The Problem of Violence in the Context of Music and the Social Sphere Reflections

Yıl 2024, Sayı: 52, 115 - 132, 26.03.2024

Sümeyye Aydın Bulut

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1393843

Öz

Considering the power of music to affect people's lives at any time directly, it be-comes essential to recognize and understand the elements of violence in music. Some studies have revealed that music can cause violence-related problems in dif-ferent contexts. In this context, one of the main problems we encounter is the aes-theticization and legitimization of violence through music. While song lyrics and vis-uals can produce direct violence through music, the performance of music, spaces, instruments, and social relations, it is also possible to symbolically produce violence in indirect ways. This paper addresses the problems of violence that arise in the context of music in many different ways during music production and the listener's encounter with music. The relationship between music and violence often produces a more vaguely defined problem area. Individual musical practices and the massifi-cation of music and its transformation into a cultural industry bring about problemat-ic dimensions reflected in social relations, especially in terms of cultural domination, commodification, and symbolic violence. Music's use of violent elements and, on the other hand, the transformation of musical practices into a symbolic field of violence produce thoughts and practices reflected in the social sphere and shape society. Therefore, it is crucial to recognize direct or symbolic violence in the context of mu-sic and address its reflections on society.

Anahtar Kelimeler

Sociology, Sociology of Music, Music, Violence, Aestheticized Violence, Symbolic Violence

Etik Beyan

This article is the revised and developed version of the unpublished conference presentation entitled “The Problem of Violence in the Context of Music and Its Sociological Reflections”, orally delivered at the “The Symposium of Cycle of Violence and Proposed Solutions” in 2023.

Müzik Bağlamında Şiddet Sorunu ve Toplumsal Alana Yansımaları

Öz

Müziğin insanın hayatına her an ve doğrudan etki edebilme gücü göz önünde bulundurulduğunda müzikte şiddet unsurlarının fark edilmesi ve anlaşılması önem kazanır. Yapılan kimi çalışmalarda müziğin farklı bağlamlarda şiddetle ilişkili sorunlara neden olabileceği ortaya koyulmaktadır. Bu bağlamda karşımıza çıkan temel sorunlardan birisi müzik yoluyla şiddetin estetize edilmesi ve meşrulaştırılmasıdır. Şarkı sözleri, görseller müzik aracılığıyla doğrudan bir şiddet üretebileceği gibi müziğin icrası, mekânlar, enstrümanlar, toplumsal ilişkiler vs. açısından dolaylı şekillerde şiddetin simgesel olarak üretilmesi de mümkündür. Bu çalışmada müzik üretimi ve dinleyicinin müzikle karşılaşma durumlarında birçok farklı yolla müzik bağlamında ortaya çıkan şiddet sorunlarına değinilmektedir. Müzik ve şiddet arasındaki ilişkinin ele alındığı bu çalışmada nitel yöntem tekniklerinden literatür/belge taraması kullanılmıştır. Müzik ve şiddet içerikli makaleler, doktora tezleri, kitaplar ve internet kaynakları bu kapsamda taranmıştır. Bu çalışma kapsamında ulaşılan sonuçlar şu şekildedir: Müzik ve şiddet ilişkisi çoğu zaman daha belirsizce tanımlanan bir problem alanı üretmektedir. Bireyin müzik pratikleri müziğin kitleselleşmesi ve kültür endüstrisine dönüşmesiyle birlikte özellikle kültürel tahakküm, metalaşma, simgesel şiddet açısından toplumsal ilişkilere yansıyan problemli boyutları beraberinde getirmektedir. Böylece müziğin toplumu kontrol etme, dönüştürme, baskı altına alma vs. açılardan ortaya çıkan fonksiyonları onu şiddetin bir unsuruna dönüştürmektedir. Müziğin şiddet unsurlarını kullanması ve diğer yandan müzik pratiklerinin simgesel bir şiddet alanına dönüşmesi toplumsal alana yansıyan ve toplumsal olanı şekillendiren düşünce ve pratikler üretmektedir. Bu nedenle müzik bağlamında doğrudan veya simgesel şiddetin fark edilmesi ve bunun topluma yansıyan yönlerinin ele alınması önemlidir. Müziğin tercih edilme süreçleri, pazarlama stratejileri, hangi müziğin beğenildiği, bu esnada gelişen iktidar ağları müziğin onu tecrübe edenler açısından rolünü belirleyen kritik bir noktada durmaktadır. Bu bağlamda çalışma müzik ve şiddet ilişkisinin doğrudan ve dolaylı olmak üzere farklı görünümlerinin toplumsal alandaki yansımalarını analiz ederek müziğin şiddete dönüştüğü ve aynı zamanda şiddete karşı bir konum ve bilinç üretebileceği imkanları dikkate taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, Müzik Sosyolojisi, Müzik, Şiddet, Estetize Edilmiş Şiddet, Simgesel Şiddet

Etik Beyan

Bu makale, Şiddet Döngüsü ve Çözüm Önerileri Sempozyumu’nda sözlü olarak sunulan ancak tam metni yayımlanmayan “Müzik Bağlamında Şiddet Sorunu ve Sosyolojik Yansımaları” adlı tebliğin içeriği geliştirilerek ve kısmen değiştirilerek üretilmiş hâlidir.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Accattatis, Marco. “Music, Violence and Militarism: A Study on the Reflexivity of Culture”. Humanities Commons. Erişim 23 Ocak 2023. http://dx.doi.org/10.17613/4783-f539
• Adorno, Theodor. “Popüler Müzik Üzerine”. çev. E. Çelik. Toplumbilim 9 (Müzik Özel Sayısı 1999), 69-76.
• Ayas, Güneş. Musiki İnkılabı’nın Sosyolojisi: Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim. İstanbul: Doğu Kitabevi, 2014.
• Barthes, Roland. Görüntünün Retoriği, Sanat ve Müzik. çev. Ömer Albayrak ve Ayşenaz Koç. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2014.
• Bayton, Mavis. “Feminist Müzik Pratiği: Sorunlar ve Çelişkiler”. çev. Ceren Gülbudak ve Şale Türkeli. BUKAK (Erişim 25 Aralık 2022). http://www.bukak.boun.edu.tr/?p=68#_ftnref2
• Birekul, Mehmet. “Ritüel ve Estetize Edilen Şiddet: Grup Yorum’un “İlle Kavga” Albümü Özelinde Bir İnceleme”. Tezkire 29 /73 (2021), 91-107.
• Bourdieu, Pierre. Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine. çev. H. U. Tanrıöver. İstanbul: Hil Yayın, 2022.
• Brunson, Angela Michelle. Faith, hope, and torture: Music in the prisoner-of-war camps of north Vietnam. Memphis: The University of Memphis, Doktora Tezi, 2021. https://www.proquest.com/dissertations-theses/faith-hope-torture-music-prisoner-war-camps-north/docview/2533358560/se-2
• Canbay, Alaattin- Nacakcı, Zeki. “Toplumda Şiddete Karşı Müziksel Tavır”. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS) 3/11 (2015), 278-286. https://doi.org/10.14486/IJSCS290
• Chief Project. “Gençlik ve değişen müzik tercihleri”. Youtube. 21 Mayıs 2021. Erişim 1 Şubat 2023. https://www.youtube.com/watch?v=Lkam8YosQM4
• Cloonan, Martin-Johnson, Bruce. “Killing me softly with his song: an initial investigation into the use of popular music as a tool of oppression”. Popular Music 21/1 (2002), 27-39. https://doi.org/10.1017/S0261143002002027
• Copet-Rougier, Elizabeth. “‘Le Mal Court’: Başsız Bir Toplumda Görünen ve Görünmeyen Şiddet: Kamerun’daki Mkakolar”. çev. Dilek Hattatoğlu. Antropolojik Açıdan Şiddet. ed. David Riches. 69-92. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1989.
• Cusick, Suzanne G. “Music as torture/music as weapon”. Transcultural Music Review 10 (2006). https://www.sibetrans.com/trans/article/152/music-as-torture-music-as-weapon
• Çiftçioğlu, Vefa. “Do Diyez Minör'ün Savaşla Alakası Nedir?”. Sanattan Yansımalar. Erişim 9 Ocak 2023. https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/vefa-ciftcioglu/do-diyez-minor- un-savasla-alakasi-nedir/2921/
• WHO, World Health Organization. “Definition and typology of violence”. Erişim 6 Mart 2024. https://www.who.int/groups/violence-prevention-alliance/approach
• Ergur, Ali. “Şiddet Aracı Olarak Müzik”. Sanattan Yansımalar. Erişim 2 Şubat 2023. https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/ali-ergur/siddet-araci-olarak-muzik/2366/
• Hintjens, Helen ve Ubaldo, Rafiki. “Music, Violence, and Peace-Building”. Peace Review 31/3 (2019), 279-288. https://doi.org/10.1080/10402659.2020.1735163
• İnam, Ahmet. “Şiddeti Anlamak”. Mimoza Marmara. Erişim 25 Aralık 2022. https://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/dersbelgeligi/kunduz/siddet/ahmetinam.htm
• Keskin, Alptekin. Güney Kore K-Pop Kültürü ve Türkiye'deki Yansımaları: Sosyolojik Bir İnceleme. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Kırlıoğlu, Huriye İrem Kalaycı vd. “Şarkılarda Kadına Yönelik Şiddetin İzleri: Niteliksel Bir Çalışma”. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4/8 (2016), 6-30.
• Köse, Hüseyin. “Bourdieu Düşüncesinde Tahakküm İtaat İlişkisi ve Sosyo-Politik Beden”. İLEF Dergisi 3/2 (2016), 173-199.
• McCarry, Melanie vd. “The sound of misogyny: sexual harassment and sexual violence in the music industry”. Journal of Gender-Based Violence 7/2 (2023), 220-234. https://doi.org/10.1332/239868021X16784676224611
• Michaud, Yves. Şiddet. çev. Cem. Muhtaroğlu. İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
• Moeran, Brian. “Şiddetin Güzelliği: Japon sinemasında Jidaigeki, Yakuza ve ‘Çıplaklı’ Filmler”. çev. Dilek Hattatoğlu. Antropolojik Açıdan Şiddet. ed. David Riches. 131-147. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1989.
• Nişanyan Sözlük. Erişim 30 Aralık 2022. https://www.nisanyansozluk.com
• Özsöz, Cihat. Pierre Bourdieu Sosyolojisi ve Simgesel Şiddet. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitütsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Platon. Devlet. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2. Baskı, 2016.
• Popescu-Judetz, Eugenia. Türk Musiki Kültürünün Anlamları. çev. Bülent Aksoy. İstanbul: Pan Yayıncılık, 3. Basım, 2007.
• Riches, David. “Şiddet olgusu”. çev. Dilek Hattatoğlu. Antropolojik Açıdan Şiddet. ed. David Riches. 10-41. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1989.
• Sancar, Serpil. İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme. Ankara: İmge Kitabevi, 2. Baskı, 2008.
• Sen, Amartya. Kimlik ve Şiddet: Kader Yanılsaması. çev. Ahmet Kardam. İstanbul: Türk Henkel Yayınları, 2006.
• Taşal, Burcu-Vural, Feyzan. “Şarkı Sözlerinde Şiddet Öğesi: Aksaray İli İlköğretim İkinci Kademe Öğrencileriyle Yapılan Bir Çalışma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25 (2011), 251-259.
• Türk Dil Kurumu. Erişim 30 Aralık 2022. https://sozluk.gov.tr/
• Tekelioğlu, Orhan. “Türk ‘Musiki İnkılabının’ İçsel Tarihi: Nota Dergisinin Kapanması”. Toplumbilim 9 (1999), 15-23.
• Ulusoy, M. Demet. Sanatın Sosyal Sınırları. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005.
• Ünsal, Artun. “Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi”. Cogito 6-7 (2005), 29-36.