Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 1, 63 - 91, 29.06.2016

Gürbüz Ocak , Eray Eğmir İjlal Ocak

https://doi.org/10.17556/jef.27258

Cited By: 10

Öz

Araştırmada öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerini cinsiyet, öğrenim görülen anabilim dalı, alan (sosyal-fen) ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre incelemek amacıyla Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde 2013-2014 öğretim yılında öğrenim gören 278 öğretmen adayı ile çalışılmıştır. Araştırmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Sonuçta araştırmaya katılan öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve alt boyutlarında olumlu yönde bir düzeye sahip oldukları ve cinsiyete göre eleştirel düşünme eğilimi ile analitiklik ve açık fikirlilik; alan değişkenine göre eleştirel düşünme eğilimi ile doğruyu arama ve sistematiklik alt boyutlarında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir. Sınıf değişkenine göre ise eğilim ve alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Anabilim dalı değişkenine göre ise eleştirel düşünme eğilimi ile kendine güven, doğruyu arama ve sistematiklik alt boyutlarında anlamlı bir farklılık bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, Eleştirel düşünme

Kaynakça

• Acun, İ., Demir, M. ve Göz, N. L. (2010). Öğretmen Adaylarının Vatandaşlık Yeterlilikleri İle Eleştirel Düşünme Becerileri Arasındaki İlişki. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 107-123.
• Alper, A. (2010). Critical Thinking Disposition of Pre-Service Teachers, Eğitim ve Bilim, 35 (158), 14-27.
• Argon, T. ve Selvi, Ç. (2011). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Çatışma Yönetimi Stilleri. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 Nisan, Antalya.
• Arslan, R., Gülveren, H. ve Aydın, E. (2014). A Research on Critical Thinking Tendencies and Factors that AffectCritical Thinking of Higher Education Students. International Journal of Business and Management, 9 (5), 43-59.
• Bailey, K. D. (1982). Methods of social research. (2. Baskı). New York: The Free Press.
• Bayrak, B. K. (2014). Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma. International Journal of Social Science, 25-I, 439-456.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 679-693, http://ilkogretim-online.org.tr/ Erişim tarihi: 13.09 2013.
• Claytor, K. L. (1997). The Development and Validation of an Adult Medical Nursing Cri¬tical Thinking Instrument (Andragogy). Unpublished PhD Dissertation, Indiana University. Bloomington, IN.
• Cüceloğlu, D. (2003). İyi Düşün Doğru Karar Ver, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Çetin, A. (2008). Sınıf öğretmeni adayların eleştirel düşünme gücü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünmeye İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 93-108.
• Çubukcu, Z. (2006). Critical Thinking Dispositions of The Turkish Teacher Candidates. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 5 (4), 22-36.
• Dam, G. ve Volman, M. (2004). Critical thinking as a citizenship competence:teaching strategies. Learning and Instruction, 14, 359–379.
• Deniz, E. (2009). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Beceri Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Doğanay, A. ve Ünal F. (2006). Eleştirel Düşünmenin Öğretimi, Ali Şimşek (Ed). İçerik Türlerine Dayalı Öğretim. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8 (1):11-32.
• Elder, L. ve Paul, R. 1994). Critical Thinking: Why We Must Transfor
• Emir, S. (2012). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 34-57.
• Facione, P. A. (1991). Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction. Institute for Critical Thinking Resource Publication, Series 4, No. 6, Upper Montclair, NJ: Montclair State University.
• Facione, P. A., Facione, N. C. ve Giancarlo, C.A.F. (1998). The California Critical Thinking Disposition Inventory. California: Academic Press.
• Facione, P. A., Giancarlo, C., Facione, N. ve Gainen, J. (1995). The Disposition Toward Critical Thinking. Journal of General Education, 44 (1), 1-25.
• Gedik, H. (2013). Social studies teacher candidates’ critical thinking skills, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 93, 1020 – 1024.
• Genç, S. Z. (2008). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8 (1), 89-116.
• Giancarlo, C. A. F. (2006). California Measure of Mental Motivation (CM3), A Inventory of Critical Thinking Dispositions, User Manual. CA: The California Academic Press LLC.
• Gök, B. ve Erdoğan T. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yaratıcı Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44 (2), 29-51.
• Gülveren, H. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Güneş, Z. Ö., Barış, Ç. Ç. ve Kırbaşlar, F. G. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Matematik Okuryazarlığı Öz-Yeterlik Düzeyleri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 47-64.
• Güven, M. ve Kürüm, D. (2007). Teacher Candidates’ Learning Styles And Critical Thinking Dispositions. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (21), 60-90.
• Halpern, D. F. (1989). Thought And Knowledge: An Introduction To Critical Thinking. Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
• Jenkins, E.K. (1998). The Significant Role of Critical Thinking in Predicting Auditing Students’ performance. J. Educ. Bus., 73 (5): 274-279.
• Karalı, Y. (2012). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri (İnönü Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (14. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kartal, T. (2012). İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2),279-297.
• Kawashima, N. ve Shiomi, K. (2007). Factors of the thinking disposition of Japanese high school students. Social Behavior and Personality, 35 (2), 187-194.
• Kıncal, R. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Korkmaz, Ö. (2009). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 1-13.
• Kökdemir, D. (2000). Deniz Yıldızlarını kurtarmaya çalışanların öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Krathwohl, D. R. (1993). Methods of educational and social science research: An intagrated approach. New York: St. Matrin’s Press.
• Kuvaç, M. ve Koç, I. (2014). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri: İstanbul Üniversitesi Örneği. Turkish Journal of Education, 3 (2), 46-59.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Leaver-Dunn, D., Harrelson, G.L., Martin, M. ve Wyatt, T. (2002). Critical Thinking Pre¬disposition among Undergraduate Athletic Training Students, Journal of Athletic Training, 37 (4), 147-151.
• Loken, M. L. (2005). Critical Thinking Abilities of Undergraduate Entry-level Athletic Training Students. Unpublished PhD Dissertation, The University of South Dakota, USA.
• McBride, R., Xiang, P. ve Wittenburg, D. (2002). Dispositions Toward Critical Thinking: The Pre-service Teacher’s Perspective, Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8 (1), 29-40.
• McDonough, M. (1997). An Assessment of Critical Thinking at the Community College Level. Unpublished PhD Dissertation, Columbia University Teachers College.
• Neilsen. M. E. (1984). Evaluation of at rural gifted program: Assesment of attitudes, self-concept and critical thinking skills of high-abilty students in grade 3 through 12. Unpublished PhD Dissertation, Purde University.
• Neville, R.(1981). Reconstruction of thinking. Albany: State university of New York press.
• Özdemir, S. M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (3), 1-17.
• Ricketts, J. C. ve Rudd, R. (2004). Critical Thinking Skills of FFA Leaders. Journal of Southern Agricultural Education Research, 54 (1).
• Rodriquez, G.D. (2000). Demographics and Disposition as Predictors of the Application of Critical Thinking Skills in Nursing Practice. Unpublished Doctoral Dissertation, Colorodo State University. Fort Collins, CO.
• Rudd, R., Baker, M. ve Hoover, T. (2000). Undergraduate Agriculture Student Learning Styles and Critical Thinking Abilities: Is there a Relationship. J. Agric. Educ., 41 (3): 2-12.
• Saçlı, F. ve Demirhan, G. (2008). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19 (2), 92-110.
• Sağlam, A. Ç. ve Büyükuysal, E. (2013). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve buna yönelik engellere ilişkin görüşleri. International Journal of Human Sciences, 10 (1), 258-278.
• Scott, J.N., Markert, R.J. ve Dunn, M.M. (1998). Critical Thinking: Change during Medical School and Relationship to Performance in Clinical Clerkships. Med. Educ., 32, 14-18.
• Semerci, N. (2000). Kritik düşünme ölçeği. Eğitim ve Bilim, 25 (116), 23-26.
• Şen, Ü. (2009). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Journal of World of Turks, 1 (2), 69-89.
• Şenlik, N. Z., Balkan, Ö. ve Aycan, Ş. (2011). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerileri: Muğla Üniversitesi Örneği. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7 (1), 67-76.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Thayer, B. ve Bacon, T. (2000). Transforming critical thinking. New York: Teachers college press.
• Thompson, B. C. (2001). An Analysis of Critical Thinking Ability and Learning Styles of Entering Seminary Students. Unpublished Doctoral Dissertation, The Southern Baptist Theological Seminary. Louisville, KY.
• Tümkaya, S. (2011). Fen Bilimleri Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Öğrenme Stillerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 215-234.
• Türnüklü, E. B. ve Yeşildere, S. (2005). Türkiye’den Bir Profil: 11-13 Yaş Grubu Matematik Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilim ve Becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (2), 167-185.
• Walsh, C. M. ve Hardy, R. C. (1999). Dispositional differences in critical thinking related to gender and academic major. Journal of Nursing Education, 38 (4), 149-155.
• Wangensteen, S., Johansson, I., Björkström, M. ve Nordström, G. (2010). Critical thinking dispositions among newly graduated nurses. Journal of Advanced Nursing, 66 (10), 2170-2181.
• Yeh, Y. (1997). Teacher Training for Critical-thinking Instruction via a Computer Simula¬tion. Unpublished Doctoral Dissertation, The Faculty of the Curry School of Education, University of Virginia.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, N. S., Uzun, M. S. ve Dost, Ş. (2013). Matematik Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 393-403.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.