SEZGİSEL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2022, , 1569 - 1592, 08.10.2022

Hasan Güner Berkant , Sevim Bahadır , Naciye Şanal

https://doi.org/10.17755/esosder.1110971

Öz

Sezgi, insanoğlunun varoluşunun özünde yer alan bilginin, kaynağını ve ilhamını yaşamsal faaliyetlerden alarak genellikle zamandan ve mekândan bağımsız bir biçimde açığa çıkması şeklinde tanımlanabilir. Sezgisel düşünme, nitelikleri açısından bir bütünlük oluşturmakla birlikte diğer tüm düşünme biçimlerinin kapısını aralama görevini de üstlenmektedir. Bu açıdan eğitim-öğretim sürecinde bireylere akademik başarı, keşfetme, yaratıcılık gibi birçok özelliğin kazandırılmasında sezgisel düşünme becerileri oldukça önemlidir. Bu araştırma, lise öğrencilerinin sezgisel düşünme özelliklerini tespit etmeye yönelik Likert tipi bir ölçek geliştirmenin amaçlandığı tarama modelinde nicel bir çalışmadır. Araştırmada ölçek geliştirme sürecine yönelik madde havuzu oluşturulduktan sonra dil ve kapsam geçerliği çalışmaları yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Kahramanmaraş ili Onikişubat ilçesinde yer alan devlet okullarının lise kademesinde öğrenim gören, pilot çalışma için 414, AFA için 588 ve DFA için 264 öğrenciden toplanmıştır. AFA sonucunda elde edilen dört boyutlu yapı DFA ile test edilmiş olup, 22 maddeden oluşan ölçeğin uyum değerleri χ²/df= 1.55; GFI= .90; RMSA= 0.46; SRMR= 0.77; GFI= .95; CFI= .94; NFI= .87; NNFI(TLI)= .94; IFI= .95 olarak ve boyutların Cronbach alpha güvenirlik katsayıları ise kararlılık için 0.735, içsel kesinlik için 0.799, duygusal okur-yazarlık için 0.840, kavrayışın örtüklüğü için 0.802 ve ölçeğin geneli için 0.808 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, geliştirilen Sezgisel Düşünme Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sezgisel düşünme, lise öğrencileri, sezgisel biliş

DEVELOPMENT OF INTUITIVE THINKING SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

Intuition can be defined as the emergence of knowledge, which is at the core of human existence, by taking its source and inspiration from vital activities, generally independent of time and space. Intuitive thinking, in addition to creating a unity in terms of its qualities, also undertakes the task of opening the door to all other forms of thinking. In this respect, intuitive thinking skills are very important in acquiring many features such as academic success, discovery and creativity in the education process. This research is a quantitative study in the survey pattern, in which it is aimed to develop a scale to detect the intuitive thinking characteristics of high school students. After the item pool was created for the scale development process in the research, language and content validity studies were carried out. The data of the study were collected from students studying at the high school level of public schools in Onikişubat district of Kahramanmaraş province, 414 students for the pilot study, 650 for the EFA and 264 for the CFA. The four-dimensional structure obtained as a result of EFA was tested with CFA and it was determined that the fit values of the 22-item scale were sufficient, and the Cronbach alpha reliability coefficients of the dimensions and the overall scale were high. As a result of the analyzes, it was concluded that the Intuitive Thinking Scale is a valid and reliable scale.

Anahtar Kelimeler

Intuitive thinking, high school students, intuitive cognition., Intuitive thinking, high school students, intuitive cognition.

Kaynakça

• Akarsu, B. (1988). Felsefe terimleri sözlüğü (4. baskı). Inkılap Kitapevi.
• Alpar. R. (2021). Çok değişkenli istatistiksel yöntemler (6. baskı). Detay Yayıncılık.
• Alipour, L. (2019). Intuitive and logical way of thinking in the education of architectural design courses. Int. J. Architect. Eng. Urban Plan, 29(2), 161-170. Bayraktar, L. (2020). Bergson’da ruh-beden ilişkisi (1. baskı). Aktif Düşünce Yayıncılık.
• Binbaşıoğlu, C. (1975). Eğitim psikolojisi (1. baskı). Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü (3. Baskı). Paradigma Yayınları.
• Demir, M. H., & Gümüşoğlu, Ş. (1988). Yönetsel karar verme (2. baskı). Mess Yayınları.