İŞ/AİLE SINIRI TEORİSİ BAĞLAMINDA KADIN AKADEMİSYENLERİN İŞ/YAŞAM DENGESİNİN SAĞLANMASINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 68, 1722 - 1744, 24.10.2018

Gökben Bayramoğlu

https://doi.org/10.17755/esosder.433355

Cited By: 10

Öz

Endüstri
devrimiyle birbirinden tamamen ayrılmış olan iş ve aile alanları arasındaki
sınır; teknolojiyle birlikte bulanıklaşmaya başlamıştır. İki alan arasındaki
etkileşimler ve her iki alana ilişkin rol beklentilerinin etkili bir şekilde
yönetilmesi, bireyin iş/yaşam dengesinin sağlanması açısından büyük bir önem
taşımaktadır. Bu dengenin sağlanmasıyla ilgili teorilerden birisi de “İş/Aile sınır teorisidir”. Akademisyenlik, niteliği bakımından iş/özel
yaşam arasındaki sınırların netleştirilmesinin oldukça güç olduğu bir
meslektir. Bu zorluğa bir de kadın olmanın gerektirdiği ekstra sorumluluklar da
dâhil edildiğinde kadın akademisyenlerin iş/yaşam sınırını koruması çok zor
hale gelmektedir. Bu durum, sınır yönetim stratejilerinin spesifik mesleklere
uygulanabilirliğine ilişkin soruyu beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada
kadın akademisyenlerin iş/yaşam dengesini nasıl sağladıkları ortaya koymak
amacıyla 300 kadın akademisyenle anket çalışması yapılmış; veriler; keşifsel ve
doğrulayıcı faktör analizi, tanımlayıcı istatistikler, regresyon ve One Way
Anova yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda “evde işe ilişkin
çalışma” ve “aile rollerinin benimsenmesi” faktörlerinin, kadın
akademisyenlerin iş/yaşam dengesinin sağlanmasında etkili olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş/Yaşam Sınırı Teorimi, İş/Aile Çatışması

A FIELD SURVEY ON THE ACHIEVEMENT OF WORK / LIFE BALANCE OF FEMALE ACADEMICIANS IN THE CONTEXT OF WORK / FAMILY BOUNDARY THEORY

Öz

The border between business and family areas, which are
completely separated from each other by the industrial revolution, has begun to
blur together with technology. That the interactions between these two domains
and the role expectations of both domains are effectively met are great
importance in terms of ensuring the work/life balance of the individual. One of
the theories developed to provide this balance is the "work / family
boundary theory". Academics is a profession whose quality is very
difficult to clarify the boundaries between work and private life. In addition
to this difficulty, it is very difficult to protect the work/life boundaries of
female academics when it comes to the additional responsibilities of being a
woman. This brings with it a question about how border management strategies
should be applied to specific occupations. In this study, a survey was
conducted with 300 female academicians in order to show how women academicians
provide work/life balance; the data obtained are analyzed using the methods of
exploratory and confirmatory factor analysis, descriptive statistics,
regression and One Way Anova. As a result of the research, it was found that
the factors of "work at home" and "adoption of family
roles" were effective in ensuring the work/life balance of female
academicians.

Anahtar Kelimeler

Work/Family Boundary, Work/Family Conflict, Female Academics

Kaynakça

• Acker, S., & Feuerverger, G. (1996). Doing Good and Feeling Bad: The Work of Women University Teachers. Cambridge Journal of Education, 26(3), s. 401-424.
• Adisa, T. A., Mordi, C., & Mordi, T. (2014). The Challenges and Realities of Work-Family Balance among Nigerian Female Doctors and Nurses. Economic Insights-Trens and Challenges, III(3), s. 23-38.
• Alaçam, B., & Altuntaş, S. (2015). Kadın Akademisyenlerin Kariyer Engelleri Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2(1), 1-11.
• Alan Kuramı. (2016, şubat 16). Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Alan_kuram%C4%B1 adresinden alındı
• Allen, T. D., Cho, E., & Meier, L. L. (2014). Work-Family Boundary Dynamics. The Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behaviour, 1, s. 99-121.
• Arslan, G. E. (2014, Mayıs). Türkiye'de Çalışan Kadın Olmak ve Kadın Akademisyenler. Gazi Üniversitesi Öğretim Üyeleri Derneği Akademik Bülten, 12(1), 36-41.
• Ashford, B. E., Kreiner, G. E., & Fugate, M. (2000, July). All in a Day's Work: Boundaries and Micro Role Transitions. Academy of Management, 25(3), s. 472-491.Başarır, F., & Sarı, M. (2015, April). Kadın Akademisyenlerin "Kadın Akademisyen Olma"ya İlişkin Algıların Metaforlar Yoluyla İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1), s. 41-51.
• Belkıs, Ö. (2016, Kasım). Anneliğin Akademik Kariyer Gelişmine Etkileri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 251-265.
• Bourhis, A., & Mekkaoui, R. (2010). Beyond Work-Family Balance: Are Family-Friendly Organizations More Attractive? Industial Relations(651), s. 98-117.
• Bozkurt, Ö. Ç. (2012). Kadın Akademisyenlerde İş –Aile Çatışması Ve Yaşam Tatmini İlişkilerinin İncelenmesi. Uluslararası Kadın Konferansı: Kadın Olmak, Farkındalık ve Özgürleşme (s. 85-98). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Chakrabarti, M. (2011). Work-Family Boundary Management Strategies: Examining Outcomes, and the Role of Fit. Wayne Statete University.
• Chesley, N. (2005, December). Bluring Boundaries? Linking Technology Use, Spillover, Individual Distress, and Family Satisfaction. Journal of Marriage and Family(67), s. 1237-1248.
• Clark, S. C. (2000, June). Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance. Human Relations, 53(6), 747-770.
• Clark, S. C. (2002). Communicating across the Work/Home Border. Community, Work&Family, 5(1), 23-48.
• Cole, P. L., & Curtis, J. W. (2004). Academic Work and Family Responsibility: A Balancing Act. Science.
• Compos, B., Graesch, A. P., Repetti, R., Bradbury, T., & Ochs, E. (2009). Opportunity for Interaction? A Naturalistic Observation Study of Dual-Earner Families After Work and School. Journal of Family Psychology, 23(6), s. 789-807.
• Coşkuner, S. (2013). Akademisyenlerin İş ve Aile Karakteristiklerinin Evlilik, Aile ve Yaşam Tatmini İle İlişkisi: İş ve Aile Çatışmasının Aracı Rolü. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Aile ve Tüketici Bilimleri.
• Cowan, R., & Hoffman, M. F. (2007). The Flexible Organizatiom: How Contemporary Employess Construct the Work/Life Border. Qualitative Research Reports in Communication, 8(1), 37-44.
• Curtis, J. W. (2004, Nov-Dec). Balancing Work and Family for Faculty: Why is Important. Acedeme, 90(6), 21-23.
• Daniel, S., & Sonnentag, S. (2016). Crossing The Borders: The Relationship Between Boundary Management, Work-Family Enrichment and Job Satisfaction. The International Journal of Human Resource Management, 27(4), s. 407-426.
• Desrochers, S., & Sargent, L. D. (2004). Boundary/Border Theory and Work-Family Integration. Organization Management Journal, 1(1), s. 40-48.Dikmen, N., & Maden, D. (2012). Kadın Akademisyenlerin Görünmeyen Emeği Üzerine Bir Araştırma: Ordu Üniversitesi Örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), s. 235-251.
• Donald, F., & Linington, J. (2015, November). Work/Family Border Theory and Gender Role Orientation. South African Journal of Psychology, 38(4), s. 659-671.Edwards, J. R., & Rothbard, N. P. (2000). Mechanisms Linking Work and Family: Clarifiying the Relationship Between Work and Family Constructs. Academy of Management Review, 25(1), s. 178-199.
• Ergol, Ş., & Koç, G. (2012, April). Encountered Difficulties of Female Research Assistants at Domestic and Business Life in Turkey. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), s. 43-49.
• Ergöl, Ş., Koç, G., Eroğlu, K., & Taşkın, L. (2013). Türkiye'de Kadın Araştırma Görevlilerinin Ev ve İş Yaşamında Karşılaştıkları Güçlükler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 43-49.
• Ezra, M., & Deckman, M. (1996, Mar-Apr). Balancing Work and Family Responsibilities: Flextime and Child Care in the Federal Goverment. Public Administration Review, 56(2), s. 174-179.
• Fatoki, F. T., & Koiowu, S. (2015, December). Family and Work Responsibilities and Coping Strategies of Women Academics. European Scientific Journal, s. 1857-7881.
• Fedáková, D., & Iśtoňová , L. (2017). Slovak IT- Employees and New Ways of Working: Impact on Work-Family Borders and Work-Family Balance. Ceskoslevenska Psychologie, LXI(1), s. 68-85.
• Foster, N. (2000). A Case Study of Women Academics' Viewa on Equal Opportunities, Career Prospects and Work-Family Conflicts in a British University. Women in Management Review, 15(7), 316-330.
• Greenhaus, J. H., Collins, K. M., & Shaw, J. D. (2003, Decemver). The Relation Between Work-Family Balance and Quality of Life. Journal of Vocational Behavior, 63, s. 510-531.
• Hall, D. T. (1990, Winter). Promoting Work/Family Balance: An Organization-Change Approach. Organizational Dynamics, 18(3), s. 5-18.
• Hall, D. T., & Richter, J. (1989, August). Balancing Work Life and Home Life: What Can Organization Do to Help. Academy of Management, 2(3), s. 213-223.
• Hill, E. J., Hawkins, A. J., Ferris, M., & Weitzman, M. (2001, January). Finding an Ekstra Day a Week: The Positive Influence of Perceived Job Flexibility on Work and Family Balance. Family Relations, 50(1), s. 49-58.
• Honeycutt, T. L., & Rosen, B. (tarih yok). Family Frendly Human Resource Policies, Salary Levels, and Salient Identity as Predictors of Organizational Attraction. Journal of Vocational Behavior(50), s. 271-290.
• Kanter, R. M. (1977). Work and Family in the United States: A Critical Review and Agenda for Research and Policy. New York: Russel Sage Foundation.
• Karrassvidou, E., & Glavelli, N. (2013). Work-Family Balance Through Border Theory Lens: The Case of a Company "Driving in the Fast Lane". Equality, Diversity and Inclusion: An International Journa, s. 84-97.
• Kaya, N. B., Alyıldız, A., & Kuğuoğlu, İ. H. (2010). Kadın Akademisyenlerin Sorunları: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve İnönü Üniversitesi Örneği. 21. Yüzyılın Eşiğinde Kadınlar: Değişim ve Güçlenme (s. 59-69). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayını.
• Kayhan, N. (2012). Akademisyenlerin Kadının Çalışmasına Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Kadın Konferansı: Kadın Olmak, Farkındalık ve Özgürleşme (s. 98-113). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Kossek, E. E. (2012, September). Learn to Manage Work-Life Boundaries, for Your Own Sanity. Women in Higher Education, 21(9).
• Kossek, E. E., & Lautsch, B. A. (2012). Work-Family Boundary Management Styles in Organizations: A Cross-Level Model. Organizational Psychology Review, 2(2), s. 152-171.
• Kossek, E. E., & Lautsch, B. A. (2012). Work-Family Boundary Management Styles in Organizations: A Cross-Level Model. Organizational Psychology Review, 2(2), s. 152-171.
• Kossek, E. E., Lautsch, B. A., & Eaton, S. C. (2006). Telecommuting, Control, and Boundary Management: Correlates of Policy Use and Practice, Job Control, and Work-Family Effectiveness. Journal of Vocational Behavior(68), s. 347-367.
• Kreiner, G. E., Hollensbe, E. C., & Sheep, M. L. (2009). Work-Home Interface via Boundary Work Tactics. Academy of Management Journal, 52(4), s. 704-730.
• Küçükşen, K., & Kaya, Ş. D. (2016, Aralık). Yönetici Pozisyonundaki Akademisyen Kadınlarda Aile-İş-Özel Yaşam Dengesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), s. 662-674.
• Lambert, C., Kass, S. J., Piotrowski, C., & Vodanovich, S. J. (2006). Impact Factors on Work-Family Balance: Initial Support for Border Theory. Organizational Development Journal, 24(3), s. 64-75.
• Lewis, S. (1997, January). "Family Friendly" Employment Policies: A Route to Changing Organizational Culture or Playing About at the Margin? Family Friendly Employment , 4(1), s. 13-24.
• McNamara, T. K., Pitt-Catsouphes, M., Matz-Costa, C., Brown, M., & Valcour, M. (2013). Acroos the Continuum of Satisfaction with Work-Family: Work Hours, Flexibility-fit, and Work-Family Culture. Social Science Research, 42, s. 283-298.
• Mesmer-Magnus, J. R., & Viswesvaran, C. (2006, Fall). How Family-Friendly Work Environments Affect Work/Family Conflict: A Meta-Analytic Examination. Journal of Labor Research, XXVII(4), s. 555-576.
• Moon, S.-Y., & Roh, J. (2010). Balancing Work and Family in South Korea's Public Organizations: Focusing on Family-Friendly Policies in Elementary School Organizations. Public Personnel Management, 39(2), s. 117-132.Mustafayeva, L., & Bayraktaroğlu, S. (2014). İş-Aile çatışmaları ve Yaşam Tatmini Arasındaki İlişki: Türkiye ve İngiltere'deki Akademisyenlerin Karşılaştırılması. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), s. 127-146.
• Nippert-Eng, C. (1996). Calendars and Keys: The Classification of "Home" and "Work". Sociological Forum, 11(3), s. 563-585.
• Noor, N. (2002). Work-Family Conflict, Locus of Control, and Women's Well-Being: Tests of Alternative. The Journal of Social Psychology, 142(5), s. 645-662.
• OECD. (2014). Gender Data Portal. 11 19, 2017 tarihinde http://www.oecd.org/gender/data/balancingpaidworkunpaidworkandleisure.htm adresinden alındı
• Ozel, A. (2008). The Administrative Position of Female Academics in Turkish Universities and Their Geographical (Spatial) Distribution. Research Journal of Environmental Sciences, 2(2), s. 91-99.
• ÖSYM. (2018). Öğretim Elemanı İstatistikleri. 11 12, 2017 tarihinde Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi: https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden alındı
• Özkanlı, Ö. (2007). Türkiye'de Kadın Akademisyenlerin Durumu. Eğitim ve Bilim, 32(144), s. 59-71.
• Özkanlı, Ö. (2010). Türkiye'de Üniversitelerde Üst Düzey Kadın Yöneticilerin Karşılaştıkları Kültürel ve Yapısal Engeller. Mülkiye, XXXIV(268), s. 265-280.
• Özkanlı, Ö., & Korkmaz, A. (2000). Turkish Women in Academic Life: Attitude Measurement Towards Gender Discrimination of Business Administration. Emerging Economies: Academy of Business Administrative Sciences (s. 56). Praque, Czech Republic: Bonaventure University Publication.
• Öztan, E., & Doğan, S. N. (2015). Akademinin Cinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi Örneği Üzerinden Üniversite ve Toplumsal Cinsiyet. Çalışma ve Toplum(3), 191-223.Piszcek, M. M., & Berg, P. (2014). Expanding The Boundaries of Boundary Theory: Regulative Institutions and Work-Family Role Management. Human Relations, s. 1-22.
• Qiu, L., & Fan, J. (2015). Family Boundary Characteristics, Work-Family Conflict, and Life Satisfaction: A Moderated Mediation Model. International Journal of Psychology, 50(5), s. 336-344.
• Rafnsdottir, G. L., & Heijstra, T. M. (2013, May). Balancing Work-Family Life in Academia: The Power of Time. Gender, Work and Organization, 20(3), s. 283-298.
• Rothbard, N. P., Philips, K. W., & Dumas, T. L. (2005, May-June). Managing Multiple Roles: Work-Family Policies and Individuals' Desires for Segmentation. Organization Science, 16(3), s. 243-258.
• Saltzstein, A. L., Ting, Y., & Saltztein, G. H. (2001, July/August). Work/Family Balance and Job Satisfaction: The Impact of Family-Friendly Policies on Attitudes of Federal Goverment Employess. Public Administration Review, 61(4), s. 452-468.
• Scandura, T. A., & Lankau, M. J. (1997). Relationship of Gender, Family Responsibility and Flexible Work Hours to Organizational Commitment and Job Satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 18, s. 377-391.
• Shockley, K. M., & Allen, T. D. (2007). When Flexibility Helps: Another Look at the Availability of Flexible Work Arrangements and Work-Family Conflict. Journal of Vacational Behavior, 71, s. 479-493.
• Suğur, S., & Cangöz, İ. (2016, Eylül). Üniversite Yönetiminde Kadınların Eksik Temsili Üzerinde Toplumsal Cinsiyet İlişkilerinin Rolü. Amme İdaresi Dergisi, 49(3), s. 89-115.
• Swody, C. A., & Powell, G. N. (2007). Determinants of Employee Participation in Organizations' Family-Frendly Programs: A Multi-level Approach. J Bus Psychol, 22, s. 111-122.
• Şentürk, B. (2015). Çokuz ama Yokuz: Türkiye'de Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz. Vira Verita(2), s. 1-22.
• Tausig, M., & Fenwick, R. (2001, Summer). Unbinding Time: Alternate Work Schedules and Work. Journal of Family and Economic Issues, 22(2), s. 101-120.
• Tiemey, W. G., & Bensimon, E. M. (1996). Promotion and Tenure. Albany- New York: State University of New York.
• Topgül, S. (2016). İş ve Aile Yaşamı Dengesi(zliği)nin Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkileri. Yönetim ve Ekonomi, 23(1), s. 217-232.
• Vithanage, V., & Arachchige, B. J. (2017, April). A Study on the Work-Family Balance and Job Performance of Academics in Sri Lanka. IUP Journal of Management, 16(2), s. 7-28.
• Wallace, J. E. (1997). It's about Time: A Study of Hours Worked and Work Spillover among Law Firm Lawyers. Journal of Vocational Behavior(50), s. 227-248.
• Yenilmez, M. İ. (2016). Women in Academia in Turkey: Challenges and Opportunities. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), s. 289-311.
• Yeşil, Y., & Fidan, F. (2015, Haziran). Kadın Akademisyenlerin Çalışma Yaşam Kalitesinin İncelenmesi: Devlet ve Vakıf Üniversitelerinde Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), s. 238-248.