INVESTIGATION OF THE PRESERVICE TEACHERS' CHILDHOOD TRAUMAS IN TERMS OF SOME VARIABLES

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 67, 982 - 996, 20.07.2018

Kayhan Bozgün , Serpil Pekdoğan

https://doi.org/10.17755/esosder.335415

Cited By: 3

Öz

ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇOCUKLUK DÖNEMİ İSTİSMAR YAŞANTILARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Günümüzde önemi
artan konulardan biri de şüphesiz istismar vakalarıdır. Yazılı kaynak,
paneller, haber ve röportajlarda istismar yaşantısı olan bireylerin
yaşadıklarına tanıklık edilmektedir. İstismar konusundaki alanyazın
incelendiğinde, çocuklar, öğretmenler, aileler, sağlık görevlilerinin katıldığı
çalışmaların yürütüldüğü göze çarpmaktadır. Bu nedenle, bu çalışmada çocukların
sağlıklı büyümesinde katkısı olacak olan öğretmen adayları ile çalışılmasına
ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının çocukluk
dönemindeki istismar yaşantılarını farklı değişkenler açısından incelemektir.
Araştırmada yöntem olarak, nicel araştırma desenlerinden tarama yöntemi
kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 628 öğretmen adayı
oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından
hazırlanan kişisel bilgi formu, Kaya (2014) tarafından uyarlanan Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları Ölçeği Kısa Formu
kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPPS programı yardımıyla analiz
edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız
örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır.
Elde edilen veriler için anlamlılık ,05 düzeyinde kabul edilmiştir. Çalışmanın ortaya
çıkardığı bulgulara göre, öğretmen adaylarının çocukluk dönemi istismar
yaşantıları ile cinsiyet, sınıf, aile geliri, kardeş sayısı, doğum
sırası, anne-baba eğitim düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılığın
olduğu sonucuna varılmıştır. Öğretmen adaylarının çocukluk dönemi istismar
yaşantılarının bölüm, anne-baba yaşam durumu, anne-baba birlikteliği, anne-baba
öz-üvey olma değişkenlerine göre farklılık göstermediği belirlenmiştir.
Gelecekte yapılacak çalışmalarda öğretmen ve öğretmen adaylarının katılımıyla
çocukluk dönemi istismar yaşantıları hakkındaki bilgi düzeylerini belirleyen
çalışmalar ele alınabilir.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk Çağı, İstismar, Öğretmen Adayı, Değişken

Kaynakça

• Arıman, F. (2007). İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin zorbalık eğilimleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, O. ve İşmen, E. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 18, 7-20.
• Ayral, F. (2010). Çocukların cinsel istismarı suçu ve bu suçla mücadele. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Bal, S. (2010). Çocukluk örselenme yaşantıları, ana-baba-ergen ilişki biçimleri ve sosyal destek algısının, kural dışı davranışlarla ilişkisi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bekçi, B. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde aile içi çocuk istismarı ve öfke tetikleyicileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., et al. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. The American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132-1136.
• Bernstein, D. P., Stein, J. A., Newcomb, M. D., Walker, E., Pogge, D., Ahluvalia, T., et al. (2003). Development and validation of a brief screening version of the childhood trauma questionnaire. Child Abuse & Neglect, 27(2), 169-190.
• Bilgiç, E. (2007). İlköğretim I. kademede görülen zorba davranışların sınıf değişkenleri ve atmosferi algılamalarına göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Braquehais, M. D., Oquendo, M. A., Baca-García, E. and Sher, L. (2010). Is impulsivity a link between childhood abuse and suicide? Comprehensive Psychiatry, 51(2), 121-129.
• Budak, O. (2015). Özel Gereksinimli Çocukların İstismarı. S. Sunay Yıldırım-Doğru (Ed.), Çocuk Hakları ve Koruma içinde (s. 275-300). (3. Baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can-Özcan, M. (2010). İstismar ve ihmalin çocuklar üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Child Welfare Information Gateway. (2013). What is child abuse and neglect? Recognizing the signs and symptoms. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, Children’s Bureau.
• Coşkun, G. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin zorbalık eğilimleri ile problemli internet kullanımları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Cüceloğlu, D. (2013). İnsan ve Davranışı. (27. Baskı). Ankara: Remzi Kitabevi.
• Çağlarırmak, A. (2006). Yerleşik olan ve olmayan ailelerde çocuk istismarı yaygınlığının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çeçen-Eroğul, A. R. ve Türk, Ş. B. (2013). Ergenlerde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade tarzları ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1421-1439.
• Çiğdemoğlu, S. (2006). Lise 1.sınıf öğrencilerinin akran baskısı, özsaygı ve dışadönüklük kişilik özelliklerinin okul türlerine göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dereobalı, N., Karadağ, S. Ç. ve Sönmez, S. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismarı, ihmali, şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66.
• Dilsiz, H. ve Mağden, D. (2015). Öğretmenlerin çocuk istismar ve ihmali konusunda bilgi ve risk tanıma düzeylerinin tespit edilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 678-694.
• Doğrucan, A. ve Yıldırım, Z. (2011). Yazılı Basında Çocuk İstismarı Haberlerinin İncelenmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 176-194.
• Durmuşoğlu-Saltalı, N. (2015). Çocuk İstismarı ve İhmali. S. Sunay Yıldırım-Doğru (Ed.), Çocuk Hakları ve Koruma içinde (s. 61-120). (3. Baskı). Ankara: Eğiten Kitap.
• Erükçü, G. (2013). Farklı sosyo-ekonomik düzeyden gelen ergenlerin çocukluk dönemi örselenme yaşantılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gallagher‐Mackay, K. (2014). Teachers' duty to report child abuse and neglect and the paradox of noncompliance: Relational theory and “compliance” in the human services. Law & Policy, 36(3), 256-289.
• Gould, F., Clarke, J., Heim, C., Harvey, P. D., Majer, M. and Nemeroff, C. B. (2012). The effects of child abuse and neglect on cognitive functioning in adulthood. Journal of Psychiatric Research, 46(4), 500-506.
• Güloğlu, B., Karaırmak, Ö. ve Emiral, E. (2016). Çocukluk çağı travmalarının tinsellik ve affetme üzerindeki rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(4), 309-316.
• Güven, F. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin zorbalık yapmaları ile zorbalığa maruz kalmalarının, cinsiyet, anne-baba eğitimi, sosyoekonomik düzey ve empati eğilimi açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Hatiboğlu, N. (2011). The Socio-demographic predictors of child abuse and relationships between child abuse, attachment patterns and psychopathology in a group of Turkish university students. Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İdiğ-Çamuroğlu, M. (2014). Üniversite öğrencilerinde kendine zarar verme davranışı ve intihar olasılığının, çocukluk örselenmeleri ve saldırganlıkla ilişkisi. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya İ. ve Çecen-Eroğul A. R. (2011). Ergenlerde çocukluk dönemi istismar yaşantılarının yordanmasında aile işlevlerinin rolü. XI. Ulusal PDR Kongresi. 3-5 Ekim 2011, Selçuk-İzmir. http://www.pegem.net/Akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=133655. Erişim Tarihi:17.03.2017.
• Kaya, S. (2014). Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ölçeği kısa formunun Türkçeye uyarlanması. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Kılıç, N. (2009). İlköğretim 6,7,8. sınıf öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kulakçı-Altınbaş, H., Korkmaz-Aslan, G., Kuzlu-Ayyıldız, T., Niyazi-Ayoğlu, F. ve Veren, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin çocukluk döneminde yaşadıkları örseleyici davranışların öfke durumları üzerine etkisi. TAF Koruyucu Hekimlik Bülteni, 15(6), 518-524.
• Kurtoğlu, M. (2016). Çocuk bu ihmale gelmez. İstanbul: Nesil Basım Yayın.
• Mavili, A. (2014). Aile içi şiddet: Kadının ve çocuğun korunması. (2. Baskı). Ankara: Elma Yayınevi.
• Mills, R., Scott, J., Alati, R., O’Callaghan, M., Najman, J. M. and Strathearn, L. (2013). Child maltreatment and adolescent mental health problems in a large birth cohort. Child Abuse & Neglect, 37(5), 292-302.
• Minto, K., Hornsey, M. J., Gillespie, N., Healy, K. and Jetten, J. (2016). A social identity approach to understanding responses to child sexual abuse allegations. PloS One, 11(4), 1-15.
• Özdemir, E. (2014). Tarama yöntemi. Mustafa Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s.77-97). (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Sağır, M. ve Gözler, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri ve farkındalık düzeyleri. Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(5), 67-102.
• Sandberg, G. J., Feldhousen, B. E. and Busby, M. D. (2012). The Impact of Childhood Abuse on Women’s and Men’s Perceived Parenting: Implications for Practitioners. The American Journal of Family Therapy, 40(1), 74-91.
• Sarıbeyoğlu, N. S. (2007). Lise öğrencilerinde aile içi çocuk istismarı ile zorbalık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Savla, J. T., Roberto, K. A., Jaramillo-Sierra, A. L., Gambrel, L. E., Karimi, H. and Butner, L. M. (2013). Childhood abuse affects emotional closeness with family in mid-and later life. Child Abuse & Neglect, 37(6), 388-399.
• Siyez, D. M. (2003). Duygusal istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin benlik algıları ile depresyon ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, B. (2011). Metodoloji. Abdurrahman Tanrıöğen (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s.109-130). (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Thompson, R., Flaherty, E. G., English, D. J., Litrownik, A. J., Dubowitz, H., Kotch, J. B., et al. (2015). Trajectories of adverse childhood experiences and self-reported health at age 18. Academic Pediatrics, 15(5), 503-509.
• Tıraşçı, Y. ve Gören, S. (2007). Çocuk istismarı ve ihmali. Dicle Tıp Dergisi, 34(1), 70-74.
• Tosuntaş-Karakuş, F. (2006). Ergenlerde algılanan duygusal istismar ile sosyal beceri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Turan, A. (2014). Ergenlerde çocukluk örselenme yaşantıları ve yılmazlık düzeyinin algılanan sosyal destek açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Türk, S. (2010). Öğretmen adayları ile ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin çocuk istismarı potansiyeli açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Uçar, G. (2015). İşyerinde psikolojik taciz, akran zorbalığı ve çocukluk çağı örselenme yaşantıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• UNICEF. (2016). The State of the World’s Children, New York, http://www.unicef.org/publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf, Erişim Tarihi: 05.03.2017.
• Ünalmış, A. (2010). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri arasında yaşanan zorbalığın farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• World Health Organization (WHO). (2016). Child maltreatment. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/. Erişim tarihi: 05.03.2017.
• Yaşar, Z. F. ve Akduman, G. G. (2007). Çocuk ihmali-istismarı ve adli diş hekimliği. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 389-394.
• Yurdakök, K. ve İnce, O. (2010). Duygusal istismar ve ihmal. Katkı Pediatri Dergisi, 32(4), 423-433.
• Yurtal, F. ve Cenkseven, F. (2006). İlköğretim okullarında zorbalığın incelenmesi. I. Şiddet ve Okul: Okul ve çevresinde çocuğa yönelik şiddet ve alınabilecek tedbirler. Uluslararası Katılımlı Sempozyum (s.14). İstanbul.
• Yurtcan, E. (2006). Yeni türk ceza kanunu ve yorumu. (2. Baskı). İstanbul: Kazancı Kitap.
• Yücel, D. (2014). Çocukluk çağı istismar yaşantılarının genç yetişkinlik dönemindeki bağlanma süreçleri, psikopatolojik semptomlar, ilişki yeterlilikleri ve aşk tutumları ile ilişkilerinin incelenmesi. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Zeren, C., Yengil, E., Çelikel, A., Arık, A. ve Arslan, M. (2012). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı istismarı sıklığı. Dicle Tıp Dergisi, 39(4), 536-541.
• Zerenoğlu, L. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleriyle çocukluktaki örselenme yaşantıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Zhang, T., Chow, A., Wang, L., Dai, Y. and Xiao, Z. (2012). Role of childhood traumatic experience in personality disorders in China. Comprehensive Psychiatry, 53(6), 829-836.