THE RELATIONSHIP BETWEEN TRADE AND ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF AFGHANISTAN

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 81 - 97, 02.05.2020

Muhammad Akbar Farahmand Ethem Esen

Öz

The impact of foreign trade on economic growth is both theoretically discussed and empirically investigated by economists. In this study, the relationship between foreign trade and economic growth for Afghanistan in the period between 1980 and 2017 was examined. For this purpose, cointegration and causality tests were conducted. As a result of Johansen cointegration test, cointegration relationship was determined between the variables. According to the results of the applied Granger causality test to determine the direction and existence of the relationship between variables, a two-way causality relationship was determined from export to economic growth and from economic growth to export. In addition, while there is a one-way causality relationship from imports to economic growth, no causality relationship between imports and exports has been achieved.

Anahtar Kelimeler

Economic Growth, Foreign Trade Cointegration, , Granger Causality

DIŞ TİCARET İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ: AFGANİSTAN ÖRNEĞİ

Öz

Dış ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi iktisatçılar tarafından hem teorik olarak tartışılmakta hem de ampirik olarak araştırılmaktadır. Bu çalışmada, 1980-2017 yılları arasındaki dönemde Afganistan için dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla çalışmada eşbütünleşme ve nedensellik testleri yapılmıştır. Johansen eşbütünleşme testinin sonucunda, değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü ve varlığını belirlemek amacıyla uygulanan Granger nedensellik testinin sonuçlarına göre ise, ihracattan ekonomik büyümeye ve ekonomik büyümeden ihracata doğru çift yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca, ithalattan ekonomik büyümeye tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunurken, ithalat ve ihracat arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi elde edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme, Dış ticaret, Eşbütünleşme, Granger nedensellik

Kaynakça

• Arı, E., & Yıldız, A. (2017). Examination of Affecting Variables for Youth Unemployment with Cointegration Analysis. Alphanumeric Journal, 5(2), 309-316. Ata, B., & Eren, T. M. (2017). Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: İran Örneğinde Bir Nedensellik Analizi. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 2(4), 329-346. Bozgeyik, Y., & Yoloğlu, Y. (2015). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile GSYH Arasındaki İlişki: 2002-2014 Dönemi. Journal of International Social Research, 8(40). Dereli, D. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Dış Ticaret Arasındaki Nedensellik İlişkisi (1969-2016). Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi,volume: 16 ,sayı: 3. DEİK. (2012) . Afganistan Ülke Bülteni. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, [Online] Available: https://www.deik.org.tr › ulke-bultenleri-afganistan-ulke. [Date of access, 2019]. Ertek, T. (2005). Makro Ekonomiye Giriş (2 b.) İstanbul: Beta. Esen, E. (2007). Post Keynesyen İstihdam Analize ve Türkiye Uygulaması Unpublished, PhD Thesis. Eskisehir, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Franck, P. (1949). Problems of Economic Development in Afghanistan. Middle East Journal, 3(3), 293-314. Gokmenoglu, K., Amin, M. Y., & Taspinar, N. (2015). The relationship among international trade, financial development and economic growth: The case of Pakistan. Procedia Economics and Finance, 25, 489-496. Guimbert, S. (2004). Structure and performance of the Afghan economy. World Bank South Asia Prem Working Paper Series. Gümüş, M. Relatıonshıp Between Export and Growth in The BRIC Countries: Panel Data Analysis. Econder Uluslararası Akademik Dergi, 1(1), 64-75. Hameed, I., Iqbal, A., & Devi, K. (2012). Relationship between exports and economic growth of Pakistan. European Journal of Social Sciences, 32(3), 453-460. Habel, S. (2017). The Afghanistan Economy. (1rd. ). Kabul, Afghanistan: Islamic World Publishing. İzgi, B. B., & Yılmaz, H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 54-74. Kabil, T. C., & Müşavirliği, T. (2017). Afganistan ülke raporu. Gül, E., Kamacı, A., & Konya, S. (2013). Dış ticaretin büyüme üzerine etkileri: Türk Cumhuriyetleri ve Türkiye örneği. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-12. Ministry of Economy of Afghanistan. (2018). Import Substitution Strategy - Ministry of Economy, [Online] Available: https://moec.gov.af › Productive Afghanistan Strategy, English Version. [Date of access, 2019]. Ministry of Commerce and Industry of Afghanistan. (2016). Strategic Plan. Kabul: Ministry of Commerce and Industry of Afghanistan, [Online] Available: https://moci.gov.af › sites › default › files › strategic plan. [Date of access, 2019]. Minkov, A., & Smolynec, G. (2007). Economic Development in Afghanistan During the Soviet Period, 1979-1989: Lessons Learned from the Soviet Experience in Afghanistan (No. DRDC-CORA-TM-2007-35). Mustafa, Ö. & Erdoğan, L. (2006). Türkiye'de ihracat, ithalat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin zaman serisi analizi. Ekonomik Yaklasim, 17(60-61), 93-110. Kutlar, A. (2005). Uygulamalı Ekonometri. Ankara: Nobel. Okyay, U., & Koçak, E. (2014). Türkiye’de dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 51. Sanjar, Sanaullah. Afganistan'da Döviz Kuru, Dış Ticaret ve Yoksulluk İlişkisi. Ulusal Tez Merkezi, 2018. Seyoum, B. (2009). Export-Import Theory, Practices, and Procedures. (2rd. ). New York: Routledge. Şen, F. (2007). Büyüme ve dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği (Doctoral dissertation, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü). Tunçsiper, B., & Rençber, E. Z. (2017). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 619-630. Tuncer, İ. (2002). Türkiye’de İhracat İthalat ve Büyüme: Toda Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri 1980 2000. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9). Uzunöz, M., & Akçay, Y. (2012). Türkiye’de büyüme ve enerji tüketimi arasındaki nedensellik ilişkisi: 1970-2010. Çankırı karatekin üniversitesi Sosyal Bilimler enstitüsü dergisi, 3(2), 1-16. Zabioullah A. Eltezam. (1966). Afghanistan’s Foreign Trade. Middle East Journal, 20(1), 95-103.