DÖNÜŞEN YAŞLANMA KAVRAMININ SOSYAL VE MEKANSAL ÇALIŞMALAR ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2022, , 1270 - 1292, 01.07.2022

Gizem Özer Baş

https://doi.org/10.17755/esosder.978744

Öz

Her geçen gün insanlığın ömrü uzamakta ve buna bağlı olarak toplumların nüfus ortalaması yükselmektedir. Dolayısıyla yaşlanma tüm toplumların önemli problemlerinden biri olmaya başlamıştır. Ortaya çıkan yeni sorunlardan önemli bir bölümü yaşlı bireylerin barınması ve mekânsal gereksinimleri ile ilgili olmaktadır. Bu sebeple yaşlı mekanlarına yönelik araştırma ve projelere gereksinim duyulmaktadır. Bir konu kapsamında hazırlanan lisansüstü tezler bilimsel ve toplumsal eğilimlerin oluşması, pratik ve teorik süreçler hakkında fikir vermektedir. Çalışma kapsamında mimarlık alanında yaşlanma ile ilgili konuların çalışıldığı lisansüstü tezlerin içerik ve yöntemsel analizleri yapılmaktadır. Mimarlık konusu dahilinde çalışılmış; yaşlılık ve yaşlanma konusu ile ilgili konuların çalışıldığı farklı disiplinlerden tezler incelenmiştir. Tezlerin türü, ana bilim dalları, dilleri, bölümleri, çalışıldığı üniversiteler, anahtar kelimeler ve yöntemleri analiz edilmiştir. 1991 yılında hazırlanan ilk tezden itibaren 30 yıllık süreçteki değişimler araştırma konuları dahilinde süreç olarak da anlamlandırılmıştır. Süreçteki değişimler; anahtar kelimeler ve kullanılan yöntemler açısından değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme ve analizler sonucunda yıllar içinde; kamusal yaşlı mekanların adlandırılmasında sürekli bir değişim gerçekleştiği, tez sayısının artan toplumsal problemler paralelinde arttığı, çalışılan alanların çeşitlilik gösterdiği ve birbirinin alanında iç içe geçerek çalışıldığı tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler çok disiplinli çalışmaların sınırlılıklarının belirlenmesi için önemli bir ölçüt olduğundan anahtar kelimeler ile ilgili bir diyagram analiz çalışması da ayrıca hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Lisansüstü tez, Mekan

EXAMINATION OF TRANSFORMING AGING CONCEPT THROUGH SOCIAL AND SPATIAL STUDIES

Öz

As time progresses, the life span of humanity extend and the population average of societies increases accordingly. Therefore, aging has become one of the important problem to all societies. A significant part of the new problems that arise are related to the accommodation and spatial needs of elderly individuals. For this reason, there are necessities for research studies and projects for the places that are intended to use of elderly individuals. Postgraduate theses prepared within the scope of the subject give an idea about the trends of scientific and social tendencies, practical and theoretical processes. Within the scope of the study, content and methodological analyzes of postgraduate theses written in the field of architecture and dealing with issues related to aging are prepared. Theses related to elderliness and aging within the scope of architecture from different disciplines were examined. The types of theses, departments, languages, departments, universities, keywords and methods were analyzed. Since the first thesis prepared in 1991, the changes in the 30-year period have been interpreted as a process within the research topics. Changes in the process was evaluated especially in terms of keywords and methods used. As a result of the examinations and analyzes made over the years; It has been determined that there has been a constant change in naming public old spaces, the number of theses has increased in parallel with the increasing social problems, the areas studied vary and work intertwined in each other's area. Because of keywords are an important criterion for determining the limitations of multidisciplinary studies, a diagram analysis study on keywords has also been prepared.

Anahtar Kelimeler

Elderly, aging, spatial, architectural.

Kaynakça

• Akan, E. (2017). Yaşlılık kurumlarında yaşlı mekansal davranış ve bilişiminin mekansal dizin bağlamında irdelenmesi. Doktora tezi İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi .
• Akın, G. (2003). İnsanın Ortaya Çıkışı ve Toplumsal Davranışları. V. kalınkara içinde, Yaşlılık Disiplinler Arası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (s. 1-33). Ankara: ODAK.
• Arda Akyıldız, N. (2017) İnsan Mekan İlişkisi Bağlamında Yaşlı Dostu Mekanlar (1.Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ceylan, H. (2015). Sosyal Değerlerden Sosyal Soruna Yaşlılık: Geleneksel Toplumdan Modern Topluma Değişen Yaşlılık Algısı. H. Ceylan içinde, Modern Hayat ve Yaşlılık (s. 25-49). Ankara: Nobel.
• Damon, A., & Stoudt, H. (1963). The functuonal anthropometry of old men. Human Factors, 5:483-491.
• Demirkan, H. (2007). Housing for the aging population. Aging Phys Act, 33-38.
• Düzenli, T., & Alpak, E. (2017). Mekânların kullanabilirliği, kullanım amacı ve sıklığı gibi faktörler, Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 1-8.
• Erman, E. (2009). Mimarlıkta Biilimsel Araştırma Yöntemleri ve Tez Yazım Teknikleri (1.Baskı). Ankara: Murat Kitabevi.
• Lecovich, E. (2014). Aging in Place: From Theory to Practice. Anthropological Notebooks , 21-33.
• Lipman, B., Lubell, J., & Salomon, E. (2018). Housing an aging population. Are we prepared? Center for housing policy.
• Loukaitou-Sideris, A., Levy-StormsLene, & Brozen, M. (2014). Placemaking for an aging population. Guideline for senior parks. Lewis Center.
• Mavili, A. (2015). Yaşlılık, Yaşlanma ve Sosyal Hizmet. A. Mavili içinde, Modern Hayat ve yaşlılık (s. 1-24). Ankara: Nobel.
• Özer Baş, G. (2019). Yeterlilik Düzeyi Bağımsız Olan Yaşlıların Mekan Kullanımına Yönelik Bir Çalışma, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Ankara.
• Öztürk, A., & Turan Kızıldoğan, E. (2017). Yaşlı bireylerin kentsel/kamusal mekanları kullanım analizi.ç Eskişehir örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1-13.
• Pollock, A., & Fuggle, L. (2013). Designing for dementia: creating a therapeutic environment.
• Samancı Tekin, Ç., & Kara, F. (2018, 2 10). Dünyada ve Türkiye'de Yaşlılık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, s. 219-229.
• Şentürk, Ü.(2018). Yaşlılık Sosyolojisi Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri (1.Baskı). Bursa: Dora Yayınevi
• TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Uçak , N. Ve Al, U. (2009). Bilimsel İletişimin Zamana Göre Değişimi: Bir Atıf Analizi Çalışması, Bilgi Dünyası Dergisi, Bilimsel İletişimin Zamana Göre Değişimi 10(1), 1-22.
• Varış, F. (1984). Lisansüstü düzeyde eğitim elemanı yetiştirme. Eğitim Bilimleri Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 136, 49-54.
• WHO (2007). Global Age-friendly Cities: A Guide. Erişim Tarihi:20.11.2020.
• http://www.who.int/ageing/publications/Global_age_friendly_cities_Guide_English.pdf