STATE AID TO POLITICAL PARTIES IN TURKEY

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 79, 1405 - 1419, 01.07.2021

Rıfat Karakoç

https://doi.org/10.17755/esosder.850638

Cited By: 1

Öz

Political parties are accepted as essential and indispensable elements in today's democratic political systems. This situation derived from the functions that political parties undertake and carry out within the system. Undoubtedly, political parties will need spesific financial sources while carrying out these functions. Because, it is known that the activities that will ensure financially the execution of these functions have reached a very important level. Here, the financial resources that parties need for their activities can consist of quite a variety of items. The most important of these is state aids, which are important in terms of our subject and because they are very large compared to other items. In this study, fundamentally the provisions of the current legislation on the subject, the legal aspect of the state aid to political parties will mainly be tried to be explained in both constitutional and legal level. Thereafter, it is aimed to examine the state aid given to parties in the last five years in order to reveal the financial dimensions of state aid. And finally, the positive and negative aspects of state aid to political parties will be included.

Anahtar Kelimeler

Political Parties, Financing, State aid.

TÜRKİYE’DE SİYASİ PARTİLERE DEVLET YARDIMI

Öz

Günümüz demokratik siyasal sistemlerinde siyasi partiler temel ve vazgeçilemez unsurlar olarak kabul edilmektedir. Bu durum siyasi partilerin sistem içerisinde üstlendikleri ve yürüttükleri işlevlerden kaynaklanmaktadır. Şüphesiz ki siyasi partiler bu işlevleri yürütürken belli finansman kaynaklarına ihtiyaç duyacaklardır. Çünkü bu işlevlerin yürütülmesini sağlayacak faaliyetlerin mali açıdan oldukça önemli bir boyuta ulaştıkları bilinmektedir. İşte partilerin gerçekleştirecekleri faaliyetler için ihtiyaç duyacakları finansman kaynakları ise oldukça çeşitli kalemlerden oluşabilmektedir. Bunların başında gerek konumuz itibariyle önem arz etmesi gerekse de diğer kalemlerin karşısında oldukça önemli bir büyüklükte olması hasebiyle devlet yardımları gelmektedir. Bu çalışmada esas olarak siyasi partilere devlet yardımının hukuki yönünün konuyla ilgili yürürlükteki mevzuat hükümlerinin hem anayasal hem de yasal düzlemde açıklanmasına çalışılacaktır. Sonrasında devlet yardımının hangi mali boyutlarda olduğunun da ortaya konulabilmesi açısından partilere yapılan son beş yıldaki devlet yardımları değerlendirilecek ve son olarak da siyasi partilere devlet yardımının olumlu ve olumsuz kabul edilen yönlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyasi Partiler, Finansman, Devlet Yardımı

Kaynakça

• Akgün, B. (2002). Türkiye’de seçmen davranışı, partiler sistemi ve siyasal güven. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Aydın. M. (2005). Türkiye’de siyasi partilere devlet yardımı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 54 (4), 235-265.
• Bosuter, K. (1969). Türk siyasi partiler sisteminde parti içi demokrasi. Ankara: Ulusal Basımevi.
• Çam, E. (1999). Siyaset bilimine giriş. İstanbul: Der Yayınları.
• Çelik, Ö. (2012). Türk anayasa hukukunda siyasi partilerin gelir ve giderlerinin mali denetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12 (Özel Sayı), 1303-1362.
• Duverger, M. (1986). Siyasi partiler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Erdem, N. (2017). Siyasi partilerin finansmanı ve mali denetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. (Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan). 19 (Özel Sayı), 3105-3145.
• Erdoğan, M. (2005). Anayasal demokrasi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Eroğul. C. (1999). Devlet yönetimine katılma hakkı. Ankara: İmge Kitabevi.
• Eroğul, C. (2010). Siyasi partilere devlet yardımına ilişkin anayasa mahkemesi kararları. Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu’na Armağan içinde, (s. 77-102). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Evran Topuzkanamış, Ş. (2012). Siyasi Partilere Devlet Yardımı. Dokuz Eylül Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, 14 (2), 167-203.
• Gençkaya, Ö. F. (2016). Türkiye’de siyasetin finansmanı. Mehmet Kabasakal (Der.) Türkiye’de Siyasal Yaşam Dün, Bugün, Yarın içinde, (s.415-446). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gürbüz, R. (2006). Siyasi partilere devletçe yapılan malî yardımın hukuki ve siyasal analizi. Türk İdare Dergisi, 450, 183- 198.
• Hatipoğlu, A. (2009). Siyasi partilere hazine yardımı: sosyolojik bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 41, 233-250.
• Kabasakal, M. (2016). Türkiye’de siyasal partiler. Mehmet Kabasakal (Der.) Türkiye’de Siyasal Yaşam Dün, Bugün, Yarın içinde, (s. 4221-251). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Kalaycıoğlu, E. (1984). Çağdaş siyasal bilim teori olgu ve süreçler. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Kapani, M. (2003). Politika bilimine giriş. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kışlalı, A. T. (1995). Siyasal çatışma ve uzlaşma. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kışlalı, A. T. (1999). Siyaset bilimi, Ankara: İmge Kitabevi.
• Koç, E. (2009). Siyasi partilere devlet yardımı. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. IV (9), 43-82.
• Küçük, A. (2013). Yeni anayasada siyasi partiler rejimi. Murat Yılmaz. (Ed.) Yeni Anayasa, Demokratik Konsolidasyon Siyasal Partiler ve Seçim Rejimi içinde, (s.31-61). Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü Yayını.
• Öz, E. (1996). Otoriterizm ve siyaset Türkiye’de tek parti rejimi ve siyasal katılma (1923-1945). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Özbudun, E. (1983). Siyasal partiler. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Özbudun, E. (2011). Türkiye’de parti ve seçim sistemi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özbudun, E. (2012). Anayasa yapımında yöntem sorunları, Anayasa Hukuku Dergisi, 1 (1), 109-144.
• Özbudun, E. (2014). Türkiye’de demokratikleşme süreci anayasa yapımı ve anayasa yargısı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk, Z. (2006). Seçimlerde paranın gücü seçim harcamalarının finansmanı şeffaflığı ve denetimi. Ankara: Ebabil Yayıncılık.
• Perinçek, D. (2008). Anayasa ve partiler rejimi Türkiye’de siyasal partilerin iç düzeni ve yasaklanması, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Sarı, C. (2020). Siyasi partiler ve seçim kampanyalarının finansmanının kadın adayların seçilmeleri üzerindeki etkisi. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (19), 23-32.
• Sarıbay, A. Y. (2001). Demokrasi ve politik partiler. İstanbul: ALFA Basım Yayım Dağıtım.
• Sarıbay, A.Y. (2014). Global bir bakışla politik sosyoloji. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Sartori, G. (2014). Demokrasi teorisine geri dönüş. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Sayarı, S. (2016). Siyasi partiler. Metin Heper ve Sabri Sayarı (Der.). Dünden Bugüne Türkiye Tarih, Politika, Toplum ve Kültür. İçinde. (s.239-252). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Soysal, M. (1987). 100 soruda anayasanın anlamı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Taşar, M.O. (2003). Demokrasinin finansmanı: siyasi partilerin gelir kaynakları. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 11 (3-4), 341-351.
• Teziç, E. (1996). Anayasa hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Tikveş Ö. (1972). Partilere yapılan devlet yardımının hukuki yönü, İÜHFM. 36 (1-4), 143-160.
• Uzun, C. D. (2011). Anayasa önerilerinde siyasi partilerin finansmanı ve yeni bir öneri. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. (94), 235-258.
• Uzun. C. D. (2014). Siyasi partilerin finansmanı devlet yardımı, sınırlamalar ve mali denetim. Analiz, SETA Yayını.
• Yayla, A. (2004). Siyaset teorisine giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Yücekök, N. A. (1972). Siyasi partilerin masraf denetimi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 27 (2), 65-81.
• Yüksel. N. (2007). Siyasetin kamusal finansmanı (siyasal partilere devlet yardımı). Ankara: T.C. Maliye Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını.
• Türkiye Cumhuriyeti 1982 Anayasası, (10.10.2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf adresinden ulaşılmıştır).
• 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, (10.10.2020 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2820.pdf adresinden ulaşılmıştır).
• https://www.hmb.gov.tr/bumko-merkezi-yonetim-butce-gerceklesmeleri-ve beklentiler-raporu (15.12.2020 tarihinde ulaşılmıştır.)