THE EFFECT OF CHRONIC DISEASES AND VARIOUS DEMOGRAPHIC FACTORS ON SICKNESS ABSENTEEISM

Yıl 2020, Cilt: 19 Sayı: 76, 2175 - 2190, 15.10.2020

Dilek Şahin , Mehmet Nurullah Kurutkan , Oğuz Kara

https://doi.org/10.17755/esosder.714086

Öz

KRONİK HASTALIKLARIN VE ÇEŞİTLİ DEMOGRAFİK FAKTÖRLERİN HASTALIĞA BAĞLI DEVAMSIZLIĞA ETKİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, kronik hastalıkların ve çeşitli demografik faktörlerin hastalığa bağlı işe gidilemeyen gün sayısını (işteki devamsızlığı) etkileme derecesini tespit etmektir. 2016 “TÜİK Sağlık Araştırması” verileri ile üç model kurgulanmıştır. On üç kronik hastalığa ait verilerin ve sosyo demografik faktörlerin işe gidilemeyen gün sayısını etkileme derecesini tespit etmek için Kantil Regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Kroner kalp hastalığının, inme, karaciğer yetmezliği ve depresyonun araştırma kapsamında kurulan her üç modelde devamsızlığı etkileyen kronik hastalık grupları arasında olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında ağrının hayatı engelleme durumu arttıkça devamsızlık süresinin arttığına yönelik ilişki tespit edilmiştir. Eğitim düzeylerinin orta kantil düzeylerinde devamsızlığı azaltıcı etkisi bulunmakta iken, gelir düzeylerindeki ve yaştaki artış orta ve üst kantillerde devamsızlığı arttırdığı görülmektedir. Yürüme değişkenin ise orta düzey kantilde devamsızlığı azaltıcı etkisi bulunduğu anlaşılmaktadır. Çalışma şeklinin yarı zamanlı olmasının da devamsızlığı azalttığı belirlenmiştir (p<0,05). Çalışma sonuçlarına göre, kronik hastalıkların doğrudan maliyetler yanında hastalığa bağlı iş günü kayıplarıyla da dolaylı maliyetleri arttırdığı tespit edilmiştir. Karar vericiler özellikle işe bağlı devamsızlığı azaltmak için kroner kalp hastalığı, inme, depresyon ve karaciğer yetmezliği hastalıklarını önleme çalışmalarına öncelik vermelidir. Ağrı yönetimi her sağlık kurumunda planlanmalıdır. Son olarak yürüyüşün hastalığa bağlı devamsızlığı azalttığı desteklenmelidir. Hareketli yaşam tarzını destekleyen sağlığı geliştirme programlarına politika yapıcılar tarafından kaynak aktarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Hastalığa Bağlı Devamsızlık, Kronik Hastalıklar, Devamsızlık Maliyeti

Kaynakça

• Alonso, J., Petukhova, M., Vilagut, G., Chatterji, S., Heeringa, S., Üstün, T. B., … Kessler, R. C. (2011). Days out of role due to common physical and mental conditions: results from the WHO World Mental Health surveys. Molecular Psychiatry, 16(12), 1234–1246. https://doi.org/10.1038/mp.2010.101
• Altın Yavuz, A., & Gündoğan Işık, E. (2017). Kantil Regresyon. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 2017(9), 2.
• Asay, G. R. B., Roy, K., Lang, J. E., Payne, R. L., & Howard, D. H. (2016). Absenteeism and employer costs associated with chronic diseases and health risk factors in the us workforce. Preventing Chronic Disease, 13(10), 150503. https://doi.org/10.5888/pcd13.150503
• Bacharach, S. B., Bamberger, P., & Biron, M. (2010). Alcohol consumption and workplace absenteeism: The moderating effect of social support. Journal of Applied Psychology, 95(2), 334–348. https://doi.org/10.1037/a0018018
• Baptista, M. C., Burton, W. N., Nahas, A. K., Wang, Y.-P., Viana, M. C., & Andrade, L. H. (2019). Absenteeism and presenteeism associated with common health conditions in brazilian workers. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 61(4), 303–313. https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000001538
• Barmby, T., Orme, C., & Treble, J. (1995). Worker absence histories: a panel data study. Labour Economics, 2(1), 53–65. https://doi.org/10.1016/0927-5371(95)80007-K
• Bierla, I., Huver, B., & Richard, S. (2013). New evidence on absenteeism and presenteeism. The International Journal of Human Resource Management, 24(7), 1536–1550. https://doi.org/10.1080/09585192.2012.722120
• Çamurlu, S., & Erilli, N. A. (2019). Kantil Regresyon Analizinde Bootstrap Tahmini. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 35(2), 16–25.
• Carls, G. S., Roebuck, M. C., Brennan, T. A., Slezak, J. A., Matlin, O. S., & Gibson, T. B. (2012). Impact of Medication Adherence on Absenteeism and Short-Term Disability for Five Chronic Diseases. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 54(7), 792–805. https://doi.org/10.1097/JOM.0b013e31825463e9
• Chatterji, M. (2002). Sickness, absenteeism, presenteeism, and sick pay. Oxford Economic Papers, 54(4), 669–687. https://doi.org/10.1093/oep/54.4.669
• Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Birliği Ofisi, & T.C. Sağlık Bakanlığı. (2017). Türkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi. Copenhagen: DSÖ Avrupa Birliği Ofisi. Tarihinde adresinden erişildi https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/WHO_Turkey_Risk_Factors_A4_TR_19.06.2018.pdf
• Ejebu, O.-Z., & Skåtun, D. (2018). Vocation, mental ıllness, and the absenteeism decision. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 60(12), 1136–1142. https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000001454
• European Foundation. (2010). Absence from Work. European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Duplin. Erişim Adresi: https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_files/docs/ewco/tn0911039s/tn0911039s.pdf
• Firat, H., Yuceege, M., Kiran, S., Akgun, M., Demir, A. U., Aksu, M., … Yilmaz, H. (2019). Absenteeism and delay to work due to sleep disorders in the Turkish adult population: a questionnaire-based national survey. Workplace Health & Safety, 67(1), 27–35. https://doi.org/10.1177/2165079918785392
• Grinza, E., & Rycx, F. (2020). The ımpact of sickness absenteeism on firm productivity: new evidence from belgian matched employer–employee panel data. Industrial Relations: A Journal of Economy and Society, 59(1), 150–194. https://doi.org/10.1111/irel.12252
• Halpern, M. T. (2001). Impact of smoking status on workplace absenteeism and productivity. Tobacco Control, 10(3), 233–238. https://doi.org/10.1136/tc.10.3.233
• Kandemir, A. (2014). Hastane Çalışanları Arasında Sağlık Sorunları Nedeniyle Yaşanan İşte Var Olamama ve İşe Devamsızlık Davranışı ile Maliyetini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Løkke Nielsen, A.-K. (2008). Determinants of absenteeism in public organizations: a unit-level analysis of work absence in a large Danish municipality. The International Journal of Human Resource Management, 19(7), 1330–1348. https://doi.org/10.1080/09585190802110158
• MacGregor, J., & Cunningham, J. B. (2018). To be or not to be…at work while ill: A choice between sickness presenteeism and sickness absenteeism in the workplace. Journal of Organizational Effectiveness, 5(4), 314–327. https://doi.org/10.1108/JOEPP-02-2018-0007
• Mesas, A. E., González, A. D., Mesas, C. E., de Andrade, S. M., Magro, I. S., & del Llano, J. (2014). The association of chronic neck pain, low back pain, and migraine with absenteeism due to health problems in Spanish workers. Spine, 39(15), 1243–1253. https://doi.org/10.1097/BRS.0000000000000387
• North, F., Syme, S. L., Feeney, A., Head, J., Shipley, M. J., & Marmot, M. G. (1993). Explaining socioeconomic differences in sickness absence: the Whitehall II Study. BMJ, 306(6874), 361–366. https://doi.org/10.1136/bmj.306.6874.361
• Öncü, J. (2014). Work absenteeism and ıts determinant factors in patients with ankylosing spondylitis: A cross-sectional study. Archives of Rheumatology, 29(1), 1–7. https://doi.org/10.5606/tjr.2014.3827
• Örücü, E., & Kaplan, E. (2001). Kamu ve özel sektör çalışanlarında devamsızlık sorunu. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 93–112.
• Ozturk, A., & Karatepe, O. M. (2019). Frontline hotel employees’ psychological capital, trust in organization, and their effects on nonattendance intentions, absenteeism, and creative performance. Journal of Hospitality Marketing & Management, 28(2), 217–239. https://doi.org/10.1080/19368623.2018.1509250
• Ramsey, J., Punnett, B. J., & Greenidge, D. (2008). A social psychological account of absenteeism in Barbados. Human Resource Management Journal, 18(2), 97–117. https://doi.org/10.1111/j.1748-8583.2007.00053.x
• Reynolds, A. C., Appleton, S. L., Gill, T. K., Taylor, A. W., McEvoy, R. D., Ferguson, S. A., & Adams, R. J. (2017). Sickness absenteeism is associated with sleep problems independent of sleep disorders: results of the 2016 Sleep Health Foundation national survey. Sleep Health, 3(5), 357–361. https://doi.org/10.1016/j.sleh.2017.06.003
• Şahin, F. (2011). İşe devamsızlığın nedenleri, sonuçları ve örgütler için önemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1), 24–39.
• Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Van Rhenen, W. (2009). How changes in job demands and resources predict burnout, work engagement, and sickness absenteeism. Journal of Organizational Behavior, 30(7), 893–917. https://doi.org/10.1002/job.595
• Sönmez, Y., Uçku, R., Kitay, Ş., Korkut, H., Sürücü, S., Sezer, M., … Gülcan, M. A. (2007). İzmir’de Bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 21(3), 145–153. https://doi.org/10.18614/deutfd.13699
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. (2013). Türkiye Kronik Hastalıklar ve Risk Faktörleri Sıklığı Çalışması. Ankara: Sağlık Banaknlığı. Erişim Adresi: file:///C:/Users/User/Downloads/_Ekutuphane_kitaplar_khrfat.pdf
• Ünsal, A., Demir, G., Özkan, A., & Arslan, G. (2011). Huzurevindeki yaşlılarda kronik hastalık sıklığı ve ilaç kullanımları. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 12(3), 5–10.
• Ünsal, E. M. (2014). Mikro İktisat (10. Baskı). BigBang Yayınları.
• Wee, L. H., Yeap, L. L. L., Chan, C. M. H., Wong, J. E., Jamil, N. A., Swarna Nantha, Y., & Siau, C. S. (2019). Anteceding factors predicting absenteeism and presenteeism in urban area in Malaysia. BMC Public Health, 19(S4), 540. https://doi.org/10.1186/s12889-019-6860-8
• Yıldırım, Z. (2017). Kantil Regresyon ve Sansürlü Modellerle Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğilimi: Mikroekonometrik Analiz. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldız, H., Yıldız, B., Zehir, C., & Aykaç, M. (2015). The antecedents of presenteeism and sickness absenteeism: a research in Turkish health sector. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 207, 398–403. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.10.109
• Zhang, W., McLeod, C., & Koehoorn, M. (2016). The relationship between chronic conditions and absenteeism and associated costs in Canada. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 42(5), 413–422. https://doi.org/10.5271/sjweh.3583