İBN HALDUN’DA ASABİYET KAVRAMI – MAURICE HALBWACHS’IN “KOLEKTİF HAFIZA” KAVRAMI İLE BİR KARŞILAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 59, 0 - 0, 15.10.2016

Bahram Hasanov

https://doi.org/10.17755/esosder.263245

Cited By: 7

Öz

Bu makalede İbn Haldun’un asabiyet kavramı ile Maurice Halbwachs’ kolektif hafıza kavramı arasında bir karşılaştırma yapılmaktadır. Makalenin amacı asabiyet kavramının bugüne kadar üzerinde durulmayan ve Halbwachs’ın kolektif hafıza kavramı ile önemli benzerlikler gösteren temel boyutlarından birini gün yüzüne çıkarmak ve analiz etmektir. Ortak geçmiş imajının özgün bir topluluk olmanın vazgeçilmez şartı olduğunu savunan her iki düşünür de söz konusu imajı kuşaklararası iletişim bağlamında ele almaktadır. İbn Haldun toplum üyelerinin sahip olduğu ortak geçmiş imajının güçlü olma düzeyi ile sergilediği dayanışma düzeyinin doğru orantılı olduğunu savunmaktadır. Diğer taraftan, ona göre ortak geçmiş imajındaki deformasyon toplumsal dayanışmayı olumsuz şekilde etkilediğinden bu, güç/iktidar kaybını ve boyunduruk altında yaşamayı, dolaysıyla da daha fazla yabancılaşmayı ve toplumsal hafıza kaybını beraberinde getirmektedir. 

Anahtar Kelimeler: İbn Haldun, Asabiyet, Maurice Halbwachs, Kolektif Hafıza

Kaynakça

• Arslan, A. (2000). İbni Haldun. İstanbul: Vadi.
• Assmann, J. (1995). Collective Memory and Cultural Identıty. New German Critique, 65, 125-133.
• Assmann, J. (2001). Kültürel Bellek, Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. Ayşe Tekin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Görgün, T. (2007). Tarih ve Toplum Araştırmalarında Bir Yöntem Kaynağı Olarak Klasik Metafizik: Fahreddin er-Razi Ekolü ve İbn Haldun. İslam Araştırmaları Dergisi, 17, 49-78.
• Halbwachs, M. (1980). The Collective Memory. Francis J. Ditter ve Vida Yazdi Ditter (Çev.). New York: Harper & Row.
• Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory. Lewis A. Coser (Ed.). Londom: The University of Chicago Press: London.
• Hassan, Ü. (2015). İbn Haldun Metodu ve Siyaset Teorisi, İstanbul: Doğu Batı.
• İbn Haldûn, A. b. M. (2001). Târîh: Mukaddime (Cilt 1). Halil Şehade-Süheyl Zekkar (Thk.). Beyrut: Darü`l-fikr.
• İbn Haldun, A. b. M. (1988). Mukaddime (Cilt 1). Süleyman Uludağ (Çev. ve Ed.), İstanbul: Dergah.
• Kayapınar, A. (2006). İbn Haldun’da Asabiyet. Geçmişten Geleceğe İbn Haldun: Vefatının 600. Yılında Ibn Haldun’u Yeniden Okumak, 163-182, (İslam Araştırmaları Merkezi, Sempozyumlar Dizisi). İstanbul.
• Meriç, C. (1974a). Kendi Semasında Tek Yıldız-I. Fikirde ve Sanatta Hareket, 100, 32-36.
• Meriç, C. (1974b). Kendi Semasında Tek Yıldız-II. Fikirde ve Sanatta Hareket, 101, 8-18.
• Olick, J. K., Vinitzky-Sereoussi, V., Levy, D. (2011). Introduction. Jeffrey K. Olick, Vered Vinitzky-Sereoussi, Daniel Levy (Ed.), The Collective Memory Reader içinde (s. 3-49). Oxford: Oxford University Press.