Lise Öğrencilerinde Saldırganlık ve Din İlişkisi

Yıl 2016, Cilt: 30 Sayı: 41, 75 - 96, 28.12.2016

Mustafa Ulu , Mehmet İkis

Öz

Bu
çalışma, lise öğrencilerindeki saldırganlık düzeyi ile dindarlık ilişkisini
ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle temel kavramlar
olan saldırganlık, ergenlik ve ergenlikte dini yönelim konularında teorik
bilgiler sunulmuştur. Araştırmanın örneklemi, Kayseri İli Melikgazi İlçesi
sınırlarındaki farklı okul türlerinde öğrenim gören 157 ortaöğretim
öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmada katılımcıların saldırganlığa yönelik
eğilimleri dört alt ölçek ve 29 maddeden oluşan “Buss-Perry Saldırganlık
Ölçeği” ile, katılımcıların dini eğilimleri de dört alt ölçek ve 8 maddeden
oluşan “Ok-Dini Yönelim Ölçeği” ile elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan
“Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği” nin alfa katsayısı ,871, “Ok-Dini Yönelim
Ölçeği” alfa katsayısı ise ,806 olarak tespit edilmiştir. Anket tekniği ile
elde edilen verilerin analizinde SPSS 22 paket program kullanılmıştır.
Verilerin analizinde SPSS yardımıyla frekans dağılımı, aritmetik ortalama,
t-testi, anova ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada farklı
değişkenlerle saldırganlık ve dini yönelim arasında anlamlı bir farklılığın
olmadığı, dini yönelim ölçeğinin alt boyutları ile saldırganlık ölçeğinin alt
boyutları arasında anlamlı ilişkilerin var olduğu tespit edilmiştir. Elde
edilen bulgular ilgili literatür temelinde tartışılmış ve olası çözüm önerileri
dile getirilmiştir.    

Anahtar Kelimeler

Saldırganlık, din, dini yönelim, ergenlik, lise

Kaynakça

• AĞLAMAZ, T. (2006). Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Puanlarının Kendini Açma Davranışı, Okul Türü, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi ve Ailenin Aylık Gelir Düzeyi Açısından İncelenmesi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• AVCI, A. (2010). Eğitimde Şiddet Olgusu Lise Öğrencilerinde Şiddet, Saldırganlık ve Ahlaki Tutum İlişkisi (Küçükçekmece İlçesi Örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• BAUMEİSTER, R. F., & VOHS, K. D. (2007). Encyclopedia of Social Psychology (Cilt 1). Los Angeles: Sage Publications.
• BERKOWITZ, L. (1989). Frustration-Aggression Hypothesis: Examination and Reformulation. Psychological Bulletin, 106(1), 59-73.
• CENGİZ, S. (2010). Ergenlerde Saldırganlık ve Problem Çözme. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• DEMİRTAŞ MADRAN, H. A. (2012). Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi(23), 1-6.
• EROĞLU, S. E. (2009). Saldırganlık Davranışının Boyutları ve İlişkili Olduğu Faktörler: Lise ve Üniversite Öğrencileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• GÜRSU, O. (2011). Ergenlik Döneminde Psikolojik Sağlık ve Dindarlık İlişkisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• HAIR, J., ANDERSON, R. E., TATHAM, R. L., & BLACK, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis With Readings (5 b.). USA: Prentice Hall.
• HASKAN AVCI, Ö., & Yıldırım, İ. (2014). Ergenlerde Şiddet Eğilimi, Yalnızlık ve Sosyal Destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 157-168.
• HÖKELEKLİ, H. (2005). Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• KAFALI, H. (2005). Lise Öğrencilerinde Dini İnanç ve Tutumların Sosyal İlişkilere Etkisi Ergani Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KAĞITÇIBAŞI, Ç., & CEMALCILAR, Z. (2014). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.
• KARATAŞ, Z. (2008). Lise Öğrencilerinde Öfke ve Saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
• KARSLI, N. (2011). Öfke Kontrolü ve Dindarlık İlişkisi (Erzurum Örneği). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• KOÇ, M. (2005). Din Psikolojisi Araştırmalarında Ergenlik Dönemi Üzerine Türkçe Yapılan Çalışmalarla İlgili Bir Literatür İncelemesi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(12), 41-69.
• KULA, T. (2012). Ergenlerde Öfke Duygusu; Benlik Algısı, Tanrı Algısı, Suçluluk ve Utanç Duyguları Açısından Bir Değerlendirme (Diyarbakır Örneklemi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• KURTOĞLU, E. (2009). Lise Öğrencilerinde Gözlenen Saldırganlık Düzeylerinin Otomatik Düşünceler, Cinsiyet ve Sınıf Düzeyi Açısından İncelenmesi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• LEVENSON, M. R., ALDWIN, C. M., & D'MELLO, M. (2013). Ergenlikten Orta Yetişkinliğe Dini Gelişim. R. F. Paloutzian, & C. L. Park içinde, Din ve Maneviyat Psikolojisi: Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları (s. 299-332). Ankara: Phoenix.
• MANSTEAD, A. S., & HEWSTONE, M. (1996). The Blackwell Encyclopedia of Social Psychology. Oxford: Sage Publications.
• NAİR, B. (2014). Ergenlerin Saldıganlık Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OK, Ü. (2011). Dinî Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlilik Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549.
• OSMANOĞLU, C. (2014). Din Eğitiminin Gelişimsel Temeli Olarak İnanç. Bilimname(27), 177-206.
• PALA, Ö. F. (2003). Saldırganlık Eğilimi-Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir Çalışma. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• PEKER, H. (2010). Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• ŞAHAN, M. (2007). Lise Öğrencilerinde Saldırganlığı Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• YAKUT, S. (2012). Lise Öğrencilerinde Dindarlık-Şiddet Eğilimi İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• YAVUZER, H. (2014). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• YILMAZ, M. (2010). Ergenlerde Şiddetin Önlenmesinde Din Eğitiminin Rolü. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). YÖRÜKOĞLU, A. (1998). Çocuk Ruh Sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınları.