KÜLTÜREL ZEKÂ VE İLİŞKİSEL BENLİK DÜZEYİ İLİŞKİSİ: TURİST REHBERİ ADAYLARINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 819 - 832, 11.07.2023

Gönül Göker , Yakup Öztürk

https://doi.org/10.17755/esosder.1219430

Öz

Turist rehberleri kendi ülkelerinin birer kültür elçisi olarak farklı kültüre sahip insanlar ile de güçlü iletişime sahip bireylerdir. Kültürel zekâ ve ilişkisel benlik kavramları ise bireylerin ikili ve sosyal ilişkilerdeki tutum ve davranışlarını ortaya koyan kavramlardır. Turist rehberi adaylarının kültürel zekâ düzeyi ve ilişkisel benlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırmada ayrıca turist rehberi adayların demografik durumları ile kültürel zekâ ve ilişkisel benlik düzeyleri arasındaki ilişki de incelenmiştir. Literatür araştırmalarından yola çıkıldığında, iki kuram arasındaki ilişkiye yönelik araştırmalara rastlanılmaması, çalışmanın özgünlüğü açısından önem arz etmektedir. Veri toplama aracı olarak anketin tercih edildiği bu araştırmanın evrenini Çankırı Karatekin Üniversitesi, Ilgaz Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu’nda eğitim gören 210 Turizm Rehberliği bölümü öğrencisi oluşturmaktadır. Toplanan veriler SPSS ve AMOS programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Faktör analizi, T-ti testi ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarında adayların kültürel zekâ düzeyleri ile ilişkisel benlik düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Son olarak adayların demografik durumları ile kültürel zekâ ve ilişkisel benlik düzeyleri arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır. Bu çalışma turist rehberi adayları ve aktif turist rehberleri arasındaki kültürel zekâ ve ilişkisel benlik düzeyi karşılaştırması çalışmalarına öncülük ederek literatüre katkı sağlayabilir. Ayrıca turist rehberlerinin kültürel zekâ ve ilişkisel benlik düzeyleri ile akademik ve mesleki başarılarına yönelik çalışmalar da yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Zeka, İlişkisel Benlik, Kültür, Turist Rehberi

THE RELATIONSHIP BETWEEN CULTURAL INTELLIGENCE AND RELATIONAL SELF LEVEL: A STUDY ON TOURIST GUIDE CANDIDATES

Öz

Kaynakça

• Ahmadi, Y., Shahmohamadi, A. ve Mahdi Araghi, M. (2011). The study of effect of socio- cultural factor on cultural intelligence (cq) (case study: sanandaj city). International Journal of Humanities and Social Science, 1(12), 161-168.
• Akdemir, B., Duman, M. Ç. ve Tunalılar, T. T. (2016). Uluslararası işgücü pazarının yeni rolü: Kültürel zekâ. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4( 25), 29-47.
• Alifuddin, M. ve Widodo, W. (2022). How is cultural intelligence related to human behavior? Journal of Intelligence, 10(3), 1-18.
• Ang, S. ve Dyne, L. V. (2008). Conceptualization of cultural intelligence definition, distinctiveness, and nomological network. Ang, S. & Dyne, L. V. (Eds.), Handbook of cultural ıntelligence, theory, measurement, and applications (3-15). M.E.Sharpe Inc.
• Ang, S., Rockstuh, T. ve Tan, M. L. (2015). Cultural intelligence and competencies. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2(5), 433-439. https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.25050-2
• Azevedo, A. ve Shane, M. J. (2019). A new training program in developing cultural intelligence can also improve innovative work behavior and resilience: A longitudinal pilot study of graduate students and professional employees. The International Journal of Management Education, (17). https://doi.org/10.1016/j.ijme.2019.05.004
• Brewer, M. B. ve Gardner, W. (1996). Who is this “we”? levels of collective identity and self representations. Journal of Personality and Social Psychology, 71(1), 83–93.
• Baumeister, R. F. ve Leary, M. R. (1995). The need to belong: desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497–529.
• Cross, S. E., Bacon, P. L. ve Morris, M. L. (2000). The relational interdependent self-construal and relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 78(4), 791–808.
• Cross, S. E. ve Morris, M. L. (2003). Getting to know you: the relational self-construal, relational cognition, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology. 29(4), 512-523.
• Doğan, S. ve Karakuş Uysal, Ş. (2020). Kültürel Zekâ: Tanımsal, yapısal ve ilişkisel bir inceleme çalışması. İş ve İnsan Dergisi, 7(1), 147-169.
• Earley, P.C. (2002). Redefining interactions across cultures and organizations: Moving forward with cultural intelligence. Research in Organizational Behavior, (24), 271-299. https://doi.org/10.1016/S0191-3085(02)24008-3
• Earley, P.C. ve Ang, S. (2003). Cultural ıntelligence: individual interactions across cultures, Stanford University Press.
• Earley, P. C. ve Mosakowski, E. (2004). Cultural Intelligence. Harvard Business Review.
• Ercan, H. (2013). Genç yetişkinlerde benlik kurgusu üzerine bir çalışma. Zeitschrift für die Welt der Türken. 5(2), 157-178.
• Ergün, G. ve Güzel, A. (2017). Üniversite öğrencilerinin kültürel zekâ düzeylerinin olumsuz otomatik düşünceler ve bazı diğer değişkenlere göre değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4): 30-43.
• Ersoy, A. (2014). The role of cultural intelligence in cross-cultural leadership effectiveness: a qualitative study in the hospitality industry. Journal of Yaşar University, 9(35) 6099-6108.
• Ersoy, A. ve Ehtiyar, R. (2015). Kültürel farklılıkların yönetiminde kültürel zekânın rolü: Türk ve yabancı yöneticiler üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1), 42 – 60.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.2307/3151312.
• Gámez, E., Díaz, J. M., Marrero, H., Galindo, M. P. ve Breva, A. (2014). Relations between the relational self-construal, the choice of goals and psychological need satisfaction of university students. Universitas Psychologica, 13(4), 1289-1303.
• Gardner, H. (1983) Frames of mind: the theory of multiple ıntelligences. Basic Books.
• Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizleri. Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis. 5. edition, Prentice-Hall Inc.
• İlhan, M. ve Çetin, B. (2014). Kültürel zekâ ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 94-114.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, 3. Baskı, Asil Yayın Dağıtım.
• Kaya, F. Ve Oğurlu, Ü. (2015). Benlik saygısı, zekâ ve akademik başarı ilişkisi. International Journal of Human Sciences, 12(1),951-965. http://dx.doi.org 10.14687/ijhs.v12i1.3089
• Kelley, C. ve Meyers, J. (1995). CCAI cross cultural adaptability inventory manual. National Computer Systems, Inc.
• Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği. 9. Baskı, Beta Yayıncılık.
• Köksal, G. ve Türker, A. (2019). Profesyonel turist rehberlerinin kültürel zekâ seviyelerinin mesleğe bakış açıları üzerine etkisi. Journal of Travel and Tourism Research, (15), 111-132.
• Lovvorn, A. S. ve Chen, J. S. (2011). Developing a global mindset: the relationship between an international assignment and cultural intelligence. International Journal of Business and Social Science, 2(9), 275-283.
• Markus, H. R. ve Kitayama, S. (1991). Culture and the self implications for cognition, emotion and motivation. Psychological Review, 98(2), 224–253.
• Mercan, N. (2016). Çok kültürlü ortamlarda kültürlerarası farklılıkları yönetme sanatı: kültürel zekâ. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 32-49.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Öztürk, E. B., Kılıçaslan Gökoğlu, S. ve Karagonlar, G. (2015). İlişkisel benlik ölçeğinin Türkçe geçerlemesi. İşletme Fakültesi Dergisi, 16(2), 49-70.
• Pelit, E., Ateş, M. ve Kabakulak, A. (2020). Turist rehberi adaylarının kişilik özellikleri ile kültürel zekâ düzeyleri ve mesleki tutumları arasındaki ilişki: Afyon Kocatepe Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, (4), 30-50. https://doi.org/ 10.21325/jotags.2020.668.
• Peterson, B. (2004), Cultural intelligence: a guide to working with people from other cultures. Intercultural Press.
• Sedikides, C. ve Brewer, M. B. (2001). Individual, relational, and collective self: partners, opponents, or strangers? In C. Sedikides & M. B. Brewer (Eds.), Individual self, relational self, collective self (pp. 1–4). Psychology Press.
• Sedikides, C., Gaertner, L. ve O’Mara, E. M. (2011). Individual self, relational self, collective self: hierarchical ordering of the tripartite self. Psychological Studies, 56(1), 98–107.
• Şen, G. (2019). Kültürel zekâ ve kültürel adaptasyonun akademik performans üzerine etkisi: Üniversitelerdeki yabancı uyruklu öğrencilerle yapılan bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Şenel, M. (2020). Investigation of the cultural intelligence levels of the Turkish university students at foreign language departments. International Journal of Language Education,4(3), 361-377. https://doi.org/10.26858/ijole.v4i3.14806.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (SPSS 10.00-12.0 for windows). Detay Yayıncılık.
• Yang, T.P. ve Chang, W.W. (2017). The relationship between cultural ıntelligence and psychological well-being with the moderating effects of mindfulness: a study of ınternational students in Taiwan. European Journal of Multidisciplinary Studies, 2(5), 384-391.
• Yeşil, S. (2009). Kültürel farklılıkların yönetimi ve alternatif bir strateji: Kültürel zekâ. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(16), 100-131.
• Yıldırım Ulusoy H. ve Köroğlu, Ö. (2019). Turist rehberlerinin kültürel zekâ düzeyi ve özyeterlilik inançlarının hizmet sunumuna etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18 (1), 328-347.