Debts and Obligations of the Insurer in Liabılıty Insurances According to the Turkish Commercial Code Numbered 6102

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 2, 807 - 855, 28.10.2023

Yunus Alhan

https://doi.org/10.58820/eruhfd.1382476

Öz

Liability insurance is a type of loss insurance that secures the risk of loss of assets as a result of events that lead to the insurer's liability to third parties. Like any insurance, liability insurance requires the existence of an insurance contract. In the insurance contract, the parties have debts and obligations. The Turkish Commercial Code stipulates a number of obligations and liabilities for the insurer in the First Part of the Sixth Book titled Insurance Law. However, the law stipulates specific obligations and liabilities in liability insurances for
the insurer in the Second Part titled Special Provisions on Types of Insurance. The debts and obligations of the insurer regulated in the Turkish Commercial Code are expressed as providing insurance protection, disclosing the insurer, issuing insurance policies, providing legal protection, providing assistance, and evaluating this request in case of direct request of the injured party.

Anahtar Kelimeler

Liability Insurance, Insurance Contract, Turkish Commercial Code, Debt, Obligation

6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU UYARINCA SORUMLULUK SİGORTALARINDA SİGORTACININ BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Öz

Sorumluluk sigortaları, sigorta ettirenin üçüncü kişilere karşı sorumluluğuna yol açan olaylar sonucu malvarlığının azalması rizikosunu güvence altına alan zarar sigortasının bir türüdür. Her sigorta gibi sorumluluk sigortası bir sigorta sözleşmesinin varlığını gerektirmektedir. Sigorta sözleşmesinde tarafların birtakım borç ve yükümlülükleri söz konusudur. Türk Ticaret Kanunu Sigorta Hukuku başlıklı Altıncı Kitabı’nın Birinci Kısmında sigortacı için birtakım borç ve yükümlülükler öngörmüştür. Bununla birlikte kanun, Sigorta Türlerine İlişkin Özel Hükümler başlıklı İkinci Kısmında sigortacı için sorumluluk sigortalarına özgü borç ve yükümlülükler öngörmüştür. Sigortacının Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen borç ve yükümlülükleri; sigorta himayesi sağlama, sigortacıyı aydınlatma sigorta poliçesi verme, hukuki koruma sağlama yardımda bulunma, zarar görenin doğrudan talebi halinde bu talebi değerlendirme olarak ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sorumluluk Sigortaları, Sigorta Sözleş- mesi, Türk Ticaret Kanunu, Borç, Yükümlülük

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Aday, Nejat. Özel Hukukta Yüklenti Kavramı ve Sonuçları. İstanbul: Beta Yayınları, 2000.
• Akıncı, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi Genel Hükümler Onuncu Baskı. Konya: Sayram Yayınları, 2017.
• Akyol, Şener. Borçlar Hukuku Genel Hükümleri I. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Aras Yeşilova, Ecehan. Sorumluluk Sigortalarında Zarar Görenin Doğrudan Dava Hakkı (TTK m. 1478). Ankara: Yetkin Yayınları,2013.
• Arseven Haydar. Sigorta Hukuku Ana Prensipler, Genel Hükümler Yenilenmiş 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları, 1991.
• Atabek, Reşat. Sigorta Hukuku. İstanbul: Duygu Matbaası,1950.
• Atamer, Kerim. “Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Zarar Sigortaları”na Giriş”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 27/1 (2011): 21-106.
• Ayhan, Rıza, Hayrettin Çağlar ve Özdamar Mehmet. Sigorta Hukuku Ders Kitabi 2. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Bahtiyar, Mehmet, “Sigorta Poliçesi Özel Koşulları, Genel Koşullardan Ayırdedilmesi ve Bazı Sorunlar”, İçinde Prof. Dr. Ali Bozer'e Armağan, (Ed. Yaşar Karayalçın), 133-148. Ankara: Bankacılık ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1998.
• Barlas, Nami. “Dürüstlük Kuralının ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Alman Medeni Kanunundaki Düzenleme Tarzı ve Eleştirisi”. İÜHFM. 55/3 (1997): 191-208.
• Başpınar, Veysel. Vekilin (Avukatın, Hekimin, Mimarın, Bankanın) Özen Borcundan Doğan Sorumluluğu. Ankara: Yetkin Yayınları, 2004.
• Bozer, Ali, Sigorta Hukuku Genel Hükümler Bazı Sigorta Türleri. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2004.
• Bozer, Ali. “Mal Sigortasında Akdin Yürürlük Tarihini ve Sigortacının Mes’uliyetinin Başlangıcını Tayin Eden Sigorta Mukavelesi Hükümleri”. BATİDER. 1/1 (1961): 213-225.
• Can, Mertol. Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’na Genel Bir Bakış. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Yayınları,2006.
• Can, Mertol. Sigorta Sözleşmesinin Tabi Olduğu Hukuki Esaslar. Ankara: İmaj Yayınevi, 2012.
• Can, Mertol. Türk Özel Sigorta Hukuku. Ankara: İmaj Yayınevi, 2018.
• Cebe, Mehmet Sinan. Uygulamalı Sigorta Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi,2018.
• Cicim, Uluğ İlknur ve Korkmaz, Nurdan. “Sorumluluk Sigortalarında Zarar Görenin Sigortacı Aleyhine Açtığı Davanın Medenî Usul Hukukuna Ait Bazı Hükümler Bakımından İncelenmesi”. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 10/1(2020): 53-93.
• Cicim, Uluğ, İlknur.“Sorumluluk Sigortasında Sigortacının, Sigortacıya Yöneltilen Tazminat Talebine İlişkin Yükümlülük, Hak ve Yetkileri (TTK m. 1476, 1479, 1480, 1481)”. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 3/2 (2013):11-23. Çeker Mustafa. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Sigorta Hukuku 21. Baskı. Adana: Karahan Kitabevi, 2020).
• Demirci, Serdar. ‘‘Noter Mesleki Sorumluluk Sigortası’’. Türkiye Noterler Birliği Dergisi. 1/2 (2014): 125-160.
• Dobbyn, John, F. Insurance Law ın a Nutshell Third Edition. Minnesota: West Publishnig Co, 1986.
• Doğanay, İsmail. Türk Ticaret Kanunu Şerhi Üçüncü Cilt- Madde 816- 1475 4. Bası. Ankara: Beta Yayınevi, 2004.
• Erdeleklioglu, Aral İrem. “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Sigortacılık Mevzuatı Uyarınca Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğü”. MÜHFHAD. 18/1 (2012): 383-402.
• Er, Sefa. “Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğü”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, 2022.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler 23. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Fischer, Emeric ve Peter Nash Swisher. Principles of Insurance Law Second Edititon. San Francisco: Matthew Bender, 2000.
• Furrer ,Andreas, Markus-Muller Chen ve Bilgehan Çetiner. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: On iki Levha Yayıncılık, 2021.
• Höra, Knut. Münchener Anwaltshandbuch Versicherungsrecht 4.Auflage. München: C.H. BECK, 2017.
• Kayıhan, Şaban ve Özcan Gürkaynak. Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri Gözden Geçirilmiş 6. Baskı. İstanbul: Umuttepe Yayınları, 2021.
• Kaner, Deniz İnci. Sigorta Hukuku 2. Baskıdan Tıpkı 3. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2018. Kaner, İnci, Deniz. “Zarar Sigortalarında Sigorta Ettirenin Tehlike ile İlgili Görevleri”. İÜHFM. 54/1-4 (1994): 303-319.
• Kara, Hacı. Sigorta Hukuku Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı. İstanbul: On İki Levha Yayınevi, 2021.
• Karasu, Rauf. ‘’6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sorumluluk Sigortalarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi’. İnönü Üniversitesi Fakültesi Dergisi. 6/4 (2016): 683-706.
• Karayalçın, Yaşar. “Sorumluluk Sigortaları”. Sigorta Hukuku Dergisi. 2/1-2(1984): 31-68.
• Karayalçın, Yaşar. Taşıma Sigortalarında All Risks (Bütün Riskler) Klozu. İçinde Sorumluluk ve Sigorta Hukuku Bakımından EşyaTaşıma Sempozyumu, ed. Sigorta Hukuku Derneği, 199-225. Ankara: 26-27 Ocak 1984.
• Kender, Rayegan. “Mesuliyet Sigortasının Mahiyet ve Türleri”. İçinde Teori ve Uygulama Açısından Mesuliyet Sigortaları III. SigortaSemineri, ed. Sigorta Hukuku Türk Derneği, 1-15. İstanbul: 4-7 Nisan 1977.
• Kender, Rayegan. “Motorlu Kara Nakil Vasıtalarının İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortasında Zarar Gören Şahıs Türk Hukukunda Sigortacıya Karşı Doğrudan Doğruya Dava Hakkına Sahip midir?”. İÜHFM. 39/1/4 (1974): 203-220.
• Kender, Rayegan. “Türk Ticaret Kanunu Taslağı’nın Sigorta Hukukuna İlişkin Hükümleri Hakkında Düşünceler”. Sigorta Hukuku Dergisi. Özel Sayı (2005): 7-28.
• Kender, Rayegan. Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku. İstanbul: On ikiLevha Yayıncılık, 2017.
• Kılıçoğlu, M. Ahmet. Borçlar Hukuku 20. Bası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip vd. Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme 2010 tarihli 5. Bası’dan 6. Tıpkı Bası. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2014.
• Kubilay, Huriye. Uygulamalı Özel Sigorta Hukuku. İzmir: Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi, 2003.
• Kuru, Baki, Ramazan Arslan ve Ejder Yılmaz. Medeni Usul Hukuku Değiştirilmiş 20. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2009.
• Langheid, Theo vd. Versicherungsvertragsgesetz 7. Auflage (Bearbeiter in Langheid/Rixecker). München: C.H. Beck, 2022.
• Langheid, Theo ve Manfred Wandt. Münchener Kommentar zum VVG 2 Auflage. München: Verlag C.H. Beck, 2016.
• Merkin, Robert ve Jenny Steele. Insurance and the Law of the Obligations. United Kingdom: Oxford University Press, 2013.
• Metezade, Zihni. “Sorumluluk Sigortaları”. Sigorta Hukuku Dergisi. Özel Sayı (2008).
• Mowbray, Albert, H. ve Ralph H, Blanchard. Insurance Its Theory and Practice in the United States Fifth Edition, New York: Mc-Graw Hill Book Company, 1937.
• Oğuzman, M. Kemal ve Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler C.1 Gözden Geçirilmiş 14. Bası. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2016.
• Omağ, Merih Kemal: “Özel Sigorta Hukukunda Muafiyet Klozları”. MÜHFHAD Doç. Dr. Mehmet Somer’in Anısına Armağan. Özel Sayı (2006): 529-541.
• Omağ, Merih Kemal: “Sigortacı Açısından Sigorta Sözleşmesinin Hükümleri”. İçinde Prof. Dr. Fahiman Tekil’e Armağan, 25-41. İstanbul: MÜ Hukuk Fakültesi Yayınları, 2003.
• Öğüz Şeker, Zehra. Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Sigorta Sözleşmelerinde Sözleşme Öncesi İhbar Görevi. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2010.
• Öğüz, Şeker, Zehra: “5684 sayılı Sigortacılık Kanununun Sigorta Şirketlerinin Kuruluşu ve Ruhsatnameye İlişkin Esaslarının Değerlendirilmesi”. Terazi Hukuk Dergisi. 2/13 (2007): 45-56.
• Öğüz, Şeker Zehra. “Sigorta Sözleşmesinin Hukukî Niteliği Üzerine”. İçinde Prof. Dr M Kemal Oğuzman’a Armağan, 1043-1061. İstanbul: Beta Yayınevi, 2000.
• Özdamar Mehmet, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Bağlamında Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlal Eden Sigortacıya Uygulanacak Yaptırım Sorunu”. İÜHFM Prof. Dr. Ersin Çamoğlu’na Armağan, 71/2 (2013): 347-360.
• Özdamar, Mehmet: “Sigortacının Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Aydınlatma Yükümlülüğü”. İçinde Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan C. II, 1677-1707. Ankara: 2010. Özdamar, Mehmet. Sigortacının Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğü. Ankara: Yetkin Yayınları, 2009.
• Özdamar Mehmet. “Sigortacının Sorumluluğu ile İlgili Gelişmeler (Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğünden Doğan Sorumluluğu) Sorumluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu 2009”, (Erişim Tarihi: 13.11.2019), http://webftp.gazi.edu.tr/hukuk/sorumluluk/s_20.pdf.
• Özsunay, Ergun/ Dural, Murat. “Sorumluluk Kavramındaki Değişiklikler Karşısında Sigorta”. Sigorta Hukuku Dergisi. 3/1 (1986).
• Öztan, Fırat. Sigorta Akdinin İnikadında İhbar Mükellefiyeti. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1965.
• Patterson, Edwin W., ve William, F. Young. Cases and Materials on The Law of Insurance Fourth Edition. Brooklyn: Foundation Press, 1961.
• Poroy, Reha ve Ünal Tekinalp. Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, İstanbul: Arıkan Yayınları, 2005.
• Prölss, Jürgen ve Anton Martin. Versicherungvertraggesetz (Bearbeiter in Prölls/ Martin) 31 Überarbeite Auflage. München: C.H. BECK, 2021.
• Reisoğlu Sefa. Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınevi, 2012. Rüffer, Wifried, Dirk Halbach, ve Peter Schimikowski. Versicherungs - vertragsgesetz (Bearbetiter in Rüffer/Halbach/Schimikowski) 4.Auflage. Baden: Nomos, 2019.
• Saat, Dursun. Makine Kırılması Sigortasında Riziko. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2017.
• Schmidt, Ottto. Principles of European Insurance Contract Law (PEICL). Munich: Sellier European Law Publishers GmbH, 2009.
• Şamlı, Yetiş, Kübra. “Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğünü Düzenleyen TTK m. 1423 Hükmüne İlişkin Bazı Değerlendirmeler”. MÜHFHAD. 22/3 (2016): 2977 – 3004.
• Öztuna Sopacı, Birgül. “Türk ve Alman Hukukunda Yeni Düzenlemeler Işığında Sorumluluk Sigortasında Doğrudan Talep Hakkı”. BATİDER. 27/ 2 (2011) :15-50.
• Şenocak, Kemal. Mesleki Sorumluluk Sigortası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2000.
• Şenocak, Kemal. “Karayolları Trafik Kanunu’na Göre Mağdurun Doğrudan Doğruya Sigortacı Karşısındaki Alacak Hakkı”. BATİDER. 25/ 4 (2009): 277-294.
• Şenocak, Kemal. “Türk Ticaret Kanunu’nun Eşya Sigortasına İlişkin Hükümlerinin Sorumluluk Sigortalarına Uygulanabilirliği”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 58/1 (2009): 189-230.
• Tunca, Zeynep. “Sigorta Aracılığına İlişkin 2002 92 EC sayılı Avrupa Parlementosu ve Konsey Yönergesinin Türk Hukukuna Yansımaları ve Yönerge ile ilgili Güncel Gelişmeler”. Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi. 8/Özel (2013): 2617-2672.
• Ulaş, Işıl. Uygulamalı Zarar Sigortaları Hukuku, Genel Hükümler Eşya ve Sorumluluk Sigortaları 8 Bası. Ankara: Turhan Kitabevi, 2012.
• Uralcan, Şebnem. Temel Sigorta Bilgileri ve Sigorta Sektörünün Yapı- sal Analizi. İstanbul: Beta Yayınları, 2004.
• Ünan, Samim. İsteğe Bağlı Genel Sorumluluk Sigortasında Riziko. İstanbul: Beta Yayınları, 1998.
• Ünan, Samim. Hayat Sigortası Sözleşmesi. İstanbul: Beta Yayınevi, 1998.
• Ünan, Samim. “Türk Ticaret Kanunu Taslağı’nın Sigorta Hukuku Başlıklı Altıncı Kitabı Hakkında Düşünceler”. Sigorta Hukuku Dergisi. Özel Sayı (2005): 109-196.
• Ünan, Samim. Türk Ticaret Kanunu Şerhi-Sigorta Şerhi Cilt I, İstanbul: On iki Levha Yayıncılık, 2016.
• Samim Ünan, Zorunlu Hekim Sorumluluğu Sigortası, Genel Şartlar Şerhi, (Erişim Tarihi: 12.04.2020), http://samimunan.com/wp- content/uploads/2016/01/Zorunlu-Hekim- Sorumlulu%C4%9Fu-Sigortas%C4%B1.pdf
• Ünan, Samim. “2011 Tarihli Türk Ticaret Kanunu’nda Sigorta Ettirenin Görevleri”. İçinde Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu ed. Murat Gürel, 49-84. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2012.
• Veith Jürgen, Jürgen Gräfe ve Yvonne Gebert. Der Versicherungsprozess, (Hoeft Stefan § 8 Transportversicherung) 2. Auflage. Baden: Nomos, 2015.
• Widis, Alan I. Insurance Materials on Fundamentals Principles, Legal Doctrines and Regulatory Acts. Minnesota: West Publishing Co, 1989.
• Yazıcıoğlu, Emine ve Zehra Şeker Öğüz. Sigorta Hukuku Gözden Geçirilmiş 3. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi 2020.
• Yazıcıoğlu, Emine. “Sigortacının Bilgilendirme Aydınlatma Yükümlülüğü”. İçinde Sigorta Hukuku Sempozyumları, ed. Samim Ünan/Emine Yazıcıoğlu, 391-462. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2018.
• Yazıcıoğlu, Emine. “Sigortacının Bilgilendirme Yükümlülüğü”. İçinde Türk-Alman Anonim Şirketler ve Sermaye Piyasası Hukuku’nda ve Sigorta Hukuku’nda Güncel Gelişmeler Sempozyumları, 193- 220. Malatya-Kayseri: İnönü Üniversitesi Yayınları, 19-20 Hazi- ran 2014.
• Yongalık, Aynur. Çevre Sorumluluk Sigortası. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 1998.