A STUDY TO DETERMINE THE SUITABILITY OF CULTURAL HERITAGE AND MUSEUMS FOR DISABLED TOURIST VISITATION

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 16, 26.12.2014

Necibe Şen , Ayşe Çelik Yetim , Nilgün Bilici

Öz

The purpose of this research will be to determine the suitibility of the Cultural Heritage and Museums for disabled tourist visitation. The scope of the study will be Cultural Heritage and Museums which are protected by UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization ) in Turkey. Research contains following Cultural Heritage and Museums; Historical Peninsula, Great Mosque and Hospital of Divriği, Hattusha Open Air Museum, Nemrut, Xanthos-Letoon, Safranbolu, Troia Historic Site, Selimiye Mosque and It’s Social Complex, Catalhoyuk , Goreme National Park and Cappadocia, Pamukkale-Hierapolis, Bergama Multilayered Cultural Landscape Area, Bursa and Cumalikizik: Rise of the Ottoman Empire. In order to determine the accessibility of museums for Disabled tourism, interviews were conducted with a pre-prepared questionnaire with specified Cultural Heritage and Museums managers. Research has shown that the existing museums are in the development process of the arrangements for disabled people. According to the research results in the context of accessibility to museums, highest scores, respectively, are: Goreme National Park and Cappadocia, Pamukkale - Hierapolis, Hattusa (Bogazköy). This research has made it available to evaluate the museums conditions in regard to visitation of disabled people. Some advices for managers, who focus on marketing strategies for disabled people, have been presented in the study.

Anahtar Kelimeler

Accessibility, Disabled tourists, Cultural Heritage and Museums, Turkey

KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELERİN ENGELLİ TURİST ZİYARETİNE UYGUNLUĞUNU BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de yer alan ve UNESCO koruması altında olan Kültür Varlıkları ve Müzelerin engelli turistlerin ziyaretine uygunluğunu araştırmaktır. Çalışmanın kapsamını Türkiye'de UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından koruma altında bulunan Kültürel Varlıklar ve Müzeler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında yer alan Kültür Varlıkları ve Müzelerin adları;“Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, İstanbul'un Tarihi Alanları, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya, Hattuşa: Hitit Başkenti, Nemrut Dağı, Hieropolis-Pamukkale, Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla-1988), Safranbolu Şehri, Truva Antik Kenti, Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, Çatalhöyük Neolitik Kenti, Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu” olarak sıralanmaktadır. Engelli turizm için müzelerin erişilebilirliğini belirlemek amacıyla, belirtilen Kültürel Varlık ve Müze yöneticileri ile önceden hazırlanmış soru formu ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırma söz konusu müzelerde engellilere yönelik düzenlemelerin oluşum sürecinde olduğunu göstermiştir. Araştırma sonucunda erişilebilirlik bağlamında en yüksek puanlamayı alan müzeler sırasıyla: Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, Pamukkale-Hierapolis, Hattuşa (Boğazköy)'dır. Bu araştırma ile engelli turistlerin ziyaretleri için müzelerin mevcut durumunu değerlendirmek mümkün olmuştur. Engelli turist ziyaretleri için pazarlama stratejileri üzerine odaklanan yöneticilere yol gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erişilebilirlik, Engelli Turistler, Kültürel Varlık ve Müzeler, Türkiye

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetler Genel Müdürlüğü. (2013). Engelli Bireylere ilişkin İstatistiki Bilgiler. Ankara: Araştırma Geliştirme ve Proje Dairesi Başkanlığı.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (1982, 10 18). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Temmuz 06, 2014 tarihinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü: http://www.eyh.gov.tr/tr/html/8173/1.1 adresinden alındı
• Akıncı, Z. (2013). Management of Accessible Tourism and Its Marketing in Turkey. İnternational Journal of Business and Management Studies, 2 (2), 413-426.
• Artar, Y., & Karabacakoğlu, Ç. (2003). Türkiye'de Engelliler Turizminin Geliştirilmesine Yönelik Konaklama Tesislerindeki Altyapı İmkanlarının Araştırılması. Ankara: Dünya Engelliler Vakfı.
• Chang, Y.-C., & Chen, C.-F. (2012). Meeting the needs of disabled air passengers: Factors that facilitate help from airlines and airports. Tourism Management (33), 529-536.
• Disability Discrimination Act 1995. (2010). Disability Discrimination Act 1995: Chapter 50. 07 23, 2014 tarihinde legislation.gov.uk: http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1995/50/section/1 adresinden alındı tarihinde http://www.accessibletourism.org/resources/enat-a3_turkish_print_2013.pdf adresinden alındı 2014 Europian Network for Accessible Tourism:
• European Foundation Centre . (2013). Accessible Routes in Hitorical Cities. Brussels: League of Historical and Accessible Cities (LHAC).
• Europian Foundation Centre. (2013). Accesible Routes in Historical Cities. 08 02, 2014 tarihinde League of Historical and Accessible Cities (LHAC): http://www.lhac.eu/resources/toolip/doc/2013/11/20/2013_lhac-best-practice- guide-accessible-routes-in-historical-cities.pdf adresinden alındı
• Ferrari, L., Berlingerio, M., Calabrese, F., & Reades, J. (2013). Improving the accessibility of urban transportation networks for people with disabilities. Transportation Research Part C .
• Hua, K. P., İbrahim, İ., & Chiu, L. K. (2013). Sport Tourism: Phisically- Disabled Sport Tourists' Orientation. Procedia - Social and Behavioral Sciences (91), 257-269.
• Jamaludin, M., & Kadir, S. A. (2012). Accessibility in Buildings of Tourist Attraction: A case studies comparison. Procedia - Social and Behavioral Sciences (35), 97-104.
• Kastenholz, E., Eusebio, C., Figueiredo, E., & Lima, J. (2012). Accessibility as Competitive Advantage of a Tourism Destination: The Case of Lousa. (6), 369-385.
• Kusayama, K. (2005). Access to museums for visually challenged people in Japan. İnternational Congress Series - Elsevier (1282), 877-880.
• Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. (2013). 03 18, 2014 tarihinde www.kulturvarliklari.gov.tr: http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,43253/bakanligimiza-bagli-muzeler.html adresinden alındı
• Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. (2014). 05 24, 2014 tarihinde Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Web sitesi: http://www.kvmgm.gov.tr/TR,44423/dunya-miras-listesi.html adresinden alındı
• Lee, B. K., Agarwal, S., & Kim, H. J. (2012). İnfluences of travel constrains on the people with disabilities' intention to travel: An application of Seligman's helplessness theory. Tourism Management (33), 569-579.
• Müze ve Örenyerlerine Girişlerde Uygulanacak Esaslar Hakkında Yönerge. (2014, 02 26). Ankara, Türkiye: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• National Disability Autority. (2011). ACCESS İmproving The Accessibility of Historic Buildings and Places. 08 02, 2014 tarihinde National Disability Autority: http://www.nda.ie/website/nda/cntmgmtnew.nsf/0/911AA8C52EA2A0D98025798700303E93/$File/Access_Impr oving_accessibility_Historic_Buildings_and_Places.pdf adresinden alındı
• Niven, B. (2007). Evaluating the İmpact of the Disability Rights Commission Summary Report. Manchester: Office for Public Management.
• Ozturk, Y., Yayli, A., & Yesiltas, M. (2008). Is the Turkish tourism industry ready for a disabled customer's market? The views of hotel and travel agency managers. Tourism Management (29), 382-389.
• Öztürk, M. (2011). Türkiye'de Engelli Gerçeği. İstanbul: Ajansvista Matbaacılık.
• Pehlivanoğlu, B. (2012). Turizm Yapılarında Engellilere Yönelik İç Mekan Tasarım Kriterleri. Engelsiz Turizm Sempozyumu (s. 6-18). Antalya: Yiğitler Grup Reklam, Matbaa.
• Tozlu, E., Mercan, Ş. O., & Atay, L. (2012). Çanakkale'nin Engelli Turizmine İlişkin Durumunun Belirlenmesine ve Planlanmasına Yönelik Bir Çalışma. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 4 (1), 1-16.
• Tufan, İ. (tarih yok). Yaşlı ve Engelli Turizmi. Temmuz 07, 2014 tarihinde İsmail Turan Gerontoloji Enstitüsü Arşivi: http://www.itgevakif.com/pdfs/Ya%C5%9Fl%C4%B1Turizmi_itufan_sicher.pdf adresinden alındı
• TUİK. (2011). Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜRSAB. (2008, Şubat). Dünya'da ve Türkiye'de Engelsiz Turizm Pazarı. 08 02, 2014 tarihinde TÜRSAB: http://www.tursab.org.tr/tr/engelsiz-turizm/dunyada-ve-turkiyede-engelsiz-turizm-pazari_487.html alındı adresinden
• TÜRSAB. (2013). Türkiye Müzeleri 2013 Raporu. Ankara.
• TÜRSAB. (2006). TÜRSAB Herkes İçin Engelsiz Turizm Komitesi. 08 02, 2014 tarihinde TÜRSAB: http://www.tursab.org.tr/tr/engelsiz-turizm/tursab-herkes-icin-engelsiz-turizm-komitesi_486.html alındı adresinden
• UNESCO. (2014). 05 24, 2014 tarihinde UNESCO Web sitesi: http://whc.unesco.org/en/list adresinden alındı
• World Tourism Organization. (2005). Accessible Tourism For All. Dakar, Senegal: World Tourism Organization.
• World Tourism Organization. (2013). Recomendations on Accessible Tourism. (UNWTO) 08 02, 2014 tarihinde http://www.lhac.eu/resources/library/wto-recommendations-on-accessible-tourism.pdf adresinden alındı
• Yau, M. K., McKercher, B., & Packer, T. L. (2004). Traveling with a Disability (More than an Acces İssue). Annals of Tourism Research, 31 (4), 946-960.
• Yaylı, A., & Öztürk, Y. (2006). Konaklama İşletmeleri Yöneticilerinin Bedensel Engelliler Pazarına Bakış Açıları Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 17 (Sayı 1), Bahar: 87-97.
• Zengin, B., & Eryılmaz, B. (2013). Bodrum Destinasyonunda Engelli Turizm Pazarının Değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6 (11), 51-73.