Erken Tunç Çağı'nda Batı Anadolu ve Ticaret

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 56 - 62, 16.10.2023

Eda Kama

https://doi.org/10.18354/esam.1331871

Öz

Neolitik devrim ile insanlık hayatına giren tarım, yerleşik hayat ve yaşam tarzlarındaki yeniliklerin temelinin atılması, Kalkolitik ve özellikle Erken Tunç Çağı’nda gelişkin yerleşimlerin ve hatta bazı bölgelerde büyük devletlerin oluşmasını sağlamıştır. İnsanlık hayatının bu denli farklılaşması ile yerleşimlerin değiştiğini, tapınak ve idari binaların ortaya çıktığını söylemek mümkündür. Bu dönemde metalürji ve el sanatlarında ustalaşma daha da artar, prestij nesneleri ortaya çıkar ve böylelikle sosyal statü farkının oluştuğunu söyleyebiliriz. Yerleşimlerin büyümesi, ailelerin nüfus sayısının artmasıyla birlikte organizasyon ve artı besin ihtiyacının ortaya çıkması depolama, bununla birlikte ticaretin de gelişmesine neden olmuştur. Bu yenilikler önceki dönemlerde de yapıldığı bilinen ticaretin daha uzun yol katedilerek genişlediği hatta Kral ve Kervan yolları gibi yolların ortaya çıktığı düşünülmektedir. Sosyal, dinsel ve teknolojik gelişim bu dönemde öne çıkmaktadır. “Erken Tunç Çağ’ında Batı Anadolu ve Ticaret” konulu bu çalışmada yukarıda bahsedilen konular kapsamında Batı Anadolu’nun bu dönemdeki gelişiminden bahsedilecektir. Bu çalışma özellikle kazı ekibinde olduğum İzmir ili, Bornova ilçesi içerisinde bulunan Yeşilova Höyüğü’ne bağlı kazı yeri Tunç Çağı yerleşimi Yassıtepe Höyüğü ve diğer Batı Anadolu yerleşimleri ile benzerlik ve farklılıkların görülebilmesi ve ticaretin izlenebilmesi açısından yardımcı olabilecek bir çalışma olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Batı Anadolu, Ticaret, Erken Tunç Çağı, Yassıtepe Höyüğü

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Teşekkür

Yüksek lisans çalışma sürecimde resmi bir kongreye katılarak kendime mesleki deneyim katmamda ve makale yayınlamamda fırsat sundukları için Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne teşekkür ederim. Ayrıca 2018 yılından bu yana ekibinde olduğum Yeşilova Höyüğü Kazı başkanı ve danışmanım Doç. Dr. Zafer Derin'e bu süreçte bana destek oldukları için teşekkür ederim.

Trade In The Early Bronze Age In Western Anatolia

Öz

Laying the foundations of innovations in agriculture, settled life and lifestyles that entered human life with the Neolithic revolution, led to the formation of developed settlements and even large states in some regions in the Chalcolithic and especially the Early Bronze Age. It is possible to say that with the differentiation of human life, settlements have changed, temples and administrative buildings have emerged. In this period, mastery of metallurgy and handicrafts increases, prestige objects emerge, and we can say that there is a difference in social status. The growth of settlements, the increase in the number of families and the emergence of the need for organization and surplus food have led to the development of warehousing, as well as trade. It is thought that the trade, which was known to have been made in previous periods, expanded by traveling longer distances, and even roads such as King and Caravan roads emerged. Social, religious and technological development comes to the fore in this period. In this study on "Western Anatolia and Trade in the Early Bronze Age", the development of Western Anatolia in this period will be discussed within the scope of the above-mentioned topics. This study will be a helpful study in terms of seeing the similarities and differences with the Bronze Age settlement Yassıtepe Hoyuk and other Western Anatolian settlements and monitoring the trade, especially the excavation site of Yeşilova Hoyuk in the Bornova district of İzmir province.

Anahtar Kelimeler

Early Bronze Age, Western Anatolia, Trade, Yassıtepe Hoyuk

Kaynakça

• Renfrew, Bahn 2017: “Arkeoloji; Kuramlar, Yöntemler, Uygulama” 1. Basım, Homer Kitapevi, 357-389.
• Akkurt 2019: “Eski Tunç Çağında Anadolu’nun Siyasal Yapısı” Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı Eskiçağ Tarihi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Harmankaya 2012: “Türkiye İlk Tunç Çağı Araştırmaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri 4a/4b: İlk Tunç Çağı, TASK Vakfı Yayınları, Takım I-İSBN 975-6637-08-0, Cilt ISBN 975-6637-09-9, İstanbul.
• Harmankaya, Erdoğu 2002: “Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri”, (TAY), ETÇ, Cilt 4a, İstanbul.
• Doğan 2012: “Tarih Öncesinde Ticaret ve Değiş Tokuş” Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Arkeopera.
• Çıvgın 2018: “Yakındoğu Kalkolitiği’nde Karmaşık toplumun Doğuş İşaretleri: Takas Ağları, Şiddet, Kültürel Temas (MÖ. 5500-3300), 18. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 1-28.
• Frangipane 2002: “Yakındoğu’da Devletin Doğuşu: Mezopotamya ve Çevresinde Güçlü Aile Yönetimlerinin Devlet Çarkına Dönüşmesi” İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Özdoğan 2012: “Neolitik Dönemi Yeniden Düşünmek” Aktüel Arkeoloji 27: 38-51.
• Özgün - Yapucu 2011-1; “ Batı Anadolu’nun Yol Ağı: Araştırmalar II Kuşadası Limanı ve Kervan Yolları” Tarih Okulu, Sayı: 10, Mayıs- Ağustos, 59-71.
• Özgün -Yapucu 2011-2; “ Batı Anadolu’nun Yol Ağı Araştırmaları- III İzmir ‘in Ardalanında Kervan Yolları” Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt:16, sayı:2, Aralık, 527-549.
• Efe 2007: “ The Theories of the ‘ Great Caravan Route’ Between Cilicia And Troy: the Early Bronze Age III Period in Inland Western Anatolia” Anatolian Studies 57, 47-64.
• Efe- Türkteki 2011: “Erken Tunç Çağı’nda Bölgeler Arası İlişkiler ve Ticaret” Karşıdan Karşıya, 232-233.
• Özgüç 2005: “ Kültepe,Kaniş/Neşa” İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• Schoop 2010: “ Some Thoughts on Social And Economic Development in Western Anatolia During the Fourth and Third Millennia BC” Archaeological Research in Western Central Anatolia, Kütahya: Proceedings of the IIIrd International Symposium of Archaeology, Dumlupınar University, 29-45.
• Şahoğlu 2011: “MÖ. 3. Binyılda Anadolu ve Kikladlar Arasında Ticaret ve Karşılıklı İlişkiler” Karşıdan Karşıya,172-177.
• Şahoğlu 2019; “The Early Bronze Age Anatolıan Trade Network And Its Role On The Transformatıon Of The Anatolıan And Aegean Communıtıes” Kültürlerin Bağlantısı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dergisi, Ankara.
• Derin 2020: “Bornova – Yassıtepe Höyüğü 2010-2019 Yılı Çalışmaları” ADerg35, 1-42.