Jesus of Spinoza and His Thoughts on Christianity

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 446 - 472, 15.09.2023

Mustafa Furkan Dinleyici

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1308158

Cited By: 1

Öz

Spinoza, accepted one of the most important philosophers in the 17 st century, is considered the pioneer of modern-day Biblical criticism by researchers thanks to his work called Teological-Political Treatise. In this work, Spinoza examines the Old Testament from many perspectives and in this context, he criticizes the traditional Judaism's understanding of the Bible and puts forward his ideas on how the Bible should be read and understood. Although not as much as the Old Testament and Judaism, there are discourses about Jesus, the New Testament and other elements of Christianity both in this work and other works of Spinoza. In particular, Spinoza's thoughts about Jesus and comparisons with the prophets of the Old Testament are quite conspicuous. The purpose of our article is to present Spinoza's understanding of Jesus, the discourse of other elements of Christianity, and to examine the reasons behind these ideas.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Spinoza, Bible, Jesus, Christianity, Criticism

Spinoza’nın İsa Algısı ve Hıristiyanlık ile İlgili Görüşleri

Öz

17. yy’ın en önemli filozoflarından biri kabul edilen Spinoza, Teolojik-Politik İnceleme adlı eseri sayesinde araştırmacılar tarafından modern dönem Kutsal Kitap eleştirisinin öncüsü kabul edilmektedir. Spinoza bu eserinde Eski Ahit’i pek çok açıdan incelemekte ve bu bağlamda geleneksel Yahudiliğin Kutsal Kitap anlayışını eleştirerek Kutsal Kitap’ın nasıl okunması ve anlaşılması gerektiğine dair fikirlerini öne sürmektedir. Eski Ahit ve Yahudilik kadar olmasa da Spinoza’nın hem bu eserinde hem de diğer eserlerinde İsa’ya, Yeni Ahit’e ve Hıristiyanlığa ait diğer öğelerle ilgili söylemler yer almaktadır. Özellikle Spinoza’nın İsa hakkındaki düşünceleri ve Eski Ahit peygamberleri ile yaptığı kıyaslamalar oldukça dikkat çekicidir. Makalemizin amacı Spinoza’nın İsa anlayışını, Hıristiyanlığın diğer öğelerine dair geliştirdiği söylemleri ortaya koymak ve bu fikirlerin arka planında yatan nedenleri incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Spinoza, Kutsal Kitap, İsa, Hıristiyanlık, Eleştiri

Kaynakça

• Allison, Henry E. Benedict de Spinoza: an Introduction. New Haven: Yale University Press, 1987.
• Arıcan, Musa Kazım. “Spinoza’nın Tanrı Anlayışının Din Felsefesi Açısından Değerlendirilmesi”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/1 (2007), 173-206.
• Aydın, Mahmut. Hristiyanlık Tarih, İnanç ve Uygulama. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2018.
• Bayle, Peter. An Historical and Critical Dictionary. 4 Cilt. London: Hunt and Clarke, 1826.
• Cohn, Haim Hermann. “Herem”. Encyclopedia Judaica (Second Edition). C. 9. Detroit: Thomson and Gale, 2007.
• Donagan, Alan. “Spinoza’s Theology”. The Cambridge Companion to Spinoza. ed. Don Garrett. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
• Durant, Will - Durant, Ariel. The Story of Our Civilization: Part VIII The Age of Louis XIV. New York: Simon and Schuster, 1963.
• Frankel, Steven. “The Invention of Liberal Theology: Spinoza’s Theological-Political Analysis of Moses and Jesus”. The Review of Politics 63/2 (2001), 287-315.
• Friedman, Richard Elliott. Kitabı Mukaddesi Kim Yazdı? çev. Muhammet Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
• Harvey, Warren Zev. “Spinoza on Biblical Miracles”. Journal of the History of Ideas 74/4 (2013), 659-675.
• Holland, Tom. Dominion: Hristiyanlık Batı’yı ve Dünyayı Nasıl Dönüştürdü? çev. Ilgın Yağmur Eker. İstanbul: Kronik Kitap, 2023.
• Hunter, Graeme. “Spinoza on Miracles”. International Journal for Philosophy of Religion 56/1 (2004), 41-51.
• Kaplan, Yosef. “The Social Functions of the Herem in Porteguese Jewish Community od Amsterdam in the Seventeenth Century”. Dutch Jewish History. 111-155. Jerusalem: The Institute for Research on Dutch Jewry, 1984.
• Klever, W.N.A. “Spinoza’s Life and Works”. The Cambridge Companion to Spinoza. ed. Don Garrett. Cambridge: Cambridge University Press, 1996.
• Lucas, J. M. The Oldest Biography of Spinoza. ed. A. Wolf. London: Unwin Brothers Ltd., 1927.
• Nadler, Steven. Spinoza: A Life. Cambridge: Cambridge University Press, 1999.
• Nahum, Alber. “Spinoza, İsa ve Yeni Ahit”. Spinoza ile Karşılaşmalar. ed. Güçlü Ateşoğlu - Eylem Canaslan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
• Popkin, Richard H. “Spinoza and La Peyrére”. The Southwestern Journal of Philosophy 8/3 (1977), 177-195.
• Popkin, Richard H. - Boer, Harm den. “Costa, Uriel da”. Encyclopedia Judaica (Second Edition). C. 5. Detroit: Thomson and Gale, 2007.
• Spinoza, Benedictus. Anlama Yetisinin Düzeltilmesi Üzerine İnceleme. çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Kitabevi, 2017.
• Spinoza, Benedictus. Descartes Felsefesinin İlkeleri ve Metafizik Düşünceler. çev. Coşkun Şenkaya. Ankara: Dost Kitabevi, 2015.
• Spinoza, Benedictus. Etika. çev. Hilmi Ziya Ülken. Ankara: Dost Kitabevi, 2018.
• Spinoza, Benedictus. Mektuplar. çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Kitabevi, 2014.
• Spinoza, Benedictus. Tanrı, İnsan ve İnsanın Esenliği Üzerine Kısa İnceleme. çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Kitabevi, 2015.
• Spinoza, Benedictus. Teolojik-Politik İnceleme. çev. Cemal Bâli Akal - Reyda Ergün. Ankara: Dost Kitabevi, 4. Basım, 2016.
• Yirmiyahu, Yovel. Spinoza and Other Heretics: the Marrano of Reason. Princeton: Princeton University, 1989.