YAŞLILARIN GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİNİN VE SOSYAL AĞLARININ BAŞARILI YAŞLANMAYA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 20 Sayı: 80, 1846 - 1857, 01.10.2021

Didem Demir Erbil , Oya Hazer

https://doi.org/10.17755/esosder.867218

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanma üzerindeki etkisinin belirlenmesidir. Araştırmada basit rastgele örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını Türkiye’de Ankara ilinin Çankaya ve Altındağ ilçelerinde yaşayan 60 yaş ve üzeri 500 birey oluşturmuştur. Yaşlıların sosyal ağları aile ve arkadaş alt boyutu ile enstrümental günlük yaşam aktiviteleri değişkenlerinin başarılı yaşlanma davranışına etkisi incelemek için kurulan çoklu doğrusal regresyon modelinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (F=31,139 p<0,001). Ayrıca yaşlıların sosyal ağları (aile ve arkadaş alt boyutu) ve enstrümental günlük yaşam aktiviteleri değişkenleri başarılı yaşlanma davranışını istatistiksel olarak anlamlı şekilde etkilemektedir (p<0,05). Buna göre de sosyal ağlar aile alt boyutu skorları 1 birim arttığında başarılı yaşlanma davranışının 0,481 arttığı (Beta=0,481), sosyal ağlar arkadaş alt boyutu skorları 1 birim arttığında başarılı yaşlanma davranışının 0,439 arttığı (Beta=0,439) ve enstrümental günlük yaşam aktiviteleri skorları 1 birim arttığında başarılı yaşlanma davranışının 1,412 arttığı (Beta=1,412) sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

başarılı yaşlanma, sosyal ağlar, yaşlılar, günlük yaşam aktiviteleri

Kaynakça

• Bassuk, S. S., Glass, T. A., ve Berkman, L. F. (1999). Social disengagement and incident cognitive decline in communitydwelling elderly persons. Annals of Internal Medicine, 131(3), 165-173. doi:10.7326/0003-4819-131-3-199908030-00002
• Berkman, L.F., ve T.A. Glass. (2000). Social integration, social networks, social support and health. In Social Epidemiology, L.F. Berkman and I. Kawachi (Eds.). New York: Oxford University Press.
• Bowling, A. (2007). Aspirations for older age in the 21st century: What is successful aging?. The International Journal of Aging and Human Development, 64(3), 263-297.
• Bowling, A. P., Gabriel, Z., Dykes, J., Dowding, L. M., Evans, O., Fleissing, A., Banister, D. ve Sutton, S. (2003). Let's Ask Them: A National Survey of Definitions of Quality of Life and its Enhancement Among People Aged 65 and Over. International Journal on Aging and Human Development, 56 (4), 269 – 306.
• Britton, A., Shipley, M., Singh-Mannoux, A., ve Marmot, M. G. (2008). Successful aging: The contribution of early-life and midlife risk factors. Journal of the American Geriatrics Society, 56, 1098–1105.
• Chang Q, Chan CH ve Yip PS. A(2017). Meta-analytic review on social relationships and suicidal ideation among older adults. Social Science & Medicine, 191,65-76.
• Cohen S.(2004). Social relationships and health. American psychologist, 59(8), 676. https://doi.org/10. 1037/0003-066X.59.8.676 PMID: 15554821.
• Cornwell, E. Y. ve Waite, L. J. (2009). Social disconnectedness, perceived isolation, and health among older adults. Journal of Health and Social Behavior, 50, 31-48.
• Demir Erbil, D. ve Hazer, O. (2020). “Lubben Sosyal Ağ Ölçeği-6 (LSAÖ-6)’nin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(30), 399-410.
• Diener, E., Oishi, S. ve Lucas, R.E. (2003). Personality, Culture, and Subjective Well-Being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life. Annual Review of Psychology, 54 (4), 403-425.
• Fern´andez-Ballesteros R., Zamarr’on M. D. ve L’opez M. D. (2011). “Successful aging: criteria and predictors,” Psychology in Spain, 15, 94–101.
• Fischer, C. S. (1982). To dwell among friends: Personal networks in town and city. Chicago, IL: Chicago University Press.
• Gardner, P. (2014). The role of social engagement and identity in community mobility among older adults aging in place. Disability and Rehabilitation, 36(15), 1249-1257. doi:10.3109/09638288.2013.837970
• Hazer, O ve Özsungur, F. (2017). Başarılı Yaşlanma Ölçeği (BYÖ) Türkçe Versiyonu, International Journal Of Education Technology and Scientific Researches, 4, 184-206.
• Huri M. ve Kayıhan H. (2014). Geriatrik Bireylerde Günlük Yaşam Aktivitelerindeki Bağımsızlık Seviyesi İle Kognitif Fonksiyon Değişkenleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(1), 1–10.
• Jennifer B. Unger, Gail McAvay, Martha L. Bruce, Lisa Berkman ve Teresa Seemans (1999). Variation in the Impact of Social Network Characteristics on Physical Functioning in Elderly Persons: MacArthur Studies of Successful Aging. Journal of Gerontology: Social Sciences 54B ( 5) , 245-251.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. 24. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kobayashi, K. M., Cloutier-Fisher, D., ve Roth, M. (2009). A profile of social isolation and health among older adults in small town and small city, British Columbia. Journal of Aging and Health, 21, 374-397.
• Lang, F. R. ve Baltes, M. M. (1997). Being with people and being alone in late life: Costs and benefits for everyday functioning. International Journal of Behavioral Development, 21, 729–746.
• Langford, C. P., Bowsher, J., Maloney, J. P. ve Lillis, P. P. (1997). Social support: A conceptual analysis. Journal of Advanced Nursing, 25, 95-100.
• Lawton M.P. ve Brody E.M.(1969). Assessment of Older People: Self-Maintaining and Instrumental Activities of Daily Living. Gerontologist, 9(3) 179-186.
• Lubben J, Blozik E, Gillmann G, Iliff e S, von Renteln Kruse W ve Beck JC.(2006). Performance of an abbreviated version of the Lubben Social Network Scale among three European community-dwelling older adult populations. Gerontologist, 46(4), 503-513.
• Mendes de Leon, C. F. M., Gold, D. T., Glass, T. A., Kaplan, L. ve George, L. K. (2001). Disability as a function of social networks and support in elderly African Americans and Whites: The Duke EPESE 1986-1992. The Journals of Gerontology: Series B. Psychological Sciences and Social Sciences, 56B(3), 179-190. doi:10.1093/geronb/56.3.S179
• Özmete, E. (2012). Yaşlanırken: Başarılı Yaşlanma. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Biz Bir Aileyiz Dergisi, 1-5.
• Pavot, W. ve Diener, E. (2013). Happiness Experienced: The Science of Subjective Well-Being. S. David, I. Boniwell, ve A. C. Ayers (Ed.). The Oxford Handbook of Happiness (s. 134-151). Oxford, UK: Oxford University Press.
• Ryff, C. D. (1982). Successful aging: A developmental approach. The Gerontologist, 22, 209-214.doi:10.1093/geront/22.2.209.
• Reboussin, B.A., Rejeski, W.J., Martin, K.A., Callahan, K., Dunn, A. L., King, A. C. ve Sallis, J. F.(2000). Correlates of Satisfaction With Body Function and Body Appearance in Middle- and Older Aged Adults: The Activity Counseling Trial (ACT). Psychology and Health, 15 (2), 239–254.
• Reker, G. T. (2009). A Brief Manual of the Successful Aging Scale (SAS), DOI: 10.13140/2.1.4238.720.
• Rosso, A. L., Taylor, J. A., Tabb, L. P. ve Michael, Y. L. (2013). Mobility, disability, and social engagement in older adults. Journal of Aging and Health, 25(4), 617-637. doi:10.1177/0898264313482489
• Rowe, JW. ve Kahn, RL. (1997). Successful aging. Gerontologist, 37,433–440.
• Rowe, J.W. ve Kahn, R.L. (1998). Successful aging. New York: Pantheon Books.
• Slegers, K., van Boxtel, M. P. ve Jolles, J. (2007). The effects of computer training and Internet usage on the use of everyday technology by older adults: A randomized controlled study. Educational Gerontology, 33, 91-110.
• Tomaka, J., Thompson, S. ve Palacios, R. (2006). The relation of social isolation, loneliness, and social support to disease outcomes among the elderly. Journal of Aging and Health, 18, 359-384.
• WHO, NIA (Dünya Sağlık Örgütü, Ulusal Yaşlanma Ensitüsü). (2017). https://www.nia.nih.gov/sites/default/files/2017- 06/global_health_aging.pdf. (Son erişim: 08.11.19)
• Zainab N. ve Naz H.(2017). Daily living functioning, social engagement and wellness of older adults. Psychology, Community & Health, 6(1), 93–102, doi:10.5964/pch.v6i1.213