Türkiye’de Okul Öncesi Eğitimde Dil Gelişimi ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 211 - 229, 29.04.2019

Hilal Karoğlu , Aysel Esen Çoban

https://doi.org/10.17556/erziefd.432657

Cited By: 10

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitimde dil gelişimi ile ilgili
yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Dil gelişimi ile ilgili tezlerin
çeşitli boyutlarda incelenmesi ailelere, öğretmenlere ve araştırmacılara
çocukların dil kazanımları ve gelişimleri ile ilgili bilgi ve beceri
kazandıracağından önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırma nitel araştırma
desenindedir. Veriler Yök Dokümantasyon sistemi kullanılarak elde edilmiş; okul
öncesi, dil ve eğitim ve öğretim konusu anahtar kelimeler olarak
belirlenmiştir. 7 doktora tezi 37 yüksek lisans tezi toplam 44 lisansüstü tez
araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmada dil gelişim alanında
yapılan lisansüstü tezlerin belli yıl aralıklarında artış gösterdiği, %64’ ünün
tarama modelinde olduğu, %58’ sinin çalışma grubunu çocukların oluşturduğu,
yabancı dil eğitimi % 20, programların etkisi% 16 ve Türkçe-dil etkinlikleri %
16 en çok incelenen konuları oluşturduğu bulguları elde edilmiştir. Veri
toplama aracı olarak Peabody resim-kelime testi % 20,8, anket%
18,7ve Lügatçe ve dil testleri kullanıldığı % 14,6’tür. Veri analiz yöntemi olarak ise t-testi % 26,7,  Anova % 24 ve Korelasyon %12 tekniklerinin
kullanıldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda dil gelişimi alanındaki
eksiklikleri giderecek çalışmaların yapılması önerilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

okul öncesi, dil gelişimi, tez

Kaynakça

• Ahi, B. & Kıldan, A.O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,13, 23-46.
• Altun, D., Şendil, Ç.Ö.& Şahin, İ.T. (2011). İnvestigating the national dissertation and thesis databate in the field of early childhood education in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences , 483–492.
• Arca, D. (2013). Okulöncesi yabancı dil sınıflarında çoklu zeka kuramı temelli öğretim üzerine bir eylem araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Asfuroğlu, S. (2013). Dil sınıflarında okul öncesi çocukların oyun yolu ile öğrenmeye tutumları. Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ateş, D. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki yabancı dil eğitimi uygulamaları ve bu konudaki öğretmen, yönetici ve ebeveyn görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aydoğan, Y., ve Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimine etki eden faktörlerin incelenmesi. Mili Eğitim Dergisi, 159.
• Behrent, S., Doff, S., Marx, N. & Ziegler, G. (2011). Review of doctoral research in second language acquisition in Germany (2006–2009). Language Teaching. 44, s. 237-261 doi:10.1017/S0261444810000455.
• Bektaş, H. (2010). Okulöncesi öğretmenlerinin Türkçe dil etkinliklerinde kullandıkları hikaye anlatım yöntemlerinin incelenmesi: Karaman ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bezcioğlu Göktolga, İ. (2013). Okul öncesi kurumlarda görev yapan yabancı dil öğretmenlerinin erken dil öğrenimi ve bu konuda karşılaştıkları zorluklar hakkındaki özbildirimleri. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilici Turan, F. (2005).Kahramanmaraş ili okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin Türkçe dil etkinliklerinde çocukları aktif kılmadaki etkinliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Canan, N. (2012). Okul öncesi dönem çocuklarda iki dilliliğin zihin kuramı gelişimi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Can Yaşar, M. & Aral, N. (2011). Türkiye’de okul öncesinde darama alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 70-90.
• Cihangir, Y. (2009). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki okul öncesi çocukların ninni, tekerleme ve masallar aracılığı ile Türkçe dil becerilerini kazanmaları üzerine bir değerlendirme. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Civan, İ. (2013). Okul öncesi dönemde yabancı dil olarak İngilizce öğrenen çocuklar için beyin temelli bir izlence örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cömert, D. (2000). Okulöncesi eğitim programlarında uygulanan Türkçe dil faaliyetlerinin ilköğretim Türkçe dersi okuma-anlamaya etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çat Şahin, A. (2009). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubu çocukların dil gelişimi ile annelerin okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, M. (2015). Anasınıfına devam eden 60-72 aylık çocukların matematik gelişimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 1-18.
• Çiçek, A. (2002) .0-6 yaş grubu çocuklarda dil gelişimi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, (1), 115-124.
• Çoban Söylemez, E.T. (2016). İkinci dil eğitimi alan ve almayan okul öncesi dönem çocuklarının dil ve kavram gelişimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensitüsü.
• Dağabakan, F. Ö & Dağabakan, D. (2007). Dil ve çocukta dil gelişim kuramları. http://www.anaokullu.com/aa-belge/okul-oncesi-makale-dil-gelisimi.pdf
• Dayan Tokgöz, İ. (2006). Okulöncesi çocuklarına yönelik kitapların dil gelişimi ve anlambilim açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demir, S. (2011). Okul öncesi dönemde dil gelişimi ve sorunları. Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi, 1, 39-49.
• Dereli, E. (2003). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin incelenmesi (Konya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dursun, Ş. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin matematiksel becerilerinin okul öncesi eğitimi alma ve almama durumuna göre karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1691-1715.
• Droździał-Szelest, K. & Pawlak M. (2012). Review of doctoral research in second language acquisition, language learning and teaching in Poland (2006–2010). Language Teaching, 45, s. 347-375 doi:10.1017/S0261444812000055.
• Ergin, B. (2012). 5-6 Yaş çocuklarının dil gelişim düzeyleri ile sosyal kabul durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi.
• Erol Karaçay, Ö. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan Türkçe dil etkinliklerinin öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Aanadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ezgi Gencer, (2014). Avrupa dil portfolyosunun okul öncesi eğitimde çocukların sosyo-duygusal adaptasyonlarına ve benlik algılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Fırat, Z.S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin doğal matematik dilini kullanımlarına ilişkin görüşleri ile uygulamalarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gözalan, E. (2013). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının dikkat ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Günay Bilaloğlu, R. (2014). Okul öncesi eğitimde aile katılımı etkinliklerinin uygulanmasında karşılaşılan sorunlar ve aile katılımı etkinliklerinin dil-matemetik becerilerinin geliştirilmesine etkisi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, B., Karataş, İ., Öztürk, Y., Arslan, S.,& Gürsoy, K. (2013). A study of scale development on determination of pre-service and in-service teachers’ beliefs about pre-school mathematics education. İlköğretim Online, 12(4), 969-980.
• Hopurcuoğlu, A. (2010). Okul öncesi eğitimine devam eden Türk çocuklarının dil gelişimi açısından fiilimsi kullanımlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İlhan Agan, Ş. (2004). Öğretim teknolojileri ve materyal destekli yabancı dil (İngilizce) öğretimin, ilköğretim okul öncesi eğitimi anasınıfı öğrencilerinin öğrenme ve hatırlama düzeyleri üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaçar, S. (2016).Okul öncesi normal gelişim gösteren 5-6 yaş grubu çocukların tercih ettikleri oyun türlerinin dil gelişimi ve problem çözme becerisi üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kanat, K.,Temel, F. & Güral, M. (2016). Türkiye’ de erken çocukluk dönemindeki çocukların dil gelişimleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi, International Journal of Languages’ Education and Teaching, 4(2), 201-216.
• Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Klinik Psikiyatri. 3, 263– 268.
• Kara, İ.(2015). Tv programlarının okul öncesi öğrencilerinin dil ve kavram gelişimine katkılarının öğretmen görüşleri açısından incelenmesi: Siirt ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kaytez, N. & Durualp, E. (2014). Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 110-122.
• Kefi, S. (1999). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 36-72 ay arası çocukların dil gelişim düzeylerine bu kurumlarda High/Scope modeli eğitim almalarıyla klasik model ile eğitim almalarının etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kızıltaş, E. (2009). Okul öncesi eğitimde uygulanan aile katılım çalışmalarının 5-6 yaş grubu çocukların dil becerilerinin gelişimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kol, S. (2011). Erken çocuklukta bilişsel gelişim ve dil gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-21.
• Koşan, Y. (2015). Okul öncesi eğitimin iki dilli çocukların okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Küçük, M. (2006). Okul öncesinde yabancı dil eğitimi konusunda eğitimcilerin ve ailelerin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Önkol Şengül, F.L. (2007). Türkçe ve ikinci dilde okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının Türkçe dil kullanım becerilerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özer, H. (2013). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-60 ay ve 61-72 ay grubu çocuklarının ana dil gelişimleri ile ikinci dil öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, H. (1995).Okul öncesi eğitim kurumlarına giden ve gitmeyen ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin alıcı ve ifade edici dil düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pektaş, D. (2015).Okul öncesi dönem resimli çocuk kitaplarındaki sil sanatlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Robson, C. (2002). Real world research: A resource for social scientists and practitionerresearchers (2nd ed.). Oxford: Blackwell.
• Senemoğlu, N. (1989). Okulöncesi Eğitimde Dilin Önemi. Milli Eğitim Vakfı Dergisi. 4(14), 21–22. http://www.nuraysenemoglu.com/FileUpload/bs678778/File/okul_oncesi_egitimde_dilin_onemi.pdf
• Serhatlıoğlu, B. (2006). Televizyon programlarının okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının zihin ve dil gelişimini etkileme biçimlerine yönelik öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi (Elazığ İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, P.T. (2010). Okul öncesi dönemde yabancı dil öğretiminin dilsel gelişim alanına katkılarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek Beki, H. (2004). Almanya’ da okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 56 yaş grubu Türk çocuklarına uygulanan dil eğitimi programının dil gelişimine etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taner, M. (2003). Okulöncesi eğitim alan ve almayan farklı sosyo-ekonomik düzeylerdeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Taşkın, N. (2013). Okul öncesi dönemde matematik ile dil arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temel, Z.F., Bekir, H. & Gül Yazıcı, Z. (2014). Erken çocuklukta dil edinimi. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Temiz, G. (2002). Okulöncesi eğitimin çocuğun dil gelişimine olan etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tepetaş Cengiz, G.Ş. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin resimli öykü kitabı okuma etkinlikleri ile çocukların dil gelişimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Topçuoğlu, E. (2006). Yabancı dil öğretiminin okul öncesi dönemde başlatılmasının yabancı dil öğrenimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topçu, Z. (2012). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum ve Türkçe dil becerilerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uyanık, Ö. & Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler, Kuramsal Eğitimbilim, 3 (2), 118-134.
• Üstün, E. & Akman, B. (2003). Üç yaş grubu çocuklarda kavram gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 137-141.
• Yatgın Gökbayrak, H.(2008).Öğrencilerin okul öncesi dönemde yabancı dil ediniminin ilköğretim düzeyindeki yabancı dil tutum ve başarı düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazıcı, Z.G. (2007). Birinci ve ikinci dili Türkçe olan iki dilli çocukların Türkçe’yi kazanımlarına dil merkezli okul öncesi eğitim programının etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi (Konya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, A. & Koçak, N. (2016). Okulöncesi eğitim kurumlarından yararlanmayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Eğitim Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi (1), 2,133-143.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yolasığmazoğlu, H. (2008). Erken yaşta yabancı dil öğrenimi okul öncesi dönem çocuklarının yabancı dil öğrenmelerini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.