kronoloji-kirimgerginligi, Erişim Tarihi: 04.12.2014.
• KURAT, Akdes Nimet, IV-XVIII. Yüzyıllarda Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Murat Kitabevi Yayınları, Ankara, 1992.
• Law Of Ukranie On Approval of the Constitution of the Autonomous Republic of Crimea;http://www.rada.crimea.ua/en/bases-of-activity/konstituciya-ARK Erişim Tarihi: 07.02.2015.
• MARXEN, Christian, The Crimea Crisis –An International Law Perspective, Zeitschrift ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht (Heidelberg Journal of International Law), 74/2, 2014, ss.367-391.
• MIZROKHI, Elena, Russian "Separatism" in Crimea and NATO: Ukranie's Big Hope, Russia's Grand Gamble, Chaire de recherche du Canada sur les conflits identitaires et le terrorisme and for the Programme Paix et sécurité internationales, Institut québécois des hautes études internationales at Laval University, Quebec city August 2009.
• ÖZARSLAN, Bahadır Bumin, Soğuk Savaş Sonrasında Kırım'ın ve Kırım Tatar Türklerinin Statüsü, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 10, Sayı: 39, 2014, ss.97-135.
• ÖZDAL, Habibe ve diğerleri, Ukrayna Siyasi Krizinde Rusya ve Batı'nın Tutumu, USAK Analiz No: 28, Ankara, 2014.
• ÖZDAL, Habibe, Ukrayna'da Anlaşmaya Varıldı (mı?), USAK, 2014. http://www.usak.org.tr/print.php?id=2239&z=6 Erişim Tarihi: 01.12.2014.
• PEHLİVAN, Oğuz Kaan, Rusya'nın Tezleri-Batı'nın Antitezleri: Kırım ve Uluslararası Hukuk, Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK), Ankara, 2014.
• SAĞLAM, Mühdan, 21. Yüzyılda Küresel Rekabetin Zemini Ukrayna, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 69, Sayı 2, 2014, ss.435-444.
• SIMPSON, Brad, Self-Determination in the Age Of Putin, Foreign Policy, 2014, http://foreignpolicy.com/2014/03/21/self-determination-in-the-age-of-putin/ Erişim Tarihi: 09.02.2015.
• SÖNMEZOĞLU, Faruk (ed.), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü (2. Baskı), Der Yayınları, İstanbul, 1996.
• Temmuz 2014'te tahmin edilen Ukrayna nüfusu; 44.291.413'tür. https://www.cia.gov/ library/publications/the-world factbook/geos/print/country/countrypdf_up.pdf Erişim Tarihi: 17.11.2014.
• TAŞDEMİR Fatma ve ALBAYRAK Gökhan, Kosova'nın Bağımsızlık İlanı ve Self- Determinasyon Hakkı, Ed. Murat Saraçlı, Uluslararası Hukukta Güncel Sorun Alanları, BigBang Yayınları, Ankara, 2012.
• TAŞDEMİR, Fatma, "Davetle Müdahale: Fransa'nın Mali'ye Askeri, Müdahalesi", http://www.ankarastrateji.org/yazar/doc-dr-fatma-tasdemir/davetle-mudahale-fransanin- mali-ye-askeri-mudahalesi/, Erişim Tarihi, 13 Mart 2015.
• TOLSTOV, Sergev, Ukrayna'daki Siyasi Krizin Sebepleri ve Öne Çıkan Özellikleri, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/ukraynadaki-siyasi-krizin-sebepleri-ve-onecikan- ozellikleri Erişim Tarihi: 03.12.2014.
• TOPAL, Ahmet Hamdi, Uluslararası Hukuk Açısından Kırım'ın İlhakı ve Self Determinasyon Hakkı, http://haber.stargazete.com/acikgorus/uluslararasi-hukuk-acisindankirimin- ilhaki-ve-self-determinasyon-hakki/haber-859182 Erişim Tarihi: 30.11.2014.
• Ukranie&Crimea, Current Context, May 9, 2014 Edition, California History-Social Science Project, UC Davis, http://chssp.ucdavis.edu Erişim Tarihi: 02.12.2014.
• WELLER, Marc, Settling Self Determination Conflicts: Recent Developments, European Journal of International Law, 20(1), 2009, pp. 111-165. WYDRA, Doris, The Crimea Conundrum: The Tug of War Between Russia and Ukraine on the Questions of Autonomy and Self-Determination, International Journal on Minority and Group Rights, Volume 10, Issue 2, ss. 111-130.
• YALÇINKAYA, Alaeddin, Rus Real politiğinin Ertelediği Sorun: Kırım, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 8, Kış 2005. ss.99-113.