ORTAOKULA DEVAM EDEN ÖĞRENCİLERİN ALGILADIKLARI SOSYAL DESTEĞİN OKUL TÜKENMİŞLİĞİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 61, 569 - 582, 01.04.2017

Aygen Çakmak Hande Şahin

https://doi.org/10.17755/esosder.304695

Cited By: 4

Öz

Öz

                                                                                                                            

Araştırmada, ortaokula devam eden öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğin okul tükenmişliğine olan etkisini incelemek ve bazı sosyo-demografik özelliklerin algılanan sosyal destek ve okul tükenmişliği puan ortalamalarında farklılık yaratıp yaratmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma grubunu, Kırıkkale il merkezinde bulunan  ortaokulların 5., 6., 7. ve 8. sınıflarına devam eden  393 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada ortaokul öğrencilerinin algılanan sosyal destek düzeylerini belirlemek için Turner, Frankel ve Levin (1983) tarafından geliştirilen ve Türkçe’ye uyarlaması Duyan, Gelbal ve Çalık Var (2013) tarafından yapılan “Sosyal İlişki Unsurları Ölçeği” ile Aypay (2011) tarafından geliştirilen “Ortaöğretim Öğrencileri İçin Okul Tükenmişliği Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet ve sınıf değişkeni ile Sosyal İlişki Unsurları Ölçeği’nin sadece aile desteği alt boyut puanı açısından; baba eğitim durumu ve aile gelir durumu ile  aile destek ve arkadaş desteği alt boyut  puanları arasında; baba yaşı ile sadece arkadaş desteği  alt boyut puanları arasında anlamlı farklılık görülmektedir. Ayrıca ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişlik düzeyleri cinsiyet, sınıf düzeyi, gelir durumu, anne-baba yaşı ile anne-baba eğitim durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.

 

 

Kaynakça

• Aypay, A. (2012). Ortaöğretim okul tükenmişliği ölçeği (OOTÖ). Eğitim ve Bilim, 12(2), 782-787.
• Bayram, D. (1999). Bir grup gençte ruhsal belirti ile sosyal destek ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Cherniss, C. (1988). Obseverd supervisiory behavior and teacher burnout in special education. Journal of Educational Research, 54(5), 449-454.
• Gündüz,B.; Çapri,B. ve Gökçakan,Z.(2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19: 38-55.
• Çakır Y. ve Palabıyıkoğlu R. (1997). 12-22 yaş grubundaki gençlerde çok yönlü algılanan sosyal destek ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik araştırması. Kriz Dergisi, 5(1),15-25.
• Demirel,O.N., Yılmaz,Y. ve Üngüren,E. (2015). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin tükenmişlik düzeyleri üzerine bir araştırma. EKEV Akademi Dergisi; 19(62);173-184.
• Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
• Duyan, V., Gelbal, S. ve Çalık-Var, E. (2013). Sosyal ilişki unsurları ölçeğinin Türkçe’ye uyarlama çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,44: 159-169.
• Divaris K., Polychronopoulou A.& Taoufik K.(2012). Stress and burnout in postgraduate dental education. European Journal of Dental Educatıon, 16 (1): 35-42.
• Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 30 (3): 211-216.
• Erdeğer, N. (2001). Lise öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kahriman, İ. (2002). Adolesanlarda aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ile benlik saygısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Köksal Akyol A. ve Salı, G.(2013). Yatılı ve gündüzlü okuyan çocukların benlik kavramlarının ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4) (Özel Sayı): 1377-1398.
• Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim 37 (164): 283-297.
• Meehan, M.P., Durlak, J.A. & Braynt, F.B. (1993). The relationship of social support to perceived control and subjective mental health in adolescents. Journal of Community Psychology, 21, 49-55.
• Özabacı, N. (2011). İlişki niteliği ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 36 (162): 159-167.
• Özdemir,Y.(2015). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği: Ödev, okula bağlılık ve akademik motivasyonun rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-35.
• Saygın, Y. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek, benlik saygısı ve öznel iyi oluş düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Seçer, İ.ve Gençdoğan, B. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Education 1 (2): 1-13.
• Şencan B. (2009). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeyi ile sosyal yetkinlik beklentisi düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Schaufeli, W.B., Martinez,, M.I., Pinto, A.M., Salanova, M., & Bakker, A.B. (2002). Burnout and Engagement in University Students - A Cross National Study, MBI-SS. Journal Of Cross- Cultural Psychology, 33 (5): 464-481.
• Turner, R. J., Frankel, B. G., & Levin, D. M. (1983). Social support: conceptualization, measurement, and implications for mental health. In J. R. Greeley (Ed.), Research in community and mental health (67-111). Greenvich, CT: JAI Press.
• Ünlü, V. (2004). Karşı cinsle ilişkide sosyal yetkinlik beklentisi ölçeği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Wall, J., Covell, K. ve Macintyre, P.D. (1999). Implicationsof social supports for adolescents education and career aspirations. Canadian Journal of Behavioural Science, 31(2), 63-71.
• Yıldırım, İ. (2006). Anne baba desteği ve başarı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi, güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13: 81-87.
• Yılmaz, E., Yılmaz, E. & Karaca, F. (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyal destek ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Genel Tıp Dergisi, 18 (2): 71-79.
• Zaimoğlu, S. (1991). Adolesanlarda toplumsal destek algısı. Uzmanlık tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Zhang, Y., Gan, Y., & Cham, H. (2007). Perfectionism, academic burnout and engagement chinese college students: A Structural Equation Modeling Analysis. Personality and Individual Differences, 26 Mayıs 2012 tarihinde http://www.sciencedirect.com adresinden alınmıştır.