TRT TÜRK HALK MÜZİĞİ REPERTUVARINDA BULUNAN SİVAS YÖRESİ OYUN HAVALARININ MAKAMSAL VE RİTMİK ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 342 - 352, 31.12.2021

Ferdi Karaönçel , Ayşe Karaönçel , Ersan Çiftci

https://doi.org/10.46790/erzisosbil.1007552

Cited By: 1

Öz

Sivas yöresi tarihi ve kültürel açıdan incelendiğinde, geçmişten günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı ve bu medeniyetlere ait kültürel yapıların Sivas yöresi türkülerine ve oyun havalarına yansıdığı görülmektedir. Bu çalışmanın temel amacını Sivas yöresi oyun havalarının makam ve ritim boyutu açısından incelenmesi oluşturmaktadır. Çalışmada Sivas yöresi oyun havalarının; makam dizileri, usül ve tempoları incelenerek analizleri yapılmış, tasnif edilerek yorumlanmıştır. Araştırmaya ait veriler literatür ve belgesel kaynak tarama yöntemlerinden yararlanılarak elde edilmiştir. Bu bağlamda ilgili oyun havalarının notaları içerik analizi ile incelenmiştir. TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında yapılan taramalar sonucunda Sivas yöresine ait toplam 43 oyun havası tespit edilmiştir. Tespit edilen oyun havalarının tamamına (%99) yakınının halay ağırlıklı olduğu görülmüştür. Yöreye ait oyun havalarının ilçelere göre dağılımı incelendiğinde, oyun havalarının Sivas Merkez İlçede yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Makamsal açısından yapılan incelemelerde; Hüseyni (%45), Uşşâk (%13), Segâh (%11) ve Çargâh (%9) makamlarının ağırlıklı olduğu, ritmik açıdan yapılan analizlerde ise 2/4’lük ve 4/4’lük usüllerin yoğun olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sivas, Sivas Yöresi Oyun Havaları, Sivas Halk Oyunları, Makamsal ve Ritmik Yapı.

Maqam And Rhythmic Analysis of The Traditional Dance Music in The Sivas Region in TRT Turkish Folk Music Repertory

Öz

When the Sivas region is examined in terms of history and culture, it is seen that it has hosted many civilizations from the past to the present and the cultural structures of these civilizations are reflected in the folk songs and dances of the Sivas region. The main purpose of the study is to examine the traditional dance music of the Sivas region in terms of maqam serials and rhythm dimensions. In the academic study, the maqam serials, usuls (rhytms), and tempos of traditional dance music of the Sivas region were examined, analyzed, classified, and interpreted. The input of the research was obtained by using literature and documentary source surveying methods. In this relation, the notes of the related traditional dance music were inspected by content analysis. As a result of the checks made in the TRT Turkish Folk Music Repertoire, a total of 43 dance tunes belonging to the Sivas region were determined. It has been observed that almost all (99%) of the determined traditional dance music are mainly “halay”. When the distribution of the traditional folk dance by districts is examined, it has been regulated that the traditional dance music is concentrated in Sivas Central District. In the modal (maqam) analysis, it has been determined that Hüseyni (45%), Uşşâk (13%), Segâh (11%) and Çargâh (9%) maqams are predominant, and in the rhythmic analyzes, 2/4 and 4/4 usuls are used intensively.

Anahtar Kelimeler

Sivas, Sivas Region Traditional Dance Music, Sivas Folk Dances, Modal (Maqam) and Rhythmic Structure

Kaynakça

• Akdoğu, O. (2003). Türk Müziğinde Türler ve Biçimler. 3. Baskı, İzmir:Meta Basımevi.
• Çiftci, E., Ercan, M. ve Karaönçel, F. (2019). Refahiye Halk Oyunları Üzerine Bir İnceleme. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 12, Sayı 2, s.351-367.
• Dağdeviren, M. (2021). Sivas Yöresi Müzik Kültürü. Sivas Kent Müzesi Video Arşivi, Sivas.
• Nacakcı, Z. Vd. (2015). Müzik Kültürü. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Nı̇san, F. (2016). Erzincan Yöresi Halk Oyunlarında Kullanılan Figürlerin İletişimsel Çözümlenmesi. Uluslararası Erzincan Sempozyumu (28 Eylül-1 Ekim 2016) Cilt 2, s.40.
• Özkan, İ. H. (2011). Türk Musiki Nazariyatı ve Usûlleri-Kudüm Velveleleri. 11. Baskı, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Say, A. (2005). Müzik Sözlüğü. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
• Sivas Valiliği Web Sitesi, http://www.sivas.gov.tr/tarihce (Erişim Tarihi 30.07.2021).
• Sivas Belediyesi Web Sitesi, http://www.sivas.bel.tr/içerik/38/12/sivasimiz.aspx (Erişim Tarihi 30.07.2021).
• Tura, Y. (2006). Tedkîk ü Tahkîk (İnceleme ve Gerçeği Araştırma-Nâsır Abdülbâkî Dede), İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu Elektronik Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi 30.07.2021).