MEMORY PLACES FOR REMEMBERING AND FORGETTING

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 85, 328 - 339, 27.01.2023

Yasemin Sarıkaya Levent

https://doi.org/10.17755/esosder.1172002

Cited By: 1

Öz

The object and scope of conservation has expanded from the Venice Charter to the present day. As the object and scope becomes more inclusive, the set of values attributed to the object justifying the need for conservation has also changed. Since the space is knitted with experiences and social facts in the process, the set of values, which were once based on physical and historical features of the object, now include social features. Within the framework of the new understanding, the space contains not only the historical, scientific and artistic value, but also the symbolic values attributed by the society. Memory places, which arouse common feelings and revive memories in the society, have begun to take place in contemporary conservation discussions due to the values attributed by the society.

The main argument of the study is that the place cumulatively stores memories, and after a while it turns into a memory place. The study aims to understand the relationship between memory and place, arguing that memory places should also be protected as heritage objects in the context of changing set of values in conservation. Within the scope of the study, the formation of the memory of the place and the transformation of this accumulation into memory places are explored. In the context of the new set of values in conservation, the importance of memory places and their existence as conservation object are discussed. In the conclusion part, the necessity of conserving memory places is claimed over forgetting and forgetting practices.

Anahtar Kelimeler

Memory Place, Remembering, Forgetting, Conservation

HATIRLAMA VE UNUTMA ARACI OLARAK BELLEK MEKÂNLARI

Öz

Korumanın nesnesi ve kapsamı Venedik Tüzüğü'nden günümüze daha kapsayıcı bir hal alarak genişlemiş. Nesne ve kapsam genişlerken, korumaya değer görülen nesneye atfedilen değerler setinin de değiştiği görülmektedir. Bu değerler seti, önceleri salt fiziksel ve tarihsel özelliklerden temel alırken, süreç içerisinde mekânın, yaşanmışlıklar ve sosyal olgular ile örüldüğü kabul edilmiş ve değerler seti, fiziksel özelliklerin yanı sıra sosyal özellikleri de içerir hale gelmiştir. Yeni anlayış çerçevesinde mekân, salt tarihi, bilimsel ve sanatsal değerinden ötürü değil, toplum tarafından kendisine atfedilen sembolik değerleri de içerisinde barındırmaktadır. Günümüzde kent belleğinin bir parçası haline gelen ve toplumun bir kısmında ortak hisler uyandıran, anıları canlandıran bellek mekânları, toplum tarafından atfedilen değerlerden ötürü güncel koruma tartışmaları içerisinde yer almaya başlamıştır.

Çalışmanın temel savı, mekânın birikimli bir şekilde toplumsal belleği sakladığı ve bir süre sonra bellek mekânına dönüştüğüdür. Çalışma, korumada değişen değerler anlayışı bağlamda bellek mekânlarının da kültürel miras öğesi olarak korunması gerektiğini ileri sürerek, bellek ve mekân ilişkisini anlamaya çalışmıştır. Çalışma kapsamında mekânın belleğinin nasıl oluştuğu ve bu birikimin nasıl bellek mekânlarına dönüştüğü incelenmiş; korumadaki yeni değerler seti bağlamında bellek mekânlarının neden önemli olduğuna ve neden korumanın nesnesi haline gelmesi gerektiğine değinilmiştir. Sonuç kısmında ise bellek mekânlarının korunması gerekliliği, unutma – unutturma pratikleri üzerinden tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bellek Mekânı, Hatırlama, Unutma, Koruma

Kaynakça

• Alver, K. (2010). Emile Durkheim ve Kültür Sosyolojisi. Sosyoloji Dergisi, 21, 199-210. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4106 [17.06.2022].
• Asilsikender, B. (2006). Kayseri Eski Kent Merkezi'nde Cumhuriyet'in İlanından Günümüze Mekan ve Kimlik Deneyimi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(1-2), 203-212. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/236633 [17.06.2022].
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek. Ayşe Tekin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bayhan, B. (2013). Hafıza Mekânları. Arkitera: http://www.arkitera.com/haber/18781/hafiza-mekanlari [17.06.2022].
• Cangöz, B. (2005). Geçmişten Günümüze Belleği Açıklamaya Yönelik Yaklaşımlara Kısa Bir Bakış. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 51-62. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/606742 [17.06.2022].
• Çağla, C. (2007). Bellek Üstüne Düşünmek. Cogito, 50, 217-232.
• Çalak, I. E. (2012). Kentsel ve Kolektif Belleğin Sürekliliği Bağlamında Kamusal Mekanlar: ULAP Platz Örneği, Almanya. Tasarım + Kuram, 13, 34-47. https://jag.journalagent.com/tasarimkuram/pdfs/DTJ_8_13_34_47.pdf [17.06.2022].
• Dovey, K. (1999). Framing Places: Mediating Power in Built Form. Routledge. New York.
• Graham, B. (2002). Heritage as Knowledge: Capital or Culture?. Urban Studies, 39(5-6), 1003-1017. https://doi.org/10.1080/00420980220128426 [17.06.2022].
• Güçlü, A. B., Uzun, E., Uzun, S. ve Yolsal, Ü. H. (2002). Felsefe Sözlüğü. Bilim ve Sanat. Ankara.
• Halbwachs, M. (1980). The Collective Memory. Harper & Row. New York.
• Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory. The University of Chicago. Chicago.
• Hartmuth, M. (2011). History, Identity and Urban Space: Towards an Agenda for Urban Research. S. Herold, B. Langer ve J. Lechler (Der.), Reading the City: Urban Space and Memory in Skopje, 12-22. Universitätsverlag der TU Berlin. Berlin.
• Hutton, P. H. (1994). Sigmund Freud and Maurice Halbwachs: The Problem of Memory in Historical Psychology. The History Teacher, 27(2), 145-158. https://doi.org/10.2307/494716 [17.06.2022].
• ICOMOS. (1964). Venice Charter. https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf [17.06.2022].
• ICOMOS. (1994). Nara Document on Authenticity. https://www.icomos.org/charters/nara-e.pdf [17.06.2022].
• İlhan, M. E. (2015). Gelenek ve Hatırlama: Belleğin Kültürel Olarak Yeniden İnşası Üzerine Bir Tartışma. Turkish Studies, 10(8), 1395-1408. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8276 [17.06.2022].
• Jive´n, G. ve Larkham, P. (2003). Sense of Place, Authenticity and Character: A Commentary. Journal of Urban Design, 8(1), 67–81. https://doi.org/10.1080/1357480032000064773 [17.06.2022].
• Lefebvre, H. (2014). Mekanın Üretimi. Işık Ergüden (Çev.). Sel. İstanbul.
• Madanipour, A. (2010). Introduction. Ali Madanipour (Der.), Whose Public Space, 1-14. Routledge. London.
• Nora, P. (1989). Between Memory and History: Lieux de Memoire. Representations, 26, 7-24. https://doi.org/10.2307/2928520 [17.06.2022].
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları. Mehmet Emin Özcan (Çev.). Dost. Ankara.
• Norberg-Schultz, C. (1979). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. Rizzoli. New York.
• Ozankaya, Ö. (1975). Toplumbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu. Ankara.
• Öymen Özak, N. ve Pulat Gökmen, G. (2009). Bellek ve Mekan İlişkisi Üzerine Bir Model Önerisi. İTÜ Dergisi/A, 8(2), 145-155. http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_a/article/viewFile/217/195 [17.06.2022].
• Pösteki, N. (2012). Sinema Salonlarının Dönüşümünde Bellek ve Mekân İlişkisi. http://akademikpersonel.kocaeli.edu.tr/nposteki/bildiri/nposteki31.05.201300.54.44bildiri.pdf [17.06.2022].
• Rossi, A. (1999). The Architecture of the City. MIT. Cambridge.
• Sayar Avcıoğlu, S. ve Akın, O. (2017). Kolektif Bellek ve Kentsel Mekan Algısı Bağlamında İstanbul Tuzla Köyiçi Koruma Bölgesi’nin Mekansal Değişiminin İrdelenmesi. İdealKent, 22(8), 423-450. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/459952 [17.06.2022].
• Sayın, Ş. (2002). Anımsama, Bellek, Zaman ve Yaratım Süreci Üzerine. Kitap-lık, 51, 120-131.
• Şahin, V. (2013). Kültürel Bellek Mekânı Olarak Türküler. Kadir Pürlü (Der.), Kültürümüzde Türküler Sempozyumu Bildirileri, 103-112. Sivas Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Sivas.
• Tan Metreş, E. H. (2016). Kentsel Bellek Bağlamında Yu. V. Trifonov’un Öykülerinde “Moskova”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• TDK. (2021). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ [17.06.2022].
• Truc, G. (2012). Memory of places and places of memory: for a Halbwachsian socio-ethnography of collective memory. International Social Science Journal, 62(203-204): 147-159. https://doi.org/10.1111/j.1468-2451.2011.01800.x [17.06.2022].
• Uzer, E. (2009). Kültürel Miras ve Unutmak / Hatırlama Üzerine Notlar. İmkanMekan (Der.) Kamusal Mekânda Bellek – Yuvarlak Masa Söyleşileri 1, 8-9. http://tr.imkanmekan.org/files/bellek_kitapcik.pdf [17.06.2022].