Examining the Relationship Between Character Strengths and Religio-sity in University StudentsTitle of Article in English

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 547 - 573, 15.09.2024

Fatma Balcı Arvas

https://doi.org/10.51702/esoguifd.1476882

Öz

This study specifically examines the character strengths proposed by Seligman and his colleagues in the field of positive psychology. The aim of this study is to determine whether there is a relationship between character strengths and religiosity in university students, and whether character strengths differ according to demographic variables. The research was conducted on university students who are assumed to come from different family and cultural structures. The scope of the research consists of undergraduate and graduate students studying at Balıkesir University. First, the theoretical basis of the research was established by reviewing the literature on the documentation method, which is a qualitative research technique. The "correlational survey model" was the favoured approach in the second stage, as it encompasses the relationships between various variables from the quantitative research designs. The research was found ethically appropriate in accordance with the decision of the Balıkesir University Social and Human Sciences Ethics Commission dated January 4, 2024 and numbered E.334692. According to the results obtained in this study, it was determined that the averages of women were significantly higher than men in the sub-dimensions of character strengths such as appreciation of beauty and perfection, benevolence, social intelligence, spirituality and teamwork. The study found no differentiation based on age and grade level variables. However, the study revealed some differentiation among the faculties. Based on the findings, the averages of the students of the Faculty of Theology and Faculty of Sports Sciences were significantly higher than the averages of the students of the Faculty of Education in the total character strengths inventory. Furthermore, the research findings revealed that the sub-dimensions of appreciation of beauty and perfection, justice, gratitude, judgment, benevolence, modesty, perseverance, self-regulation, spirituality, teamwork and enthusiasm for life varied depending on the faculty studied. In general, the averages of the students of the Faculty of Theology and Faculty of Sports Sciences were higher. The study's second and main hypothesis predicted a positive relationship between religiosity and character strengths and their sub-dimensions. According to the study results, positive significant relationships were found between the total of the religiosity scale and the total of the character strengths inventory, appreciation of beauty and perfection, creativity, curiosity, justice, forgiveness, gratitude, honesty, hope, judgment, benevolence, leadership, humility, perseverance, common sense, self-regulation, social intelligence, spirituality, teamwork, and zest for life dimensions. It was observed that there were significant positive relationships between the belief-affect dimension of religiosity and the total of the character strengths inventory, appreciation of beauty and perfection, courage, creativity, curiosity, justice, forgiveness, gratitude, honesty, hope, judgment, benevolence, leadership, humility, perseverance, perspective, common sense, self-regulation, social intelligence, spirituality, teamwork, and zest for life dimensions. Finally, it was determined that there are significant positive relationships between the knowledge-worship dimension of religiosity and the total of the character strengths inventory, appreciation of beauty and perfection, justice, forgiveness, gratitude, hope, benevolence, humility, spirituality, and teamwork dimensions. These results largely confirm the second hypothesis of our research. A few character strengths have not been identified as having a substantial correlation with religiosity. These results demonstrate that religious individuals have a high rate of adopting moral and human values, which are considered as character strengths. In addition, it is concluded that people who adopt character strengths and virtues are also highly religious.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Positive Psychology, Character Strengths, Religiosity, Sprituality

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Üniversite Öğrencilerinde Karakter Güçleri ile Dindarlık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada Seligman ve arkadaşlarının pozitif psikoloji ekolünde ortaya koyduğu karakter güçleri konu edilmiştir. Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinde karakter güçleri ile dindarlık arasında bir ilişki olup olmadığını, ayrıca karakter güçlerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. Araştırma, farklı aile ve kültürel yapılardan geldiği varsayılan üniversite öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın kapsamını; Balıkesir Üniversitesi’nde öğrenim gören lisans ve lisansüstü öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmada ilk olarak nitel araştırma yöntemlerinden dokümantasyon yöntemiyle ilgili literatür taranmış ve araştırmanın teorik zemini oluşturulmuştur. İkinci aşamada nicel araştırma desenlerinden farklı değişkenler arasındaki ilişkileri içeren “ilişkisel tarama modeli” tercih edilmiştir. Araştırma Balıkesir Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Komisyonu’nun 04.01.2024 tarihli ve E.334692 sayılı kararı gereğince etik açıdan uygun bulunmuştur. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre karakter güçlerinin güzellik ve mükemmelliğin takdiri, iyilikseverlik, sosyal zekâ, maneviyat ve takım çalışması alt boyutlarında kadınların ortalamalarının erkeklere göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Yaş ve sınıf seviyesi değişkenlerine göre bir farklılaşma bulunmamıştır. Öğrenim görülen fakültelere göre ise bazı farklılaşmalar bulunmuştur. Sonuçlara göre karakter güçleri envanteri toplamında İlahiyat Fakültesi ve Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin ortalamaları, Eğitim Fakültesi öğrencilerinin ortalamalarından anlamlı bir şekilde daha yüksektir. Ayrıca güzellik ve mükemmelliğin takdiri, adalet, şükran, yargı, iyilikseverlik, alçakgönüllülük, sebat, öz düzenleme, maneviyat, takım çalışması, yaşam coşkusu alt boyutlarının öğrenim görülen fakülteye göre farklılaştığı; genel olarak İlahiyat Fakültesi ve Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin ortalamalarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın ikinci ve temel hipotezi dindarlık ile karakter güçleri ve alt boyutları arasında pozitif bir ilişki olduğunu öngörmekteydi. Elde edilen sonuçlara göre dindarlık ölçeği toplamı ile karakter güçleri envanteri toplamı, güzellik ve mükemmelliğin takdiri, yaratıcılık, merak, adalet, affedicilik, şükran, dürüstlük, umut, yargı, iyilikseverlik, liderlik, alçakgönüllülük, sebat, sağduyu, öz düzenleme, sosyal zekâ, maneviyat, takım çalışması, yaşam coşkusu boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Dindarlığın inanç-etki boyutu ile karakter güçleri envanteri toplamı, güzellik ve mükemmelliğin takdiri, cesaret, yaratıcılık, merak, adalet, affedicilik, şükran, dürüstlük, umut, yargı, iyilikseverlik, liderlik, alçakgönüllülük, sebat, bakış açısı, sağduyu, öz düzenleme, sosyal zekâ, maneviyat, takım çalışması, yaşam coşkusu boyutları arasında anlamlı pozitif yönlü ilişkiler olduğu görülmektedir. Son olarak dindarlığın bilgi-ibadet boyutu ile karakter güçleri envanteri toplamı, güzellik ve mükemmelliğin takdiri, adalet, affedicilik, şükran, umut, iyilikseverlik, alçakgönüllülük, maneviyat, takım çalışması boyutları arasında anlamlı pozitif yönlü ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre araştırmamızın ikinci hipotezi büyük bir oranda doğrulanmış görünmektedir. Dindarlık ile anlamlı ilişkisi tespit edilmeyen az sayıda karakter gücü bulunmaktadır. Bu sonuçlar dindar bireylerin karakter güçleri olarak ele alınan ahlaki ve insani değerleri benimseme oranının yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca karakter gücü ve erdemleri benimseyen insanların da dindarlıklarının yüksek olduğu sonucu elde edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Pozitif Psikoloji, Karakter Güçleri, Dindarlık, Maneviyat

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Kaynakça

• Ahmed, Sameera. “Religiosity and Presence of Character Strengths in American Muslim Youth”. Journal of Muslim Mental Health 4/2 (2009), 104-123. https://doi.org/10.1080/15564900903245642
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Bilgesu Yayıncılık, 2009.
• Aydın, Cüneyd. “Üniversite Öğrencilerinin Dini Tutum ile Hayattaki Anlam Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 6/4 (2017), 89-108.
• Ayten, Ali. “Affedicilik ve Din: Affetme Eğilimi ve Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37/2 (2009), 111-128.
• Ayten, Ali vd. “Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12/2 (2012), 45-79.
• Ayten, Ali. Prososyal Davranışlarda Dindarlık ve Empatinin Rolü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009.
• Ayten, Ali - Yıldız, Refik. “Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dini Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerine Bir Araştırma”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 281-308.
• Az, Mehmet Sait - Acar, Muhammet Cevat. “Dindarlık ile Özgecilik Arasındaki İlişki: Üniversite Öğrencileri ile Yapılan Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (30 Haziran 2020), 742-773.
• Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2002.
• Balcı Arvas, Fatma. “Kişisel Değerler ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/5 (2018), 40-63. https://doi.org/10.15869/itobiad.463831
• Berthold, Anne - Ruch, Willibald. “Satisfaction With Life and Character Strengths of Non-Religious and Religious People: It’s Practicing One’s Religion That Makes the Difference”. Frontiers in Psychology 5 (2014). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00876
• Brown, Ryan. “Measuring Individual Differences in the Tendency to Forgive: Construct Validity and Links With Depression”. Personality and Social Psychology Bulletin 29 (01 Haziran 2003), 759-771. https://doi.org/10.1177/0146167203252882
• Büyüköztürk, Şener vd. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2012.
• Carr, Alan. Pozitif Psikoloji. çev. Ümit Şendilek. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2016.
• Crapps, Robert W. “Psikanaliz ve Din”. Din Psikolojisi: Dine ve Maneviyata Psikolojik Yaklaşımlar. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
• Dağcı, Abdullah. Pozitif Psikolojide Umut ve Dindarlık. Bursa: Emin Yayınları, 2023.
• Demirci, İbrahim vd. “Classification and Measurement of Character Strengths: VIA-IS-P and GASC-24 Forms”. Muş Türkiye, 2021.
• Doğan, Mebrure. “Karakter Gücü Olarak Sabır ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi”. The Journal of Happiness & Well-Being 5/1 (2017), 134-153.
• Doğan, Mebrure. “Oruç İradeyi Güçlendirir Mi?: Ramazan Orucunun Öz Denetim ve Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisinin Deneysel Olarak İncelenmesi”. Bilimname 48 (Şubat 2022), 495-533. https://doi.org/10.28949/bilimname.1164651
• Doğan, Mebrure. Sabır Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2016.
• Düzgüner, Sevde. Maneviyat Algısı ve Diğerkamlıkla İlişkisi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2013.
• Emmons, Robert - Paloutzian, Raymond. “Din Psikolojisi”. çev. Ali Ayten. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21 (2001).
• Emmons, Robert A. - Paloutzian, Raymond F. “The Psychology of Religion”. Annual Review of Psychology 54/1 (Şubat 2003), 377-402. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.54.101601.145024
• Emre, Yusuf. Din ve Mizah. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2021.
• Fahri, Macit. İslam Ahlak Teorileri. İstanbul: Litera yayınları, 2004.
• Furnham, Adrian - Lester, David. “The Development of a Short Measure of Character Strength”. European Journal of Psychological Assessment 28/2 (Kasım 2012), 95-101. https://doi.org/10.1027/1015-5759/a000096
• Geçioğlu, Ahmet Rifat. “Hac İbadetinin Bireysel Dinî Yaşayış Üzerindeki Etkileri: Bir Tipleme Denemesi”. Bilimname 2019/37 (30 Nisan 2019), 243-287. https://doi.org/10.28949/bilimname.459959
• Göcen, Gülüşan. Şükür Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü. İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
• Gradišek, Polona. “Character Strengths and Life Satisfaction of Slovenian In-service and Pre-service Teachers”. Center for Educational Policy Studies Journal 2/3 (30 Eylül 2012), 167-180. https://doi.org/10.26529/cepsj.379
• Gürses, İbrahim. Dindarlık ve Kişilik. Bursa: Emin Yayınları, 2010.
• Güven, Metin. Narsisizm, Alçakgönüllülük ve Dindarlık İlişkisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/58192
• Holdcroft, Barbara. “What is Religiosity?” Catholic Education: A Journal of Inquiry and Practice 10/1 (2006).
• Hökelekli, Hayati. Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• James, William. The Varieties of Religious Experience. New York: Longmans, Green and Co, 1902.
• Jorgensen, I. S. - Nafstad, H. E. “Positive Psychology: Historical, Philosophical and Epistemological Perspectives”. Positive Psychology in Practice. ed. P. Alex Linley - Stephen Joseph. 792. Hoboken, N.J: Wiley, 2004.
• Jung, Carl Gustav. Keşfedilmemiş Benlik. çev. Barış İlhan - Caner Ener Sılay. İstanbul: Barış İlhan Yayınevi, 2010.
• Kandemir, Fatih. Dindarlık, Umut ve İyimserlik İlişkisi. Ankara: İlâhiyât Yayınları, 2020.
• Karremans, Johan vd. “When Forgiving Enhances Psychological Well-Being: The Role of Interpersonal Commitment”. Journal of personality and social psychology 84 (01 Mayıs 2003), 1011-1026. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.5.1011
• Karslı, Necmi. “Üniversite Öğrencilerinde Manevi-İnsani Değerler ve Dindarlık İlişkisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 50 (2021), 143-174.
• Kaya, Mevlüt - Aydın, Cüneyd. “Üniversite Öğrencilerinin Dini İnanç ile Ahlaki Olgunluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30/30 (2011), 15-42. https://doi.org/10.17120/omuifd.62144
• Kayıklık, Hasan. “Bireysel Dindarlığın Boyutları ve İnanç-Davranış Etkileşimi”. İslami Araştırmalar Dergisi 19/3 (2006), 491-499.
• Kımter, Nurten. “Namaz ve Ahlakȋ Olgunluk İlişkisi”. Dini Araştırmalar 19/50 (2016), 103-133. https://doi.org/10.15745/da.280602
• Kımter, Nurten. “Oruç ve Öfke Kontrolü Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma”. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2015), 7-54.
• Maslow, Abraham H. İnsan Olmanın Psikolojisi. çev. Okhan Gündüz. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2001. Mehmedoğlu, Ali Ulvi. Kişilik ve Din. İstanbul: Dem Yayınları, 2004. https://www.nadirkitap.com/kisilik-ve-din-ali-ulvi-mehmedoglu-kitap9485112.html
• Monis, Şeyma - Tokur, Behlül. “Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Amacı Alt Boyutları ve Dindarlık İlişkisi”. Journal of Analytic Divinity 5/3 (15 Aralık 2021), 150-170. https://doi.org/10.46595/jad.1021185
• Nasio, J. D. Psikanaliz’in Yedi Büyüğü. çev. Kenan Sarıalioğlu. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2008.
• Niemiec, Ryan M. vd. “The Decoding of the Human Spirit: A Synergy of Spirituality and Character Strengths Toward Wholeness”. Frontiers in Psychology 11 (2020).
• Pargament, Kenneth I. “The Psychology of Religion and Spirituality? Yes and No”. The International Journal for the Psychology of Religion 9/1 (1999), 3-16.
• Perçi̇n, Kübra vd. “Üniversite Öğrencilerinde Yaratıcı Kişilik ile Dindarlık İlişkisi: İnönü Üniversitesi Örneği”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (2022), 246-274.
• Peterson, Christopher - Seligman, Martin. Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Washington, DC : New York: American Psychological Association / Oxford University Press, 1st edition., 2004.
• Petra Anić, Ingrid Brdar - Rijavec, Majda. “Character Strengths and Well-Being: Are there Gender Differences?” The Human Pursuit of Well-Being: A Cultural Approach. ed. I. Brdar. 52/145-156. Dordrecht, NL: Springer, 2014.
• Proyer, René vd. “The Relation of Character Strengths to Past, Present, and Future Life Satisfaction among German-Speaking Women”. Applied Psychology: Health And Well-Being 3/3 (2011), 370-384. https://doi.org/10.1111/j.1758-0854.2011.01060.x
• Rashid, Tayyab - Seligman, Martin E.P. Pozitif Psikoterapi: Çalışma Kitabı. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2023.
• Rio, Carlos Del M. - White, RIO ve Lyle J. “Maneviyatı Dindarlıktan Ayırmak: Hilomorfik Bir Bakış Açısı”. çev. Selma Baş. Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi 37/1 (2016), 73-113.
• Salsman, John M. vd. “The Link Between Religion and Spirituality and Psychological Adjustment: The Mediating Role of Optimism and Social Support”. Personality and Social Psychology Bulletin 31/4 (Nisan 2005), 522-535. https://doi.org/10.1177/0146167204271563
• Sarı, Tuğba - Yıldırım, Musa. “Pozitif Bir Karakter Gücü Olarak Şükür: Mental İyi Oluş ve Bazı Demeografik Değişkenlerle İlişkisinin İncelenmesi”. The Journal of Academic Social Science Studies 9/62 (2019), 13-32. https://doi.org/10.9761/JASSS7249
• Seligman, Martin E. P. - Csikszentmihalyi, Mihaly. “Positive Psychology: An Introduction.” American Psychologist 55/1 (2000), 5-14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Seligman, Martin E.P. “Positive Psychology, Positive Prevention and Positive Therapy”. Handbook of Positive Psychology. ed. C. R. Snyder - Shane J. Lopez. 3-9. USA: Oxford University Press, 2002.
• Shahzad Ashfaq, Muhammad. “Analysis of Relationship between Character Strength and Religiosity of University and Madrassa Students”. Review of Applied Management and Social Sciences 5/1 (2022), 15-30. https://doi.org/10.47067/ramss.v5i1.203
• Starbuck, Edwin Diller. The Psychology of Religion. London: The Walter Scott, 1899.
• Subkoviak, Michael vd. “Measuring Interpersonal Forgiveness in Late Adolescence and Middle Adulthood”. Journal of Adolescence 18 (01 Aralık 1995), 641-655. https://doi.org/10.1006/jado.1995.1045
• Şahin, Adem. “Ergenlerde Dindarlık-Benlik Saygısı İlişkisi”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19 (2005), 187-197.
• Şekkeli, Nesibe Şeyma. Ergenlerde Adaletli Davranışın ve Dürüstlüğün Dindarlık Eğilimleriyle İlişkisi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/204821
• Şentürk, Habil. İbadet Psikolojisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 2008.
• Turan, Şule. Dindarlık ile Sorumluluk ve Öz Düzenleme Arasındaki İlişki: Çukurova Üniversitesi Örneği. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/124863
• Vural, Muhammet Enes. Yetişkinlerde Alçakgönüllülük, Dindarlık ve Psikolojik İyi Oluş İlişkisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/310002
• Wood, Alex M. - Johnson, Judith. “Pozitif Klinik Psikoloji: Giriş”. çev. Zeynep Maçkalı. Wiley Pozitif Klinik Psikoloji El Kitabı. ed. Alex M. Wood - Judith Johnson. 3-17. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2021.
• Yapıcı, Asım. Ruh Sağlığı ve Din / Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Karahan Kitabevi, 2013.
• Yozgat, Barış. Pozitif Psikoloji Kapsamında Üniversite Öğrencilerinde Dindarlık Diğerkâmlık İlişkisi (İnönü Üniversitesi örneği). Amasya: Amasya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2019. http://openaccess.amasya.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12450/1794