AQUACULTURE AND TRADE IN THE EYALET OF THE ARCHIPELAGO (Eyālet-i Cezāyir-i Baḥr-i Sefīd in Ottoman Turkish) (1815 -1910)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 6 - 64, 31.05.2023

Arzu Baykara Taşkaya

Öz

Abstract

One of the most important provinces of the Ottoman Empire, the Eyalet of the Archipelago had sanjaks consisting of the islands of Lemnos, Lesbos, Rhodes and Chios. The island of Samos, which had a special administration in the geography within the borders of the province, was also included in our subject. The majority of the population in the province was non-Muslim. Although the boundaries changed over time, the aquaculture products we have described have been handled in the area covering this geography. Sponge fishing was the most problematic issue, with fishing and coral hunting taking a back seat. Due to sponge diving activities, machine breaking activities similar to the Cartism movement in England took place on the island of Symi and Kalymnos, and this situation was brought to court. Illegal fishing and fishing with damaging materials such as dynamite and flares are other documents reflected in the archive. The fish revenues of the islands of Chios and Lemnos were managed by way of a tax on fish, and the fish taxes were called "sayd- mahi". On the grounds that the state was incurring losses from this business, it resorted to taxing the fish revenues. Fish farms, on the other hand, were mostly concentrated in the sanjak of Lesbos and the state received income from these areas as well. Concessions were usually granted to foreigners for the operation of coral fishing and diving. Although the borders have changed today, the answers to the question of what types of fishery products are fished in the Sea of Islands and which methods are used have also been tried to be given. More than a hundred documents, some ledgers and telegraph records in the Ottoman archive of the Prime Ministry, which constitute the main source of our article, have been examined; the fishing - coral fishing, sponge fishing and diving within the borders of the province have been described in detail.
Keywords: Eyalet of the Archipelago, Fisheries, Fishponds, Concessions, Prohibitions and Taxation

Anahtar Kelimeler

Aquaculture, Otooman empire, Fishponds

Teşekkür

iYİ ÇALIŞMALAR EFENDİM

Kaynakça

• REFEENCES 1-Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi (BOA).
• Sadaret Defterleri A.}AMD. / 88 – 65. A.}AMD. 5 - 34
• Sadaret (Muhimme Evrakı ) A.}MKT.MHM. / 379 - 29,A.}MKT.MHM. / 383 – 89 A.}MKT.MHM. 351 - 11 . A.}MKT.MHM. 496 – 27 A.}MKT.MHM. 354 – 88 A.}MKT.MHM. 379 – 29 A.}MKT.MHM. 70 - 83
• Babıali Evrak Odası BEO 3276 - 245627 BEO 38 - 2844 BEO 765 - 57335 BEO 2651 - 198796 BEO / 1705 - 127873 BEO 1617 – 121263 BEO 1719 - 128851 BEO 3258 – 244331, BEO 47 - 3519 BEO 2 – 84 BEO 2 –7
• Cevdet Tasnifi (Nafia) C..NF.. 56,2752
• Cevdet Tasnifi (Maliye) C..ML.. 502 - 20376 C..ML.. 742 – 30237.
• Dahiliye Nezareti (İdare ) DH.İD.. 36 – 4
• Dahiliye Nezareti (Şifre )DH.ŞFR. 379 - 14 DH.ŞFR. 372 - 5 DH.ŞFR. / 209 - 39
• Dahiliye Nezareti(Mektubi) DH.MKT. 1261 - 56 DH.MKT. 1450 – 38. DH.MKT 1398 – 34. DH.MKT. 1597 – 2.DH.MKT. 1460 - 25 . DH.MKT. 1570 - 54 DH.MKT. 2110 – 7 DH.MKT. / 1371 – 78 DH.MKT. 1504 - 60 DH.MKT. / 1550 – 64 DH. MKT. , 1530, 38 DH.MKT. 1521 - 104 DH.MKT. 2081 - 66 DH.MKT. / 1867 – 100 DH.MKT. / 1572 - 84 DH.MKT. 1350 – 14 DH.MKT. 2711 - 9 DH.MKT. 1869 – 74. DH.MKT. 2763 - 95 DH.MKT. / 1221 – 17 DH.MKT. / 1475 – 3 DH.MKT. 984 - 28 DH.MKT. 2525 - 166, DH.MKT. 1353 – 7 DH.MKT. 1445 - 77 DH.MKT. 1449 – 30. DH.MKT. / 1491 – 98 DH.MKT. 292 - 73 DH.MKT 2323 - 18 DH.MKT. / 2429 - 94
• Hariciye Nezareti HR.TH.. 258 - 64 . HR.TH.. / 83 - 74
• Hariciye Nezareti (İrade ) HR.İD.. 2121 – 21HR.İD.. 2121 - 35HR.İD.. 2121 - 46
• Hariciye Nezareti ( Mektubi Kalemi) HR.MKT. 247 - 61 . HR.MKT. 897 - 34,HR.MKT. ,567 - 1 HR.MKT. 571 – 12 HR.MKT. 852 – 63 HR.MKT. 852 - 63 HR.MKT. / 893 - 56 HR.MKT. / 893 - 56 HR.MKT 539 - 47 HR.MKT. ,565 – 43 HR.MKT. 565 – 35 HR.MKT. 592 - 56 HR.MKT. 551 - 7HR.MKT. ,565 – 43 HR.MKT. 34 - 12 HR. MKT. / 596 – 53. HR.MKT. / 592 – 80 HR.MKT. 900 – 22 ,
• Hariciye Nezareti( Tercüme Odası ) HR.TO.. / 245 – 51, HR.TO.. / 515 – 78 HR.TO.. / 459 – 3 HR.TO.. 540 - 34 HR.TO.. 276 - 78 HR.TO.. 526 - 30 HR.TO.. 312 - 63
• İrade Dahiliye İ..DH.. 226 - 13544 , İ..DH.. 1274 – 100178.
• İrade Sisam İ..MTZ.SM.. 7 - 195
• İrade Meclis-i Vala İ..MVL. 392 - 17066 , İ.MVL,45-41
• İrade Maliye İ..ML.. 12 - 57
• İrade Şura-yı Devlet İ..ŞD.. 60 - 3452
• İrade Ticaret ve Nafia İ..TNF. / 1 - 24
• İbnülemin İE.DH / 22 – 2016
• Meclisi Vala MVL 798 - 1
• Meclisi Vükela Mazbataları MV. 72 - 23 MV. 3 – 87
• Maliye Nezareti Emlak-ı Emiriyye Müdüriyeti ML.EEM. 60 - 67 , ML.EEM.326-34
• Şurayı Devlet ŞD. 2508 - 25 ŞD. / 500 – 32-22 ŞD. / 500 – 32ŞD 2410 - 42 ŞD. / 585 - 20 ŞD. / 2341 - 43 ŞD. 292 - 29 ŞD. 2341 - 60 ŞD. 1181 - 2 ŞD. 592 - 34 ,ŞD. 1195 - 3 ,ŞD,2341-25,ŞD,2892-2
• Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi TS.MA.e 349 - 1 TS.MA.e 20 - 14
• Yıldız Hususi Mevzuat Y..A...HUS. 217 - 47
• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Cumhuriyet Arşivi BCA, 230-0-0-0 / 147 - 42
• 2-Annuals And Published Works 1303- 1310 Cezayir-İ Bahr-i Sefid Vilayeti Salnamesi, Vilayet Matbaası,
• Baykara Taşkaya Arzu.(2022). “Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Vilayeti’nde Tahrir-i Nüfus Çalışmaları (1830-1907)”,Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar ,XVIII ,Editör: Murat Baş, Eylül –Ekim 2022, Eğitim Yayınevi, Konya , 513-541 .
• Baykara Taşkaya Arzu.(2022). “An Island Skilled in Sponge Hunting “Symi”(1786 -1909) , Journal of Universal History Studies , 2022,5 (1) , 51-78 .
• Biçer Dorukhan - Yıldız Taner - Uzer Uğur Karakulak, - F. Saadet.(2020).”İstanbul Boğazı’nda Kurulan Son Dalyanlar: Av kompozisyonu birim av gücü ve bazı ekolojik indeksler”,Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 37(2), 2020, 125-133.
• Biliotti E & Cottret A, Abbe. (1881).L'île De Rhodes ,(TRANS: M.Malliaraki ,Rkodes ,1881.
• Collas, M.B.C (1861).La Turquie En 1861, Paris.
• Collas, M.B.C .( 1864). La Turquie En 1864, Paris.
• Cuinet Vital.(1891).La Turquıe D’asie Geogiupihe Admınısirative Statistique Descriptive Et Raisonnee De Chauie Province De L’asie Mineure ,Tome Deuxieme Ernest Leroux, Editeur, Paris.
• Çoruh,Haydar (2009).”Osmanlı İmparatorluğu’nda Sünger Avı (1840-1912)”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 2 / 9 ,Fall 2009,79-94.
• Deveciyan, Karekin .(2020).Türkiye’de Balık ve Balıkçılık, (Çev. Erol Üyepazarcı), İstanbul. Doğan Faruk.(2011).” Osmanlı’da Boğaziçi’nde Balıkçılık ( 18. Yüzyıl- 20.yüzyıl) “Tarih Okulu- The History School Mayıs - Ağustos 2011 May-August 2011 Sayı X, 39-57. Number X, 39-57.
• Günalan ,Rıfat. (2009). “İstanbul’da Balıkçılık XVI.Yüzyılda Dalyan Mukataaları “Tarih Dergisi,Vol,48,2008-2,İstanbul, ,p.17-27. Genç, Mehmet.(2000). “İltizam “,TDV İslâm Ansiklopedisi, ,c 22, İstanbul ,154-158.
• Habibzade Rodoslu Ahmet Kemal, Isporat Adaları ve Tarihçesi .(1996).Naşir: Arif Hikmet, Ankara.
• Namık Kemalin Hususi Mektupları, VII-VIII,Rodos ve Sakız Mektupları .(2013). Yay: Fevziye Abdullah Tansel, Ankara TTK,.
• Megep (Meslekî Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) Denizcilik Balıkçılık ve Su Ürünleri Mevzuatı ,Ankara, 2008.
• Örenç ,Ali Fuat.(1995). Yakın dönem Tarihimizde Sisam Adası (1821 -1923), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),,İstanbul,1995.
• Örenç, Ali Fuat (2006),Yakın dönem Tarihimizde Rodos ve Oniki Ada , İstanbul :Doğu Kütüphanesi,.
• Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Su Ürünleri Ve ,Su Ürünleri Sanayii ,Özel ihtisas komisyonu raporu Ankara 2001. Sannav, Sabri Can, (2004), Yakın Dönem Tarihimizde Limni Adası, İstanbul. (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Tuna Serkan.(2017).” CHP İktidarında Türk Balıkçılık Sektörüne Yönelik Faaliyetler (1923-1950)” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Yıl: 2017/2, Cilt:16, Sayı: 32 ,87-148.
• Uluskan Murat.(2015).“İstanbul Balıkhanesi ve Balıkhane Mukataası (1550-1735)” O s m a n lı İstanbulu I I I, I I I. U l u s l a r a r a s ı O s m a n l ı İ s t a n b u l u S e m p o z y u mu Bildirileri ,25-26 Mayıs 2015, İstanbul ,535-546.
• Ünver,Metin. (2012).Midilli Adası’nın İdari ve Sosyo-Ekonomik Yapısı (1876-1914),İstanbul Üniversitesi , (Yayınlanmamış Doktora Tezi)., ,İstanbul.
• Ünen, U.( 2013).XVIII. Yüzyılda Osmanlı İdaresinde Rodos Adası, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi,.
• Velay, A. Du, (1978).Türkiye Maliye Tarihi, Maliye Bakanlığı Tetkik Kurulu Neşriyatı No: 178-1978, Derya Matbaası,.
• Vatin, Nicholas (2000).Rodos Şövalyeleri ve Osmanlılar. Doğu Akdeniz'de savaş, diplomasi ve korsanlık (1480-1522),İstanbul:Tarih vakfı Yurt Yayınları.