İbrahim Kâfi Dönmez Tarafından Kaleme Alınan İslâm Ansiklopedisi Maslahat Maddesi Üzerine Bir Tahlil

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 352 - 376, 15.03.2023

Halis Demir

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1205777

Öz

İslâm Hukuk Tarihinin son dönemlerinde fıkıh alanında etkili olan birçok ilim adamının bulunduğu açıkça görülecektir. İbrahim Kâfi Dönmez de alanın etkili isimlerinden biridir. Dönmez’in fıkıh literatürüne kazandırdığı dikkat çekici çalışmaları bulunmaktadır. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde telif ettiği Maslahat maddesi de bize göre bu çalışmalardan birisidir. Maslahat maddesinin incelenmesi, bu makalenin konusunu teşkil etmektedir. Söz konusu maddenin tahlili bazı başlıklar üzerinden yapılmıştır. İşte bu makalenin amacı maddeyi değerli kılan muhtevası ile okuyucuları buluşturmaktır. Makale müellifin kullanımını tercih ettiği dil ve değindiği konular özelinde bir incelemedir. Bu makalede söz konusu çalışmanın mukaddimesinden başlayıp neticesine kadar çeşitli başlık özelinde bir inceleme yapılmıştır. Maddede geçen tanımlar, maslahat kavramının birlikte kullanıldığı sözcükler ve tamlamalar, çalışmada doğrudan görüşlerine başvurulan müellifler, mezheplerin maslahatla ilişkisi, müellifin maddede kullandığı eleştiri sözcükleri ve cümleleri, maslahat ile Batı hukuk felsefesi ve yeniden yapılanma düşüncesi ilişkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Maslahat, Mezhepler ve Maslahat, DİA, İbrahim Kafi Dönmez

An Analysis on the Article of Maslahat Written by İbrahim Kâfi Dönmez

Öz

It will be clearly seen that there are many scholars who were influential in the field of fiqh in the last period of Islamic law history. İbrahim Kâfi Dönmez is one of the influential names in the field, too. Dönmez has remarkable works that he contributed to the fiqh literature. In our opinion, the maslahat article that he wrote in the Turkish Religious Foundation's Encyclopedia of Islam is one of these studies. Examination of the Maslahat clause is the subject of this article. The analysis of the at hand article is made on these headings. The purpose of this article is to bring readers together with the content that makes the article valuable. An examination has been made in the article, both in terms of the language that the author prefers to use and the subjects he has mentioned. In this article, a meticulous examination has been made of titles starting from the introduction of the study in question to its conclusion. The definitions in the article, the words, and phrases in which the concept of maslahat is used together, the authors whose direct opinions are appealed in the study, the relationship between sects and maslahat, the criticism words and sentences used by the author in the article, the relationship between maslahat and Western legal philosophy and restructuring thought have been applied to be revealed.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, Maslahat, Sects and Maslahat, DİA, İbrahim Kafi Dönmez

Kaynakça

• Dönmez, İbrahim Kâfi. “Maslahat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/79-94. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Coşkun, Ahmet. “İbn Âşûr, Muhammed Tahir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/332-335. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Hârisî, Meşhur b. Hatim Hâmid. “el-Maslahatü’l-mürsele mefhumuhâ ve huccetühâ ve davâbiduhâ”. Mecelletü Câmiati’l-Melik Abdi’l-Aziz (2018), 1-28.
• Hasanova, Samire. Modernleşme Sürecinde İslâm Hukukunda Maslahat Tartışmaları. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstütüsü, Doktora Tezi, 2007.
• İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi. “İbrahim Kâfi Dönmez”. Erişim 5 Haziran 2022. https://www.29mayis.edu.tr/tr/akademik-kadro/ibrahim-Kâfi -donmez
• Mahmud, Abdü’l-hamid Ali Hamed. el-Maslahatü’l-mürsele ve tatbikatühe’l-muasıra fî’l-hükmi ve’n-nazmi’s-siyâsiyye. Nablus: Camiatü’n-Necahi’l- Vetaniyye, Risaletü’l-Macistir, 2009.
• Şinkîtî, Muhammed el-Emin b. Muhammed el-Muhtar el- Cekenî. “el-Maslahatü’l-mürsele”. Matbûâtü Mecmeı’l-fıkhi’l-İslâmî. 1/37. Mekke: Dâru Âlem el-Fevâid, 1426.
• TDV İslâm Ansiklopedisi. “İbrahim Kâfi Dönmez”. Erişim 5 Haziran 2022. https://İslâmansiklopedisi.org.tr/muellif/ibrahim-Kâfi -donmez
• Yavuz, Cevdet. “Ebu’l-ulâ Mardin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/363-364. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Yargı, Abdullah. “Wael B. Hallaq İmkansız Devlet Kitabının İncelenmesi”. Bartın Üniversitesi İslâmi İlimler Fakültesi Dergisi 15 (Haziran 2021), 144-151.