THE ROLE OF NATIONALITY IN THE GENESIS OF MODERN TURKEY

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 72, 1757 - 1766, 15.10.2019

Erdal Aydın

https://doi.org/10.17755/esosder.551375

Öz

Bu araştırmada
Türk siyasi tarihi bağlamında modernleşme ve milliyetçilik olgusu arasındaki
ilişki sivil, etnik ve modernist milliyetçilik yaklaşımları bağlamında ele
alınmaktadır. Osmanlı ile başlayan modernleşme hikayemiz Cumhuriyet ile devam
etmiştir. Milliyetçilik Batı’da bilhassa Fransız İhtilaliyle birlikte ulus
devlet anlayışının ortaya çıkmasını ve toplumun büyük kısmını oluşturan avam
tabakasının siyasal anlamda hak ve hürriyet mücadelesini sembolize etmektedir.
Osmanlı’nın sön döneminde İslamcılık ve Osmanlıcılıkla birlikte Türkçülük çok
belirgin bir şekilde varlığını hissettirmiştir. İstiklal Mücadelesinde ve
Cumhuriyetin kuruluşunda milliyetçilik çok önemli bir saik olmuştur. Bu
makalede Osmanlı döneminden Cumhuriyete milliyetçilik olgusunun gelişimi ve rolü
modernleşme bağlamında analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Modernleşme, Milliyetçilik, Kimlik, Ulus Devlet

The Role of Nationality in the Genesis of Modern Turkey

Öz

The relationship of modernization and nationality will
be investigated in this article by reference of Turkish political history in
the context of approaches of civil, ethnical and modernist nationalism.
Modernization beginning with Ottoman State has been continued during Republic
era. Nationality appearing especially after French Revolution in the west
symbolizes emergence of national states as well as competition of common people
in respect of rights and freedoms. Turkism as well as Ottomanism and Islamism
has been very strong in the late Ottoman State. Nationality was crucial element
during National Independent Struggle and foundation of the Republic.
Development and role of nationality from Ottoman to Republic has been analyzed
in this essay in regard of modernization.

Anahtar Kelimeler

Modernization, Nationality, Identity, National State

Kaynakça

• Akçura, Y. (1976). Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu Yayınları, VII Dizi, S. 73.
• Akman, A. (2002). “Milliyetçilik Kuramında Etnik/Sivil Milliyetçilik Karşıtlığı”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, c.4, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Anderson, B. (1991). Imagined communities: Reflections on the origin and spread of nationalism. New York: Verso Books, 1991.
• Atatürk, M. K. (1959). Nutuk : vesikalar. (C.III). Ankara : Türk Devrim Tarihi Enstitüsü.
• Atatürk, M. K. (1960). Nutuk : 1920-1927. (C.II). Ankara : Türk Devrim Tarihi Enstitüsü.
• Aydın, E. (2017). Bediüzzaman Said Nursi’nin eserlerinde din-siyaset ilişkisine dair bir inceleme. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.
• Aydın, E. (2018). “İslam’da demokratik bir hilafet tasavvuru mümkünmü?”, Muhafazakar Düşünce Dergisi, (54), p.73-95.
• Aydın, S. (1993). “Modernleşme ve Milliyetçilik”, Ankara: Gündoğan.
• Çağaptay, S. (1999). “Türkiye’de İslam, Laiklik ve Milliyetçilik: Türk Kimdir?”, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cleveland, W. (1971). The making of an Arab nationalist Ottomanism and Arabism in the life and thought of Sati al-Husri. (C. XV, 211 s.). Princeton : Princeton University.
• Dawisha, A. (2003). Arab nationalism in the Twentieth-Century : from triumph to despair. (C. VI, 340 s.). Princeton : Princeton University.
• Duman, M . (2018). II. Dünya Savaşı Sonrasında Dış Politikada Doğrultusunda Gelişen Kültürel Bir İttifak: Halkevleri ve İngiliz Kültür Heyeti. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 3 (3), 57-73.
• Eisenstadt, S.H. (1966). Modernization, Protest and Change, N.J.: Prentice-Hall Inc.
• Göçek, F.M. , (2002). “Osmanlı Devleti’nde Türk Milliyetçiliğinin Oluşumu: Sosyolojik Bir Yaklaşım”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, c.4 İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gündoğdu, M . (2016). Namık Kemal’in Selimiyye Adlı Naziresinde İttihâd-ı İslam Hedefi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (7), 63-75.
• Hobsbawm, E. J. (1995). Nations and nationalism since 1780 (C. VIII, 206 s.). Cambridge : Cambridge University, pp.14-45.
• Kadıoğlu, A. (1998). “Milletini Arayan Devlet: Türk Milliyetçiliğinin Açmazları”, 75 Yılda Tebaadan Yurttaşa Doğru, (der. Artun Ünsal), İstanbul: Tarih Vakfı.
• Karpat, K. (2012). Balkanlarda Osmanlı Mirası, Timaş, çev. Recep Boztemur, 2. bs., İstanbul : Timaş Yayınları.
• Kemal, N.K. (2011). Vatan Yahut Silistre. İstanbul, Kum Saati Yayınları.
• Keskin, M. (1999). Atatürk’ün Millet ve Milliyetçilik Anlayışı, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Keyman F. ve İçduygu, A. (1998). “Türk Modernleşmesi ve Ulusal Kimlik Sorunu” 75 Yılda Tebaadan Yurttaşa Doğru, İstanbul: Tarih Vakfı.
• Kongar, E. (1981). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Remzi Yayınları.
• Köseoğlu Y. ve Al H. (2013), Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt:8, Sayı:3, s.103-25.
• Kushner, D. (1977). “The Rise of Turkish Nationalism 1876-1908” London: Frank Cass.
• Özbudun, E. (1998). “Millî Mücadele ve Cumhuriyet’in Resmi Belgelerinde Yurttaşlık ve Kimlik Sorunu”, 75 Yılda Tebaadan Yurttaşa Doğru, (der. Artun Ünsal), İstanbul: Tarih Vakfı.
• Özkırımlı, U. (2009). “Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış”, Ankara: Doğu-Batı.Tevhid-i Tedrisat Law (Issue 430, 3 March 1924). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.430.pdf, (01-02-2019).
• Üstel, F. (Ocak 1993). “Türk Milliyetçiliğinde Anadolu Metaforu”, Tarih ve Toplum, no.109, p.51.
• Yıldız, A. (2016). Ne Mutlu Türküm Diyebilene, İstanbul: İletişim Yayınları.