Savaşa Çağrı AracI Olarak Hegemonik Erkeklik Vaadi: I. Dünya SavaşI Afişleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 1, 79 - 98, 29.06.2022

Şakir Eşitti , Mehmet Işık

Öz

Savaşlar, toplumsal cinsiyet normlarına ait kalıpların üretilmesinde ve dolaşıma sokulmasına önemli bir yere sahiptir ve erkeklerin yalnızca kadınlar üzerinde değil, aynı zamanda diğer erkekler üzerinde de iktidar kurmalarına zemin hazırlar. Savaş dönemlerinde gerçekleştirilen propaganda, erkek olmanın en onurlu yolu olarak nitelenen ve diğer tüm erkekliklerin kendilerini bu erkeklik biçimine göre konumlandırmasını gerektiren hegemonik erkekliğin inşasına katkıda bulunur. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin en temel savunucularından biri olması beklenen hükümetler ise, savaş dönemlerinde savaşan erkeklere idealize edilmiş hegomonik erkeklik imgesi vaadinde bulunmakta, böylelikle erkeklerin hem kadınlar üzerinde hem de savaşa katılmayan diğer erkekler üzerinde daha üstün ve saygı değer bir konumda olacağını imlemektedir. Bu bakımdan erkekler savaşa katıldıklarında, yalnızca vatanlarını, kadın ve çocuklarını korumayacak aynı zamanda savaşa katılmayan diğer erkekler üzerinde de üstünlük kuracak, böylelikle erkek olmanın en idealize edilmiş hali olan hegemonik erkeklikle ödüllendirileceklerdir. Bu çalışma, kitlesel savaşın dünya tarihindeki bilinen ilk örneği olan ve “poster savaşı” olarak da bilinen I. Dünya Savaşı Dönemi’nde kullanılan savaş afişlerini hegemonik erkelik kavramsallaştırması bağlamında incelemeyi ve bu yolla bu afişlerin taşıdığı hegemonik erkekliğe ait imgeleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda çalışmada, I. Dünya Savaşı Dönemi’nde kullanılan 10 propaganda afişi, göstergebilimsel analizin sağladığı imkanlarla analiz edilmiş, elde edilen bulgular, hegemonik erkeklik kavramsallaştırması bağlamında irdelenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, I. Dünya Savaşı Dönemi’nde yayımlanan propaganda afişlerinin idealize edilmiş hegemonik erkeklik biçimlerine ait değerleri yaydığı, savaşa aktif olarak katılan erkeklere, hem kadınlar hem de savaşa katılmayan diğer erkekler üzerinde iktidar vaadinde bulunulduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hegemonik erkeklik, Savaş afişleri, I. Dünya Savaşı Dönemi propaganda afişleri, toplumsal cinsiyet, göstergebilimsel analiz

The Promise Of Hegemonic Masculunity As A Call To War: An Examination On World War I. Posters

Öz

Wars play an important role in producing and circulating patterns of gender norms and pave the way for men to establish power not only over women but also over other men. Propaganda carried out in times of war contributes to the construction of hegemonic masculinity, which is considered the most honorable way to be a man and requires all other masculinities to position themselves according to this form of masculinity. Governments, which are expected to be one of the main advocates of gender equality, promise an idealized image of hegemonic masculinity to men fighting in times of war, implying that men will be in a superior and respected position both over women and over other men who do not participate in the war. In this respect, when men join the war, they will not only protect their homeland, women and children, but also dominate over other men who do not participate in the war, and thus they will be rewarded with hegemonic masculinity, which is the most idealized form of being a man. This study aims to analyze the war posters used in the First World War, which is the first known example of total war in world history and also known as propaganda wars, in the context of hegemonic masculinity conceptualization, and in this way, to reveal the images of hegemonic masculinity these posters carry. In this study, 10 propaganda posters used in the World War I Period were analyzed with the semiotic analysis, and the findings were examined in the context of hegemonic masculinity conceptualization. According to the findings obtained in the research, it is determined that the propaganda posters published during the World War I period spread the values of idealized hegemonic masculinity, and the men who actively participated in the war were promised power over both women and other men who did not participate in the war.

Anahtar Kelimeler

Hegemonic masculinity, War posters, World War I propaganda posters, gender, semiotic analysis

Kaynakça

• Akgül, Ç. (2011). Militarizmin Cinsiyetçi Suretleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Albrinck, M. (2009). Humanitarians and He-Men: Recruitment Posters and the Masculine Ideal. Pearl James (Ed.), in Picture This: World War I Posters and Visual Culture, (p.312-339). Lincoln: University of Nebraska Press.
• Atay, T. (2012). Çin işi Japon işi: Cinsiyet ve cinsellik üzerine antropolojik değiniler. İstanbul: İletişim Yayınları
• Barutçu, A. (2013). Türkiye'de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Bayhan V. (2013). Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet, Doğu Batı, 63, 147-164.
• Beauvoir, S. (1980), Kadın Genç Kızlık Çağı I, (Çev. Bertan Onaran), 5. Baskı, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Berktay, F. (2012). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları
• Bownes, D. and Fleming, R. (2014). Posters of the First World War. Bloomsbury Publishing.
• Bourdieu, P. (2014), Eril Tahakküm (Çev. Bediz Yılmaz). 1. Baskı. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Bozok, M. (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. İstanbul: Altan Basım
• Brannon, R. (1976). Looking at the Male Role [Contemporary Psychology, 21 (11), 795–796.
• Bulfinch, Thomas (2012). Klasik Yunan ve Roma Mitolojisi. İstanbul: İnkılap.
• Cohen, D. (1995). Erkek Olmak. çev. Yavuz Alagon. İstanbul: Alan Yayıncılık
• Connell, R.W. (1995). Masculinities. Berkeley: University of California Press.
• Connel R.W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connell, R. W. ve Messerschmidt, J W. (2005). ‘Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept’. Gender and Society. 19(6). 829-859
• Doll, M.F.V. (1993). The Poster War: Allied Propaganda Art ofthe First World War. Alberta Community Development.
• Dökmen Y. Z. (2004). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Ankara: Sistem Yayıncılık
• Fiske, John (2003) İletişim Çalışmalarına Giriş, Çev. İrvan, Süleyman, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Foucault, Michel, (2005), Entellektüelin Siyasi İşlevi, Çev. Işık Ergüden-Osman Akınbay- Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji, çev. Güzel, Cemal. İstanbul: Kırmızı Yayınları
• Gilmore, D. D. (1990). Manhood in the making: Cultural concepts of masculinity. New Haven, CT: Yale University Press.
• Goldstein, J. S. (2001). War and gender: How gender shapes the war system and vice versa. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Grant, M. ve Hazel, J. (2002). Who's Who in Classical Mythology. London: Routledge
• Işık, M. & Eşitti, Ş. (2015). I. Dünya Savaşı Propaganda Afişlerinde Kadın Temsillerinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Göstergebilimsel İncelenmesi . Ankara Üniversitesi SBF Dergisi , 70 (3) , 655-682
• James, P. (2009). “Images of Femininity in American World War I Posters”. Pearl James (Ed.), in Picture This: World War I Posters and Visual Culture, (p.273-310). Lincoln: University of Nebraska Press.
• Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. çev. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay. İstanbul: Metis Yayınları
• Krieger, N. (2003). Genders, sexes, and health: what are the connections—and why does it matter?, International Journal of Epidemiology, 32 (4). 652–657,
• Knutson, Anne Classen (1997). Breasts, Brawn and Selling a War: American World War I Propaganda Posters, 1917-1918. Pittsburgh: University of Pittsburgh.
• Meral, P.S. (2011). Erkek Hegemonyasının (Yeniden) Üretimi: Dergi Reklamlarında Hegemonik Erkekliğin Temsili. İlker Erdoğan (Ed.), Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsilleri içinde, (s.297-324). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Nagel, J. (2013). Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. Ayşe Gül Altınay (Der), Vatan Millet Kadınlar içinde, (s.103-125). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öğüt, H. (2017). Erkek Olmak Büyük İmkânsızlık. Psikeart, 50, 72-77.
• Öncü, Ş. (2017), Sonsuz İnşaat, Psikeart, 50, 40-43.
• Onur, H. ve Koyuncu, B. (2004). Hegemonik Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler, Toplum ve Bilim, 101, 31- 49.
• Parsa, A. F. & Olgundeniz, S. S. (2014). İletişimde Göstergebilim ve Anlamlandırma Sürecini Örneklerle Değerlendirme. İçinde A. Güneş (Ed). İletişim Araştırmalarında Göstergebilim Yazınsaldan Görsele Anlam Arayışı (ss. 89-109). Konya: Literatür Academia
• Saigol, R. (2013). Militarizasyon, Ulus ve Toplumsal Cinsiyet: Şiddetli Çatışma Alanları Olarak Kadın Bedenleri. Ayşe Gül Altınay (Der), Vatan Millet Kadınlar içinde, (s.129-165). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sakallı, N. ve Türkoğlu, B. (2019). “Erkek” Olmak ya da Olmamak: Sosyal Psikolojik Açıdan Erkeksilik/Erkeklik Çalışmaları. Türk Psikoloji Yazıları. 22(44), 52-76. DOI: 10.31828/tpy1301996120190516m000014
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız iktidar. Ailede, piyasada ve sokakta erkekler. İstanbul: Metis Yayınları
• Sankır, H. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Anlamlandırılış Biçiminin ‘Kadın Sanatçı Kimliği’nin Oluşum Sürecine Etkileri, Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 1-29
• Sears, Kathleen (2013). Mythology 101: From Gods and Goddesses to Monsters and Mortals, Your Guide to Ancient Mythology. Simon and Schuster.
• Scully, D. (2014). Cinsel şiddeti anlamak: Tutuklu tecavüzcü erkekler üzerine bir inceleme. çev. Şirin Tekeli ve Laleper Aytek. İstanbul: Metis Yayınları
• Shover, Michele J. (1975), “Roles and Images of Women in World War I Propaganda”, Politics & Society, 5: 469-486.
• Soysal Eşitti, A. (2020). Kürk Mantolu Madonna’da Eril İktidarın Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları. 32. 111-136 . DOI: 10.20427/turkiyat.577363
• Stoller, R. (1968). Sex and Gender: On the Development of Masculinity and Femininity. New York: Science House
• Tatli, M. (2020). Barış Bıçakçı’nın Romanlarında Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Erkeklik İnşası. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ardahan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Türk Dili ve Edebiyat Anabilim Dalı. Ardahan
• Zeybekoğlu, Ö. (2010). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türk Toplumunun Erkeklik Algısı, ETHOS, 3 (1), 1-13.
• Zeybekoğlu, Ö. (2013). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Erkeklik Olgusu. Ankara: Eğiten Kitap.