Yalnızlık Hissi ve Duygusal Zekâ İlişkisi: İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Üzerinde Bir İnceleme

Yıl 2023, Sayı: 50, 723 - 746, 30.09.2023

Sema Yılmaz

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1285503

Cited By: 1

Öz

Yalnızlık, yalnız olma veya başkalarından kopuk olma öznel hissi; duygusal zekâ ise kişinin duygularının farkında olma, onları kontrol ve ifade etme ile kişilerarası ilişkileri sağduyulu ve empatik bir şekilde ele alma kapasitesi olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın amacı yalnızlık ve duygusal zekâ ilişkisini ilahiyat fakültesi öğrencileri üzerinde teorik ve ampirik olarak incelemektir. Araştırma grubunun yaşıtlarının taşıdığı risk faktörlerine ek olarak sosyo-ekonomik koşulları, aldıkları dini eğitim ve mesleki alanda yüklenecekleri sorumluluklar açısından sosyal uyum ve bireysel yalnızlık konusunda dezavantajlı oldukları varsayılmaktadır. Bu amaçla nicel araştırma deseninde tasarlanan araştırma Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi’nde öğrenim görmekte olan çalışma grubu üzerinde yürütülmüştür. Araştırmaya 326 katılımcı gönüllü olarak dahil olmuştur. 18-30 yaş aralığındaki katılımcıların yaş ortalaması 21’dir. 2021-2022 Eğitim-Öğretim yılı Eylül-Ekim aylarında gerçekleştirilen araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu, UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Schutte Duygusal Zekâ Ölçeği ile toplanmıştır. Anket tekniği ile toplanan veriler SPSS 23.0 istatistik programına aktarılmış ve Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi, Bağımsız Örneklem t-Testi ve Tek Yönlü ANOVA ve Tukey HSD testleri uygulanmıştır. Araştırmanın temel bulgusuna göre ilahiyat fakültesi öğrencilerinin yalnızlık ortalamaları ile duygusal zekâ ortalamaları arasında negatif yönlü, orta düzeyde (r = -.472) istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki (p ˂ 0.01) bulunmaktadır. Yalnızlık ile duygusal zekâ ilişkisi cinsiyet, yaş, akademik başarı, fakülte, ailesel faktörler gibi sosyo-demografik değişkenlere göre de anlamlı farklılıklar göstermektedir. Bulgular literatür eşliğinde tartışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre duygusal zekâ ilahiyat fakültesi öğrencilerinin yalnızlık ve potansiyel negatif sonuçlarına karşı önleyici ve geliştirilebilir bir faktör olarak düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Yalnızlık, Tek Başınalık, Yalıtılmışlık, Duygu, Duygusal Zekâ

The Relationship between Loneliness and Emotional Intelligence: A Study on Theology Faculty Students

Öz

Loneliness can be defined as the subjective feeling of being alone or disconnected from others; emotional intelligence (EI) can be defined as the capacity to be aware of one’s emotions, to control and express them, and to handle interpersonal relationships in a prudent and empathetic manner. This study aims to theoretically and empirically examine the relationship between loneliness and emotional intelligence on theology faculty students. In addition to the risk factors carried by their peers, it is assumed that the research group is disadvantaged in adaptation and loneliness in terms of socio-economic conditions, religious education and professional responsibilities. Fort his purpose, the research was conducted on the group studying at Sivas Cumhuriyet University Faculty of Theology and Tokat Gaziosmanpaşa University Faculty of Islamic Sciences. 326 participants voluntarily participated in the study. The average age of the participants between the ages of 18-30 was 21. The data of the research carried out in September-October of the 2021-2022 academic year were collected with Personal Information Form, UCLA Loneliness Scale and Schutte Emotional Intelligence Scale. The data collected by the questionnaire technique were transferred to the SPSS 23.0 statistical program and Pearson Moment Multiplication Correlation Analysis, Independent Sample t-Test, One-Way ANOVA and Tukey HSD tests were applied. According to the main finding of the study, there is a negative way, medium level (r = -.472) statistically significant relationship (p ˂ 0.01) between the loneliness averages and emotional intelligence averages (EI) of the theology faculty students. The relationship between loneliness and emotional intelligence also shows significant differences according to socio-demographic variables such as gender, age, academic achievement, faculty, familial factors. The findings were discussed in the light of the literature. According to the results of the research, emotional intelligence can be considered as a preventive and improvable factor against loneliness and potential negative consequences for theology faculty students.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Loneliness, Solitude, Isolation, Emotion, Emotional Intelligence

Kaynakça

• Anuştekin, Mehmet Nesim. Ortaöğretim Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ile Tanrı Algıları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Arvasi, Seyit Ahmet. Kendini Arayan İnsan. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2017.
• Austin, Elizabeth J. “An Investigation of The Relationship Between Trait Emotional Intelligence and Emotional Task Performance”. Personality and Individual Differences 36 (October 2004), 1855–1864. www.elsevier.com/locate/paid Erişim 8 Mayıs 2020.
• Avan, Oğuzhan - Çakmak, Soner. “Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlık, Tek Başınalık ve Benlik Saygısı İlişkisi”. Anadolu Türk Eğitim Dergisi 2/1 (2020), 19-35.
• BBC News Türkçe. “Yalnızlığa Dair Şaşırtıcı Bulgular”. Claudia Hammond. Erişim 4 Nisan 2023. https://www.bbc.com/turkce/vert-fut-45723281
• Bilge, Şadiye Sümeyye. Yükseköğretimde Alınan Din Eğitiminin Öğrencilerin Dindarlıklarına Etkisine İlişkin Algıları (Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği). Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Bilgen, Suzan. Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ve Bazı Değişkenlerin Uyum Düzeylerine Etkisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1989.
• Brackett, Marc A. - Mayer, John D. “Convergent, Discriminant and Incremental Validity of Competing Measures of Emotional Intelligence”. Personality and Social Psychology Bulletin 29 (2003), 1147-1158. Doi: 10.1177/0146167203254596
• Brackett, Marc A. vd. “Emotional Intelligence: Implications for Personal, Social, Academic, and Workplace Success”. Social and Personality Psychology Compass 5/1 (2011), 88-103. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1751-9004.2010.00334.x
• Çağlayan, Elif. Allah'a Güvenli ve Güvensiz Bağlanmanın Yalnızlık Duygusuyla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çalı, Ayla. Boşanmış, Dul ve Evlenmemiş Bireylerde Yalnızlık, Umutsuzluk ve Dini Başa Çıkma İlişkisi: Kütahya Örneği. Kütahya: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Çalışkan, Firdevs. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Dine Bakışı: Müif Örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Çiftçi, Seçil. Sigara İçen ve İçmeyen Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Uyum Düzeyleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1997.
• Dağlı Çetinkaya, Merve. Üniversite Öğrencilerinde Problemli İnternet Kullanımının Psikolojik İyi Oluş ve Yalnızlık İlişkisinde Aracı Rolü. Mersin: Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Dalkılıç, Şeyma. Duygusal Zekâ ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Demir, Ayhan. “U.C.L.A. Yalnızlık Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”. Psikoloji Dergisi 7/23 (1989), 14-18.
• Demir, Ayhan. Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeylerini Etkileyen Bazı Etmenler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1990.
• Deniz, M. Engin vd., “An Investigation of Social Skills and Loneliness Levels of University Students with Respect to Their Attachment Styles In A Sample of Turkish Students”, Social Behavior and Personality 33/1 (2005), 19-32. https://doi.org/10.2224/sbp.2005.33.1.19
• Duru, Erdinç. Üniversite Öğrencilerinde Yabancılaşma ve Yalnızlık Düzey İlişkileri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
• Ekti, Fatma Betül - Kızılgeçit, Muhammed. “Yalnızlık Yönelim Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2021), 325-342.
• Emek, Hatice. Zihin Kuramı Becerisi ve Yalnızlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Goleman, Daniel. Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları, 31. Baskı, 2019.
• Göka, Erol. Yalnızlık ve Umut. İstanbul: Kapı Yayınları, 2020.
• Gören, Zehra. Erken Çocukluk Döneminde Doğruluk, Empati, Merhamet, Adalet ve Sorumluluk Davranışlarının Kazandırılmasında Duygusal Zekanın Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 22 Şubat 2023. https://sozluk.gov.tr
• Güngörmüş, Kübra. Hemşirelerin Duygusal Zekâları ile İş Yaşamında Yaşadıkları Yalnızlık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Haliloğlu, Sümeyye. Ortaöğretim 9. Sınıf Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri, Bağlanma Biçimleri ve İşlevsel Olmayan Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Hamarta, Erdal vd. “Bağlanma Stillerinin Duygusal Zekâyı Yordama Düzeyi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 9/1 (2009), 195-229.
• İmamoğlu, Seval. Genç Yetişkinlikte Kişilerarası İlişkilerin Cinsiyet, Cinsiyet Rolleri ve Yalnızlık Algısı Açısından İncelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Esntitüsü, Doktora Tezi, 2008.
• İşiten, Nükhet. “Çocuk ve Gençlerde Duygusal Zekâ”. Pozitif Psikoloji Çoklu Zekâ Uygulamaları. ed. Nevzat Tarhan vd. 130-147. İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.
• Karakuş, Kübra. DKAB Öğretmenlerinin Aldıkları Din Eğitiminin, Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Mesleki Öz-Yeterliliklerine Etkisi Üzerine Bir Araştırma (İstanbul Anadolu Yakası Örneği). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kuramlar, İlkeler, Teknikler. 24. Basım, Ankara: Nobel Yayınları. 2003.
• Kavcar, Barış. Duygusal Zeka ile Akademik Başarı ve Bazı Demografik Değişkenlerin İlişkileri: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Kaya, Salim. Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyum Düzeylerinin Yordayıcısı Olarak Yalnızlık ve Gelecek Zaman Algısı. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Keleş, Fatmatüzzehra. Duygusal Zekâ ve Dindarlık. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Kılıç, Şenay Duygu. Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık ve Psikolojik Dayanıklılıklarının İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Kızılgeçit, Muhammed. Din Psikolojisinin 100’ü. Ankara: OTTO Yayınevi, 2017.
• Kızılgeçit, Muhammed. Yalnızlık Umutsuzluk ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Kızılgeçit, Muhammed vd. Kovid-19 ve Dini Başaçıkma- Yalnızlık, Umutsuzluk, Hayatın Anlamı ve Kader Algısı. Epub: Atatürk Üniversitesi Yayınevi, 2021.
• Kiriş, Hacı Mustafa. Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Yeterlikleri Bağlamında İlahiyat Fakültesi Lisans Programlarının Fonksiyonelliği. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Korkmaz, Mehmet. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Fakülteyi Tercih Nedenleri: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. Bilimname 18/1 (Aralık 2010), 167-204.
• Kubbealtı Lugatı. Erişim 22 Şubat 2023. http://lugatim.com/s/yalnızlık
• May, Rollo. Kendini Arayan İnsan. çev. Kerem Işık. 7. Baskı. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 2014.
• Mcwhirter, Benedict T. - Horan, John J. “Construct Validity of Cognitive-behavioral Treatments for Intimate and Social Loneliness”. Current Psychology 15/1 (1996). Doi: 10.1007/BF02686933
• Mercan, Nuray vd. “İş Yaşamında Yalnızlık, Duygusal Zekâ ve Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 4/5 (Aralık 2015), 197-211.
• Özdemir, Hüdanur - Tatar, Arkun. “Genç Yetişkinlerde Yalnızlığın Yordayıcıları: Depresyon, Kaygı, Sosyal Destek, Duygusal Zeka”. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology 1/2 (2019), 93-101. Doi: 10.35365/ctjpp.19.1.11
• Pamuk, Mustafa vd. “Türkiye’de Yalnızlık Üzerine Yapılan Tezlerin Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi: Meta Analitik Bir Çalışma”. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi 11/4 (2015). 1392-1414.
• Paula, Karnick. “Yalnızlık Hissi: Teorik Yaklaşımlar”. çev. Selçuk Zengin - Muhammed Kızılgeçit. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 11/3 (Haziran 2011), 217-229.
• Pür, İlyas. Ortaöğretim Öğrencilerinde Dinî Hayat ile Kaygı ve Yalnızlık Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Mersin Örneği. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Russel, Dan vd. “Developing a Measure of Loneliness”. Journal of Personality Assessment 42/3 (1978), 290-294. Doi: 10.1207/s15327752jpa4203_11
• Salovey, Peter - Mayer, John D. “The Intelligence of Emotional Intelligence”. Intelligence 17 (1993), 433-442. https://doi.org/10.1016/0160-2896(93)90010-3
• Sánchez Álvarez, Nicolás vd. “A Meta-Analysis of the Relationship Between Emotional Intelligence and Academic Performance in Secondary Education: A Multi-Stream Comparison”. Frontiers in Psychology 11 (2020), 1-11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01517
• Sarı Çam, Semra. Yaşlılık Döneminde Yalnızlıkla Başa Çıkmada Dinin Rolü. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Schutte, Nicola S. vd., “Development and Validation of a Measure of Emotional Intelligence”. Personality and Individual Differences 25 (1998), 167-17. http://dx.doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00001-4
• Şahin, Adem. İlahiyat, Tıp ve Mühendislik Fakültelerinde Okuyan Öğrencilerde Dini Hayatın Boyutları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1999.
• Tatar, Arkun vd. “Gözden Geçirilmiş Schutte Duygusal Zekâ Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi”. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni 21/4 (2011). www.psikofarmakoloji.org Erişim 8 Mayıs 2020.
• Tayiz, Volkan. Üniversite Öğrencilerinin Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Tuğrul, Ceylan. “Duygusal Zeka”. Klinik Psikiyatri Dergisi 1 (Ocak 1999), 12-20.
• Tunç, Ayşe. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Din ve Sosyalleşme. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Tureng. Erişim 22 Şubat 2023. https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/yalnızlık
• Türkiye Zeka Vakfı. ed. Zeynep Büyükaşik. “Yapılan Araştırmalara Göre Ülkece Yalnızız!”. Erişim 27 Mart 2023. https://www.tzv.org.tr/#/haber/987
• Ulusal Tez Merkezi, Erişim 20 Mart 2023, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ünal Süngü, Arife. “Öğrencilerin İlahiyat Fakültesini Tercih Nedenleri (Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Makü İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/1 (Haziran 2022), 37-55.
• VOA Türkçe, “Yalnızlık Ruhsal ve Bedensel Hastalık Riskini Arttırıyor” (Erişim 7 Ağustos 2023)/ https://www.voaturkce.com/a/yalnizlik-ruhsal-ve-bedensel-hastalik-riskini- arttiriyor/4920356.html
• Yakut, Selahattin. Öğretmenlerde Yabancılaşma, Yalnızlık ve Dindarlık Ilişkisi: Polatlı Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Yalom, Irvin. Varoluşçu Psikoterapi. çev. Zeliha İyidoğan Babayiğit. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2014.
• Yapıcı, Asım - Zengin, Zeki Salih. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Dinin Etkisini Hissetme Düzeyleriyle Psiko-Sosyal Uyumları Arasındaki İlişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/2 (Haziran 2003), 65-127.
• Yıldırım, Eşe. Örgütlerde Duygusal Zekâ, Yalnızlık ve Kendini Doğrulama Çabası Arasındaki Etkiler: Kendini Doğrulama Çabasının Aracılık Rolü. Yozgat: Yozgat Bozok Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Zehra Erol. Yalnızlığın Psikolojisi-Duygusal İhmal ve Kronik Yalnızlık. İstanbul: Timaş Yayınları. 2018.
• Zysberg, Leehu. “Loneliness and Emotional Intelligence’, The Journal of Psychology 146/1-2 (2012), 37-46. Doi: 10.1080/00223980.2011.574746