KAMU PERSONELİNİN ATANMASINDA GÜVENLİK SORUŞTURMASI UYGULAMASI

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 2, 569 - 612, 27.10.2020

Asuman Çapar

Öz

Bu çalışmanın konusunu birtakım kamu görevlilerinin kamu görevine
atanmasında uygulanmakta olan güvenlik soruşturması usulü oluşturmaktadır.
Güvenlik soruşturması uygulaması Türkiye’de bazı kamu görevlileri için uzun
yıllardır uygulanmaktadır. Kişinin kamu hizmetine girmesinin ya da bazı kamu
hizmetlerini yürütmesinin uygunluğunu tespit etmede bir vasıta olarak kullanılmaktadır.
Bu bakımdan güvenlik soruşturması uygulaması devletin kendisini
ve vatandaşlarını korumak maksadıyla almış olduğu tedbirlerden birisidir. Bununla
birlikte bu uygulama, temel anayasal haklardan olan kamu hizmetine
girme hakkı, kişisel verilerin korunması hakkı, masumiyet karinesi gibi hakları
ilgilendirmesi bakımından hassasiyet gösterir. Bu nedenle konunun aydınlatılması
önem taşımaktadır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması usulü kanuni
dayanak olarak yoğun eleştiri alan 4045 sayılı Kanun’a dayanırken, Güvenlik
Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Teklifi ilgili komisyonlarda
kabul edilerek TBMM’nin gündemine gelmiştir. Bu kanun teklifinin kanunlaşması
durumunda kamuoyunda yapılan eleştirilerin önemli bir bölümüne çözüm
sunulacağı söylenebilir. Bununla birlikte bu kanun teklifinin yetersiz kaldığı
bazı noktalar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik soruşturması, arşiv araştırması, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Teklifi, temel hakların ve özgürlüklerin sınırlanması

Kaynakça

• AKGÜL, Aydın, Kişisel Verilerin Korunması Açısından İdarenin Hukuki Sorumluluğu ve Yargısal Denetimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, 2013.
• AKYILMAZ, Bahtiyar, “Türk Hukukunda Kamu Görevlilerinin Devlete Sadakat Yükümlülüğü”, 149. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, 11 Mayıs 2017, Danıştay Yayınları, No: 93, Ankara, 2017, s. 15- 34.
• AKYILMAZ, Bahtiyar; SEZGİNER, Murat; KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Güncellenmiş 7. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
• ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2019.
• AYDIN, Ercan Orhan, Türkiye’de Güvenlik Soruşturması Uygulamaları ve Bunların İnsan Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi: Devlet Memuru Alımında Güvenlik Soruşturması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Hakları Anabilim Dalı, İstanbul, 2013.
• ÇİÇEK, İbrahim, Adli Sicil ve Arşiv Kaydının Silinmesi, 2. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2011.
• DEMİR, Rıdvan, Türk Hukukunda Memur Yükümlülüklerinin Temel Hak ve Özgürlükler Karşısında Durumu, 1. Baskı, Legal Yayınları, İstanbul, 2018.
• DEMİRCİOĞLU, Mustafa Yaşar; “Yükseköğretim Kurulunun Öğretim Üyeleri Hakkında İstihbarat Toplama Yetkisi Var mıdır?”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C 8, S 1, Haziran 2013, s. 425-468.
• DİNÇ, Güney, “Güvenlik Soruşturması”, Cumhuriyet Gazetesi, 20 Ağustos 1985, s. 2, http://www.guneydinc.com/makaleler/84.pdf, Erişim Tarihi: 26.12.2019.
• DİNÇ, Güney, Güvensizlik Üçgeni: 1402’likler, Fişleme ve Güvenlik Soruşturması, 1. Baskı, Say Yayınları, İstanbul, 1987.
• EVREN, Çınar Can; UÇAR, İsmail, Kamu Görevlileri Hukuku, Editör: ERMENEK, İbrahim, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2019.
• GÖÇGÜN, Muhammed; “Sözleşmeli Öğretmen Atama Sürecinde Yapılan Sözlü Sınav ve Güvenlik Soruşturmalarının İdare Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, C 17, S 200, 2019, s. 3343-3412.
• GÖNENÇ, Levent, “Fişleme Olayı ve Cumhuriyetin Özgüven Bunalımı”, http://www.yasayananayasa.ankara.edu.tr/belgeler/analizler/cumhuriyetin _ozguven_bunalimi.pdf, Erişim Tarihi:05.07.2019.
• GÖZLER, Kemal; KAPLAN Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, 22. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2020.
• GÖZLER, Kemal; İdare Hukuku C I, 3. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal; KAPLAN, Gürsel, İdare Hukukuna Giriş, 25. Baskı, Ekin Yayınları, 2019.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref; TAN, Turgut; İdare Hukuku- Genel Esaslar, C I, Güncelleştirilmiş 11. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
• GÜL, Cengiz; “AİHM Kararlarında İfade ve Medya Özgürlüğünün Sınırlandırılması Kriterleri”, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C 14, S 1, Nisan 2019, s. 105-126.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2015.
• KALABALIK, Halil, İdare Hukuku Dersleri, Cilt 1, 5. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2019.
• KAMAN KARAN, Nur, Devlet Memurluğunun Sona Ermesi, 1. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2003.
• KARA, Funda, Güvenlik Soruşturması- Türkiye İdaresinin Güncel Sorunları Seminer Çalışması, Ankara, 2005, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/Seminer/2004- 2005/guvenliksorusturmasi-fundakara.pdf, Erişim Tarihi: 19.08.2019.
• KARAHANOĞULLARI, Onur, “Güvenlik Soruşturması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C 53, S 1-4, 1998, s.159-185.
• KAYA, Cemil, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kamu Görevlilerinin Sadakat Yükümlülüğü”, 149. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu, 11 Mayıs 2017, Danıştay Yayınları, No:93, Ankara, 2017, s. 35-58.
• KAYA, Cemil; “Türk İdare Hukukunda İcrai Olmayan İdari İşlemler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C IX, S 1-2, Haziran-Aralık 2005, s. 253-284.
• KILINÇ, Durmuş; “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması”, Ankara Barosu Dergisi, S 2, Yıl 77, 2019, s.1-39.
• MERCAN, Sabriye; “Güvenlik Soruşturmasından MİT de Bıktı”, Güneş Gazetesi, 18 Aralık 1990, İzmir, http://www.guneydinc.com/makaleler/105.pdf, Erişim Tarihi: 26.12.2019.
• OSKAY, Mehmet, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasının İnsan Hakları ve Özel Hayatın Korunması Yönünden İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Ana Bilim Dalı, Gaziantep, 2019.
• ÖZÇELİK, Ziynet; “Güvenlik Soruşturması/ Haklardan Arındırma”, Toplum ve Hekim, C 34, S 1, Ocak- Şubat 2019, s. 57-61.
• ÖZDEMİR, Eyüp, İdari Yargıda Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme, 1. Baskı, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
• ÖZTÜRK, Bahri; ERDEM, Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 19. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2019.
• SANCAKDAR, Oğuz, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2012.
• ŞANLI ATAY, Yeliz, “Memurluğa Girişin Genel Bir Şartı Olarak Güvenlik Soruşturması”, İnsan Hakları Yıllığı, C 34, 2016, s. 43-75.
• YILDIRIM, Turan; ÇAKIR, H. Melih; İdare Hukuku-İdari Yargı Ders Notları, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• YILDIRIM, Turan; KAMAN, Nur, İdare Hukuku Konferansları-I "Kamu Görevlilerinin Özel Hayatı", İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, İstanbul Üniversitesi Yayınları, C 18, S 1, 2019, s. 155-172.
• YILDIRIM, Turan; YASİN, Melikşah; KAMAN, Nur; ÖZDEMİR, Halit Eyüp; ÜSTÜN, Gül; OKAY TEKİNSOY, Özge, İdare Hukuku, 7. Baskı “Editör: YILDIRIM, Turan”, On İki Levha, İstanbul, 2018.
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 10. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.