An Investigation into Plato’s Concept of Education (Paideia)

Yıl 2024, Sayı: 53, 497 - 512, 30.06.2024

Vahit Celal

https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1408698

Öz

This study aims to reveal what Plato’s conception of education (paideia) is, regardless of the views of Plato’s commentators. Therefore, by directly referring to Plato’s dialogues, the educator, the educated and his views on education will be explained in outline. The article will be limited to Plato’s views on education in the dialogues, not his metaphysical thought as a whole. Plato’s conception of education differs fundamentally from other educational paradigms in that it does not involve merely transferring information to the student or endowing the student with the ability to see. Plato deals with this issue in the seventh chapter of his masterpiece known as Politeia/Republic, while describing the famous Allegory of the Cave. Accordingly, it is stated that the student already has a seeing eye, so the problem is not related to vision, but the main problem is that the student’s point of view is not facing in the right direction. According to Plato, knowledge (episteme) cannot be something acquired later because what is acquired later is subject to change. However, what is “subject to change” cannot be knowledge of the truth or true knowledge. Therefore, Plato defends the idea that knowledge of truth must be present in the student’s memory. According to Plato, the essence of knowing is remembering (anamnesis) has been revealed accordingly. The presence of the knowledge of the truth in memory is related to the fact that the psyche (soul) possesses an awareness or innate knowledge of the truth prior to its union with a body or its incarnation. However, the human psyche has forgotten that it is aware of the truth in question. Plato describes this situation as amnesia. The whole point is to get out of the amnesia state and return to the situation before birth. Education(paideia) plays the main role in realizing or remembering the knowledge of the truth stored in the memory. Another point that should be emphasized in Plato’s understanding of education is that it is psyche that is educated, not the person. Because, according to Plato, a person or identity corresponds to a character acquired later. In this sense, since the character is also subject to change, it is the psyche that needs to be trained, not the character. In addition, the study will include the views of the Philosophy of Education, which is a sub-branch of Modern Philosophy, is examined especially within the idealist understanding of education and Plato’s views on education are analysed in this context.

Anahtar Kelimeler

Philosophy, Education/Paideia, Sophos, Plato, Soul

Platon’nun Eğitim (Paideia) Kavramı Üzerine Bir Soruşturma

Öz

Bu çalışma, Platon yorumcularının görüşlerinden bağımsız olarak Platon’un eğitim (paideia) anlayışının ne olduğunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Platon diyaloglarına başvurularak eğitici, eğitilen ve eğitim ile ilgili görüşleri ana hatlarıyla açıklanmaya çalışılmaktadır. Bundan dolayı makalede bir bütün olarak Platon’un metafizik düşüncesi ele alınmayıp sadece diyaloglarda geçen eğitime dair görüşler irdelenmektedir. Platon’un eğitim anlayışını diğer eğitim anlayışlarından farklı kılan husus, eğitimin aslında öğrenciye bilgi aktarma veya öğrenciye göz bahşetme olmadığıdır. Bu konuyu Platon Devlet (Politeia) kitabının yedinci bölümünde meşhur “Mağara Benzetmesi”ni anlatırken ele almaktadır. Buna göre öğrencinin zaten gören bir gözünün olduğu, dolayısıyla sorunun görme ile ilgili olmadığı, esas problemin öğrencinin bakış açısının doğru yöne dönük olmamasından kaynaklandığı ifade edilir. Platon’a göre bilgi(episteme) sonradan kazanılan bir şey olamaz; çünkü sonradan kazanılan değişime tabidir. Hâlbuki “değişime tabi olan” hakikatin bilgisi veya hakiki bilgi olamaz. Bundan dolayı Platon, öğrencinin hafızasında hakikat bilgisinin hâlihazırda mevcut olması gerektiği fikrini savunur. Platon’a göre bilmenin hatırlamak (anamnesis) olduğunun esası da buna bağlı olarak ortaya çıkmış olmaktadır. Hafızada hakikat bilgisinin mevcut oluşu ise psykhe’nin(nefsin) bir bedenle birleşmeden veya bir bedene doğmadan önce hakikate vakıf olması ile ilgilidir. Ancak insan psykhe’si, söz konusu hakikate vakıf olduğunu unutmuştur. Bu durumu Platon amnezi durumu olarak ortaya koymaktadır. Bütün mesele amnezi durumundan çıkmak ve doğmadan önceki duruma dönmektir. Hafızada saklı olan bilginin farkına varılmasında veya hatırlanmasında eğitim (paideia) esas rolü üstlenmektedir. Platon’un eğitim anlayışında vurgulanması gereken diğer bir husus ise eğitilenin şahıs değil psykhe (nefs) olmasıdır. Çünkü Platon’a göre şahıs veya kimlik sonradan kazanılan bir karaktere tekabül etmektedir. Bu anlamda karakter de değişime tabi olduğu için eğitilmesi gereken karakter veya şahıs değil psykhe’dir. Ayrıca makalede Modern Felsefenin bir alt dalı olan Eğitim Felsefesi özellikle idealist eğitim anlayışı çerçevesinde ele alınıp Platon’un eğitim üzerine görüşleri bu bağlamda irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Felsefe, Eğitim/Paideia, Bilge (Sophos), Platon, Nefs

Kaynakça

• Aytaç, Kemal. Avrupa Eğitim Tarihi. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2018.
• Cevizci, Ahmet. “Akademi”. Felsefe Ansiklopedisi. ed. Ahmet Cevizci. 1/175. İstanbul: Etik Yayınları, 2003.
• Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları, 5. Basım, 2002.
• Cevizci, Ahmet. Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları, 8. Basım, 2021.
• Copleston, Frederick. Felsefe Tarihi Platon. çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınları, 2013.
• Cornford, Francis Macdonald. Platon’un Bilgi Kuramı. çev. Ahmet Cevizci. Ankara: Gündoğdu Yayınları, 1989.
• Ertürk, Selahattin. Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Edge Akademi, 6. Basım, 2013.
• Hare, R. M. Platon, Düşüncenin Ustaları. Çevirenler: Işık Şimşek, Bediz Yılmaz. İstanbul. Altın Kitaplar, 2. Basım, 2002.
• Haşlakoğlu, Oğuz. Platon Düşüncesinde Tekhne. İstanbul: Sentez Yayıncılık, 2016.
• Haşlakoğlu, Oğuz. Felsefece Felsefe Yazıları. Ankara: Hece Yayınları, 2021.
• Koç, Yalçın. Anadolu Mayası. Ankara: Cedit Neşriyat, 5. Basım, 2019.
• Plato. Phaedo. Trans. David Gallop. Oxford: Clarendon Press, 2002.
• Platon. Devlet. çev. Hüseyin Demirhan. Ankara: Palme Yayınları, 2007.
• Platon. Symposion. çev. Eyüp Çoraklı. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2007.
• Platon. Sofist. çev. Cenap Karakaya. İstanbul: İletişim Yayınları, 2021.
• Platon. Phaidon. çev. Nazile Kalaycı. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2012.
• Platon. Phaidros. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2017.
• Platon. Menon. çev. Özlem Bayoğlu. İstanbul: Pinhan Yayınları, 2020.
• Platon. Theaitetos. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları, 2014.