ERKEN YAŞLANAN ÇALIŞANLARIN YAŞLILIK SİGORTASI KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 87, 1007 - 1015, 11.07.2023

Gökhan Ofluoğlu , Banu Özbucak Albar , Halim Akbulut

https://doi.org/10.17755/esosder.1256985

Öz

Çalışanların toplumsal bir risk olarak kaçınılmaz bir şekilde karşılaştığı yaşlılık durumunda maruz kaldığı gelir kayıplarını karşılayan uzun vadeli sigorta kolu yaşlılık sigortasıdır. Yaşlılık durumunda aylığa hak kazanma şartları genel olarak, sigortalının kişisel durumundan ya da çalıştığı işi nedeniyle farklı görünümlerde ortaya çıkmaktadır. ‘’Erken yaşlanma halinde emeklilik’’ sigortalılara bazı özel durumların varlığı halinde emekli olma olanağını daha kolay bir şekilde sağlamaktadır. Genel olarak yaşlılık aylığına kazanma koşullarından daha az bilinen ve uygulamada daha az görülen erken yaşlanmadaki hak sahibi olma şartı, 5510 sayılı Kanunun 28. Maddesinde ‘’ 55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanırlar’’ maddesiyle düzenlenmiştir.
Emeklilik aylığına hak kazanmak için gerekli olan yaş koşulunu tarihsel olarak doldurmadığı halde, biyolojik olarak yaşlılık aylığına hak kazanma için gereken yaşı doldurmuş bir insan gibi yaşlanan ve çalışma kapasitesi bu düzeye inmiş olan kişiler erken yaşlanmış bireyler olarak kabul edilmektedirler. Çalışmamızda Normal Yaşlılık aylığına hak kazanmış olanların dışında genelde pek bilinmeyen bu özel emeklilik türünün değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Erken yaşlanma emekliliğine yönelik yasal düzenlemeler ve hak sahibi olma şartları incelenerek, genelde yargı kararlarında da çok fazla rastlanılmayan bu özel emekli olma koşuluna uygulamada niçin daha az rastlanıldığı ve mevzuattaki gerekliliği üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Erken Yaşlanma, Yaşlılık Sigortası, Emeklilik Yaşı

EVALUATION OF PREMATURELY AGING EMPLOYEES WITHIN THE SCOPE OF OLD AGE INSURANCE

Öz

The long-term insurance branch that covers the income losses incurred by employees in the event of old age, which they inevitably face as a social risk, is old age insurance. In general, the conditions for entitlement to a pension in case of old age arise in different ways due to the personal situation of the insured or due to the work in which he works. “Retirement in case of premature aging” provides the insured with the opportunity to retire more easily in the presence of certain special circumstances. In general, the requirement to be eligible for early aging, which is less well-known and less common in practice than the conditions for earning an old-age pension, is regulated by the 28th article of the Law number 5510 as follows: “Insured persons who have reached the age of 55 and have been found to have aged prematurely will benefit from the old-age pension if they meet other conditions other than age”.
Although the age requirement required to qualify for a pension has not been filled in terms of time, people who biologically age like a person who has reached the age required to qualify for an old-age pension and whose working capacity has decreased to this level are considered prematurely aged individuals.
In our study, it is aimed to evaluate this special type of pension, which is generally not well known except for those who are entitled to a normal old-age pension. By examining the legal regulations and conditions of entitlement to early retirement, it will be emphasized why this special retirement condition, which is usually not found much in judicial decisions, is less common in practice and its necessity in legislation.

Anahtar Kelimeler

Premature Aging, Old Age Insurance, Retirement Age

Kaynakça

• Akın, L. (2007). Sosyal Güvenlik Hukukunda Bağımlı Çalışanların Maluliyeti, Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• Arıcı, K. (2015),. Türk Sosyal Güvenlik Hukuku, Ankara: Gazi Yayınevi
• Bulut, M. (2013). Sosyal Güvenlik Hukukunda Uygulamalar, Ankara: Bilge Yayınevi
• Başterzi, F. (2006). Yaşlılık Sigortası, Ankara: T.İ.S.K Yayınları
• Çataloğlu, S. (2018).’’Yaşlılık Değer ve Teknoloji,’’ Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(1):25-33
• Çavuş, Ö.H. (2021). Sosyal Güvenlik Mevzuatımızda Gebe ve Anne Sigortalılara Yönelik Düzenlemeler, Çalışma VE Toplum Dergisi, 68(85-87): 75-95
• Dries, V.H. (2018). Latest Working Life Developments, Retirement on the Cards For Workers in Heavy Occupations, ILO, 2018
• Guy, V.G. (2018). Belgium: Latest Working Life Developments, Retirement on the Cards For Workers in Heavy Occupations, ILO,2018
• Ham, R.J. Sloane, P.D ve Warshaw, G.A. (2002): Primary Care Geriatrics, St Louis Missouri.
• Erol, S. (2011). Yaşlılık Sigortası ve Emeklilik Yaşı Tartışması, Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1):40-65
• Göktaş, M. (2015). Başkasının Bakımına Muhtaç Ağır Engelli Çocuğu Bulunan Kadın Sigortalının Emekliliği, İş ve Hayat Dergisi, 1(1):211-217.
• Gürsel, İ. (2020). Performans Değerlendirme Sistemi ve Mesleki Yetersizlik, Sicil İş Hukuku Dergisi, 43(181-186): 172-189
• Güzel, A. Okur, A.R. ve Caniklioğlu, N. (2020): Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kayırgan, H. (2014). Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yaşlılık Sigortası, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mutlay, F.B. (2014). Sosyal Sigorta Yardımlarına Hak Kazanma Koşulları ve Eşitlik İlkesi, İstanbul:Beta Yayınları.
• Özer,H.D. (2021). Erken Yaşlananların Emekliliği Üzerine Bir Değerlendirme, Çalışma ve Toplum, 2021(3):1781-1813. Polat, G. (2011). Yaşlılıkta Gelir Güvencesi, İstanbul: Legal Yayınları
• Sarıbay Öztürk, G. (2019). Birleşik Krallıkta Zorunlu Emeklilik Yaşına İlişkin Düzenlemeler ve Ülkemizdeki Durum, Prof. .Dr. Savaş Taşkent’e Armağan, 911-942, İstanbul: Onikilevha Yayıncılık
• Sözer, A.N. (2021). Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları Şakar, M. (1987). Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Yaşlıların Korunması, İstanbul: Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Tuncay, A.Can ve Ekmekçi, Ö. (2019). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta Yayınları.
• Tümerdem, Y. (2006). ‘’Gerçek Yaş/Real Age’’, Turkish Journal of Geriatrics, 9(3): 195-196
• Ünal, C. (2018). İş Hukukunda Yaş Ayrımcılığı, İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
• Zaidi, A. Whitehouse, E.R. (2009): ‘’Should Pension Systems Recognise ‘’Hazardous and Ardous Work’’, OECD Social Employmentand Migration Working Papers, No.01, Oecd Publishing E.R
• Zielinsky, L(2021). Premature Aging:’’ What it is and Ways to Prevent it’’, Health Guide, https://www.getroman.com/health-guide/premature-aging/, erişim tarihi: 26.01.2021