SOSYAL DEVLET İLKESİNİN GEREĞİ OLARAK KAMUDA İSTİHDAM ZORUNLULUĞU

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 1, 183 - 233, 21.04.2021

F. Ebru Gündüz , M. Özge Çebi Buğdaycı

Öz

Sosyal devlet ilkesinin bir gereği olarak devletin asli görevlerinden
biri sosyal adaleti sağlamaktır. Devlet bu görevini gerçekleştirmek
için sosyal ve ekonomik hayata müdahale ederek, çalışma hakkı
gibi Anayasal olarak herkesin sahip olduğu bir hakkın kullanılmasını
kolaylaştırıcı tedbirler alabilir. Özellikle toplumsal olarak korunması
gereken bazı kesimler için Devletin zorunlu istihdam politikaları yürütmesi,
sosyal adaletin sağlanmasında pozitif ayrımcılık uygulamalarına
önemli bir örnek teşkil eder. Türk hukukunda zorunlu istihdam
politikasından yararlanabilen hassas kesimler; engelliler, sosyal hizmet
modellerinden yararlanan kişiler, eski hükümlüler, terörle mücadelede malul sayılanlar ve/veya yakınları ile hayatını kaybedenlerin yakınları ve terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsama giren kişiler, zorunlu
istihdam politikasının bir gereği olarak özel sektörde veya ekseriyetle
kamuda istihdam hakkından yararlanabilmektedirler. Bu kişilerin,
kamuda istihdamı için aranan koşullar ise, kamu personel rejiminin
genel çerçevesinden farklı özellikler arz etmekte; söz konusu kesimin
istihdamı için birtakım kolaylıklar devlet eliyle getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zorunlu İstihdam, Kamuda İstihdam, Sosyal Devlet, Sosyal Adalet, Pozitif Ayrımcılık

Kaynakça

• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 11. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2019.
• BEDÜK, Mehmet Nusret: “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Eski Hükümlü İşçi Çalıştırılması”, Kamu-İş, 2010, Cilt 11, Sayı 2, s.47-87.
• BOZKURT, Tamer, “Anayasa Mahkemesi’nin 4857 Sayılı İş Kanunu’ndaki Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğunun Anayasa’ya Uygun Olduğuna Dair Verdiği Karar Üzerine Düşünceler”, Ankara Barosu Dergisi, Bahar 2009, Yıl 67, Sayı 2, s. 98- 105.
• ÇAKMAK, N. Münci: “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Engellilere Yönelik Düzenlemeler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, Cilt XXIII, Sayı 3, s. 265-284.
• ÇEBİ, Sezgin Seymen: Sosyal Adalet-Tarihsel ve Kuramsal Bir Bakış, 1. Baskı, On İki Levha, İstanbul, Ekim 2012.
• ÇINARLI, Serkan: Engellilere Yönelik Kamu Hizmetleri,1. Baskı, Kazancı Hukuk Yayımevi, İstanbul, Şubat 2010.
• ENGİN, Murat: “Suçu Önleyici Tedbirler Bağlamında Ceza İnfaz Kurumlarında Çalışma ve Eski Hükümlü İstihdamı”, Çalışma İlişkileri Dergisi, Temmuz 2012, Cilt 3, Sayı 2, s. 24-35.
• ERBAY, Ercüment/ALTINDAĞ, Özgür/ÇELİK, Mehmet Ali: “Sosyal Hizmetler Kanunu Kapsamında Kamu Kurum ve Kuruluşlarında İstihdam Edilenlerin Yaşam Kalitesi: Ankara İli Örneği”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Aralık 2018, Yıl 22, Sayı 3, s. 845- 874.
• ERSÖZ, Halis Yunus, Sosyal Politika, 2010, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/sosyalhizmetler_ao/sos yalpolitika.pdf
• GÖÇOĞLU, Volkan: “Dezavantajlı Gruplar Üzerinde Yapılan Bir Kamu Politikası Sonlandırmasının Analizi: Eski Hükümlülerin Özel Sektördeki İstihdam Zorunluluğunun Kaldırılması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Şubat 2015, Cilt 8, Sayı 36, s. 840- 863.
• GÖZE, Ayferi: Liberal Marxiste Faşist Nasyonel Sosyalist ve Sosyal Devlet, Genişletilmiş-Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2005.
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Güncelleştirilmiş 13. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa, 2012.
• GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref: Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
• İZGİ, Ömer/GÖREN, Zafer: Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, 1. Baskı, TBMM Basımevi, Ankara, 2002.
• KARA, Tufan: Eski Hükümlülerin İstihdamında Yaşanılan Güçlükler ve İşkur’un Bu Konudaki Rolü, Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara, 2014.
• KÖME AKPULAT, Ayşe: “İşverenin Engelli İşçi Çalıştırma Yükümlülüğü”, İstanbul Hukuk Mecmuası, 2019, Cilt 77, Sayı 2, s. 523–553.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2017.
• POYRAZ, Emel/EYİDİKER, Uğur: Engelli Bireylerin Kamuda İstihdamının Hukuksal İncelemesi, in Engellilerin İstihdamı ve Sosyal Koruma, Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayın No: 33, Ankara, Ekim 2019.
• RUHİ, M. Emin: 1982 Anayasası Çerçevesinde Sosyal Devlet ve Özelleştirme, 1. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara, 2003.
• SAVAŞ, Gökhan/ ERYALÇIN, Talip: “Eski Hükümlülerin ve Denetimli Serbestlik Yükümlülerinin İstihdamı Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma” Toplum ve Sosyal Hizmet, Nisan 2020, Cilt 31, Sayı 2, s. 336-367.
• SUNAL, Onur: “Sosyal Politika: Sosyal Adalet Açısından Kuramsal Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2011, Cilt 66, No 3, s. 283-305.
• ŞEN, Mustafa: “Türkiye’de Engellilere Yönelik İstihdam Politikaları: Sorunlar ve Öneriler”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Aralık 2018, Cilt 8, Sayı 22, s.129-152.