GASTRONOMİ KAVRAMLARI VE GASTRONOMİ TURİZMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 14, 30.06.2019

Gözde Özdemir , Dilek Dülger Altıner

Öz

Türklerin
tarihinin çok eski dönemlere dayandığı ve yoğunluklu olarak yaşadıkları Anadolu
topraklarının aynı anda birden fazla medeniyete dahi ev sahipliği yaptığı
bilinmektedir. Bunun bir sonucu olarak, çeşitli kültürlerden
türetilmiş unsurlar Türk kültüründe bir araya gelmektedir. Mutfak
kültürü ise Türk kültürünün sahip olduğu bu kültürel çeşitliliğin en açık
biçimde görünür olduğu alanlardan bir tanesidir.

Türkiye’nin
zengin içerikli mutfağı, turizm endüstrisi için önemli kaynaklardan biridir.
Yöresel lezzetler, gelenek ve görenekler, beslenme kültürü, pişirme ve
hazırlamada kullanılan araç gereçlerin hepsi Türk gastronomik kimlik mirasının
oluşumunda çeşitlilik sağlamıştır.

Son
yıllarda turizm faaliyetlerindeki artış, yenilikçi yaklaşımları beraberinde
getirmiş ve farklı turizm türlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Gastronomi
turizmi ise günümüzde gittikçe yaygınlaşan kültür turizmi kapsamında pazara
önemli girdiler sağlayıp, ekonomik kalkınmaya katkı sağlamaktadır. Gastronomi
turizminin yaygınlaşmasıyla birlikte turizm faaliyetleri bu yöne kaymakta ve
destinasyon tercihlerinde mutfak kültürü ön plana çıkmaktadır. Bu derleme
çalışmasında, önemli bir turizm çeşidi olan gastronomi turizmi ve gastronomi kavramları
tartışılacak olup, turizmdeki yeri ve gelişmesi için önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

gastronomi, turizm, Türk mutfak kültürü, gastronomi kavramları

Kaynakça

• Akgöl, Y. (2012). Gastronomi Turizmi ve Türkiye'yi Ziyaret Eden Yabancı Turistlerin Gastronomi Deneyimlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Algün, V. (2016, Temmuz). Gastronomik Bir Öge Olarak Üzümün Görsel Sanatlardaki Biçimleri: Sosyo-Kültürel ve Tarihsel Bir İncelemer. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Altınel, H. (2009). Gastronomide Menü Yönetimi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydoğdu, A., & Duman, S. (2017). Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Gastronomi Turizmi: Kastamonu Örneği. Turizm ve Araştırma Dergisi, 6(1), 4-23.
• Bekar, A., & Belpınar, A. (2015). Turistlerin Gastronomi Turizmine İlişkin Görüşlerinin Milliyetlerine Göre Değerlendirilmesi. Journal of Yasar University, 10(38), 6478-6554.
• Bekar, A., & Kılıç , B. (2014). Turistlerin Gelir Düzeylerine Göre Destinasyondaki Gastronomi Turizmi Etkinliklerine Katılımları. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4(1), 19-26.
• Boyne , S., Hall, D., & Williams, F. (2003). Policy, Support and Promotion for Food-Related Tourism Initiatives. Journal of Travel and Tourism Marketin, 14(3-4), 131-154.
• Cohen, E., & Avieli, N. (2004). Food in Tourism - Attraction and Impediment. Annals of Tourism Research, 31(4), 755-778. https://doi.org/10.1016/j.annals.2004.02.003
• Correia, A., Moital, M., Costa, C. F., & Peres, R. (2008). The Determinants of Gastronomic Tourists' Satisfaction: A Second-Order Factor Analysis. Journal of Foodservise, 19(3), 164-176.https://doi.org/10.1111/j.1745-4506.2008.00097.x
• Cömert, M., & Sökmen, A. (2017). Türkiye’de Gastronomi Turizmi: Antalya’da Konaklayan Turistler Üzerine Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 6-26.
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal Turizm ile Gastronomi Turizmi İlişkisi : Bigadiç Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dersigi, 3(2), 29-34.
• Dilsiz, B. (2010). Türkiye'de Gastronomi ve Turizm (İstanbul Örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durusoy, Y. Y. (2017). Coğrafi İşaretli Gastronomik Ürünlerin Bölge Halkı Tarafından Algılanması Üzerine Analitik Bir Araştırma: Kars Kaşarı Örneği. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul.
• Emekli, G. (2005). Avrupa Birliği'nde Turizm Politikaları ve Türkiye'de Kültürel Turizm. Ege Coğrafya Dergisi, 14, 99-107.
• Emekli, G. (2006). Avrupa Birliği Bölgesel Politikasında Turizmin Yeri ve Türkiye Turizmi. IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu. Ankara.
• Eren, R. (2016, Mart). Türkiye'nin Gastronomi İmajı, Ziyaretçilerin Bilgi Kaynakları ve Harcamaları. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Gheorghe, G., Tudorache, P., & Nistoreanu, P. (2014). Gastronomic Tourism, A New Trend For ConTemPorary Tourism? Cactus Tourism Journal, 9(1), 12-21.
• Gülen, M. (2017). Gastronomi Turizmi Potansiyeli ve Geliştirilmesi Kapsamında Afyonkarahisar İlinin Değerlendirilmesi. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 31-42.
• Güzel Şahin, G., & Ünver, G. (2015). Destinasyon Pazarlama Aracı Olarak "Gastronomi Turizmi": İstanbul'un Gastronomi Turizmi Potansiyeli Üzerine Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(2), 63-73.
• Harrington, R. J. (2005). Defining Gastronomic Identity : The Impact of Environment and Culture on Prevailing Components, Texture and Flavors in Wİne and Food. Journal of Culinary Science and Technology, 4(2), 129-152.https://doi.org/10.1300/J385v04n02_10
• Hatipoğlu, A. (2010, Haziran). İnançların Gastronomi Üzerine Etkileri : Bodrum'daki Beş Yıldızlı Otellerin Mutfak Yöneticilerinin Görüşlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, Türkiye.
• Hatipoğlu, A. (2014, Haziran). Osmanlı Saray Mutfağı'nın Gastronomi Turizmi Çerçevesinde İncelenmesi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, Türkiye.
• Horng, J.-S., & Tsai, C.-T. (2010). Goverment Websites for Promoting East Asian Culinary Tourism: A Cross-National Analysis. Tourism Management, 31(1), 74-85.IRTS, 2010. International Recommendations for Tourism Statistics 2008. Department of Economic and Social Affairs Statistics Division. New York: United Nations Publication. Series M No. 83/Rev.1, ISBN 978-92-1-161521-0. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2009.01.009
• Kivela, J., & Crotts, J. C. (2005). Gastronomy Tourism: A Meaningful Travel Market Segment. Journal of Culinary Science and Technology, 4(2), 39-55, https://doi.org/10.1300/J385v04n02_03.
• Kurgun, H., & Bağıran Özşeker, D. (2016). Gastronomi ve Turizm. Ankara: Detay Yayıncılık, p. 20, ISBN 978-605-9440-08-0
• Okumuş, B., Okumuş, F., & McKercher, B. (2007). Incorpotaring Local and International Cuisines in The Marketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey. Tourism Management, 28(1), 253-261.
• Özaltaş Serçek, G., & Serçek, S. (2015). Destinasyon Markalaşmasında Gastronomi Turizminin Yeri ve Önemi. Journal of Tourism Theory and Research, 3(3), 15-28.
• Özcan, B. (2017). Gastronomi Turizmi nedir? İşte Türkiye’de gastronomi turizmi. (6 Aralık 2017). https://www.sozcu.com.tr/2017/ekonomi/turkiyede-gastronomi-turizmi-2120620/ (Erişim Tarihi : 30 Mayıs 2018).
• Sormaz, Ü., Özata, E., & Güneş, E. (2015). Turizmde Gastronomi. Sosyal Bilimler Dergisi, 67-73.
• Sparks, B., Bowen, J., & Klag, S. (2003). Restaurants and The Tourist Market. International Journal of Contemporart Hospitality Management, 15(1), 6-13.
• Taş, İ., Eylemer, S., & Şemşit, S. (2016). Kırsal Turizme Bütünleşik Yaklaşım: Avrupa Birliği Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 877-904.
• Taşpınar, O. (2017). Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilen Ürünlerin Marka Farkındalık, Bilinirlik ve Marka İmajı İlişkisinin İncelenmesi: Şaraplar Üzerine Bir Araştırma. Journal of Current Researches on Social Sciences, 7(2), 210-226.
• Tikkanen, I. (2007). Maslow's Hierarchy and Food Tourism İn Finland: Five Cases. British Food Journal, 109(9), 721-734, https://doi.org/10.1108/00070700710780698.
• Uyar, H., & Zengin, B. (2015). Gastronomi Turizminin Alternatif Turizm Çeşidi Olarak Değerlendirilmesi Bağlamında Gastronomi Turizm İndeksinin Oluşturulması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(17), 355-376.
• XSIGHT. (2017). Türkiye’nin Gastronomi Turizmi Raporu Açıklandı. (7 Aralık 2017). https://www.xsights.co.uk/tr/turkiyenin-gastronomi-turizmi-raporu-aciklandi-7636/ (Erişim Tarihi : 30 Mayıs 2018).